เตะเมียโทษเบากว่าเตะหมา ประโยคนี้เคยเป็นมุกตลกเสียดสีที่ฮิตมากเมื่อตอนที่ พ.ร.บ.ป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ หรือเรียกภาษาชาวบ้านกฎหมายป้องกันทารุณสัตว์ เพิ่งออกมาบังคับใช้ ด้วยความที่เป็นกฎหมายใหม่ของสังคมไทยในยุคนั้น ทำให้บางครั้งเกิดมุมมองและข้อมูลคลาดเคลื่อน สร้างกระแสความสับสนในสังคม ทั้งกับประชาชนทั่วไป จนถึงผู้ปฏิบัติงาน แต่ในภาพรวมถือว่ากฎหมายฉบับนี้ได้สร้างคุณประโยชน์ต่อสาธารณะอย่างมากอย่างไรก็ตาม เมื่อบังคับใช้กฎหมายมากว่า 8 ปี สภาพบริบททางสังคมบางประการก็เปลี่ยนไป สมาคมป้องกันการทารุณสัตว์แห่งประเทศไทย (TSPCA) โดยคุณธีระพงศ์ ปังศรีวงศ์ นายกสมาคมฯ พร้อมด้วยสมาคมสงเคราะห์สัตว์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ มูลนิธิช้างแห่งประเทศไทย ล้านนาด็อกเวลแฟร์ องค์การระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ (IUCN) กรมปศุสัตว์ และองค์กรเครือข่ายผู้รักสัตว์ จึงได้จัดสัมมนาถอดบทเรียนสภาพปัญหา พร้อมนำเสนอแนวทางพัฒนาศักยภาพการบังคับใช้กฎหมายให้ครบถ้วนทุกมิติ โดยได้ข้อสรุป 5 ข้อดังนี้1.เพิ่มประเภทของ “สัตว์ที่อาศัยในธรรมชาติ” ให้ได้รับความคุ้มครอง มากกว่า 5 ชนิดตามประกาศกระทรวงเกษตรฯเรื่องกำหนดสัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติ พ.ศ.2561 (กระรอกหลากสี นกเขาชวา ลูกผสมสัตว์ตระกูลเสือ หมูป่า อีเห็นข้างลายหรืออีเห็นธรรมดา) เพราะปัจจุบันสัตว์ที่อาศัยอยู่ในธรรมชาติรวมทั้งสัตว์ป่าหลากหลายชนิด ได้รับการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพไม่เหมาะสม เช่น กรณีช้างป่าหรือนกบางชนิดโดนทำร้าย แม้แต่กิจกรรมการท่องเที่ยวชมวาฬหรือโลมา ก็อาจทำให้สัตว์ได้รับความทุกข์ทรมาน2.การระบุความชัดเจนของความเป็นเจ้าของสัตว์ ในกรณีสัตว์ที่ไม่มีเจ้าของ แต่อาจมีบุคคลที่มีพฤติกรรมการเลี้ยงดูสัตว์เป็นประจำ รวมทั้งการเสนอ ความรับผิดชอบ ของเจ้าของสัตว์ที่สร้างความเสียหายแก่บุคคลและทรัพย์สินของผู้อื่นปัญหาสุนัขจรจัดทำร้ายคน ทำลายข้าวของ มีให้เห็นประจำ บางครั้งความเสียหายร้ายแรง แต่ไม่สามารถเอาผิดกับใครได้ จากการสำรวจของกรมปศุสัตว์เมื่อปี 2563 พบสุนัขจรจัดมีจำนวน 2.3 ล้านตัว เทียบกับผลสำรวจปี 2557 มีสุนัขจรจัด 7.3 แสนตัว เพิ่มขึ้นเกือบ 3 เท่าภายในเวลา 6 ปี สาเหตุสำคัญอย่างหนึ่งมาจากเจ้าของไม่ต้องการเลี้ยง หรือเลี้ยงไม่ไหว หรือขาดจิตสำนึกรับผิดชอบ จึงเอาสุนัขมาปล่อยทิ้ง จนก่อเกิดปัญหาสร้างความเดือดร้อนรำคาญ เกิดการแพร่ระบาดของโรคต่างๆ ไปจนถึงทำอันตรายคนและทรัพย์สิน จึงต้องมีมาตรการจำกัดควบคุม 3.การจดทะเบียนสัตว์เลี้ยงบางชนิด เช่น สัตว์เลี้ยงควบคุมพิเศษ หรือสัตว์ดุร้าย เพื่อควบคุมเจ้าของให้ดูแลตามหลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไข ชนิด ลักษณะ สภาพและอายุของสัตว์ดุร้ายเหล่านี้ เพราะสัตว์เลี้ยงบางชนิดมีความดุร้ายตามธรรมชาติ เช่น สุนัขบางสายพันธุ์ ทั้งร็อตไวเลอร์ พิตบูล บางแก้ว หรือสุนัขไทยหลังอาน ที่มักมีข่าวไปขย้ำกัดคนบาดเจ็บสาหัสหรือถึงตาย โดยเฉพาะเด็กและคนแก่ ไม่เว้นแม้คนในบ้าน ดังนั้นการเลี้ยงดูอย่างถูกวิธีจะช่วยลดโอกาสเกิดเหตุการณ์เศร้าสลด4.การเสนอเพิ่มเติมพนักงานเจ้าหน้าที่และผู้ช่วยพนักงานเจ้าหน้าที่ตาม พ.ร.บ.ป้องกันการทารุณสัตว์ เพราะการบังคับใช้กฎหมายบางกรณียังทำได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ เช่น ไม่มีผู้ร้องทุกข์กล่าวโทษ ไม่มีการรวบรวมพยานหลักฐานที่เป็นวิทยาศาสตร์ ทำให้ไม่สามารถเอาผิดกับผู้กระทำความผิดได้5.เสนอแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติกรณีการฆ่าหรือการทำร้ายสัตว์เท่าที่ไม่เกินสมควรแห่งเหตุ เนื่องจากตาม พ.ร.บ.ป้องกันการทารุณสัตว์ มาตรา 21 (6) ระบุการฆ่าสัตว์ในกรณีที่มีความจำเป็นเพื่อการป้องกันอันตรายแก่ชีวิตหรือร่างกายของมนุษย์หรือสัตว์อื่น หรือป้องกันความเสียหายที่เกิดแก่ทรัพย์สิน ไม่ถือเป็นความผิด ซึ่งหากตีความโดยเคร่งครัด ถ้ากรณีไม่ใช่การฆ่า แต่เป็นการทำร้ายสัตว์ตามสมควร จะกระทำได้หรือไม่ และมากน้อยเพียงไร เคยมีกรณีตัวอย่างหลายกรณีที่สุนัขไปกัดเด็กสาหัส แต่ไม่มีใครกล้าตีสุนัขเพราะกลัวผิดกฎหมายฉบับนี้ข้อเสนอเหล่านี้เป็นสารตั้งต้นจากเวทีสัมมนา ทางสมาคมป้องกันการทารุณสัตว์ฯ และองค์กรเครือข่าย ยังเปิดรับฟังความเห็นรอบด้าน หากใครมีข้อมูลแง่มุมอื่น สามารถเสนอไปยังสมาคมได้ เพื่อให้มวลมนุษย์และสรรพสัตว์ร่วมโลกอยู่ร่วมกันอย่างเกื้อกูลและสมดุล.ลมกรด
