ใน “มองตะเกียบเห็นป่าไผ่ 2 ” (สำนักพิมพ์โพสต์ทูเดย์) นิธิพันธ์ วิประวิทย์ เขียนถึง เปาบุ้นจิ้น ที่เรารู้จักไว้ถึงสามเวอร์ชันท่านเปา หน้าดำ เวอร์ชันนิยาย หน้าดำไม่ใช่เพราะความเครียด แต่เพราะสีดำ แทนสัญลักษณ์ความซื่อตรง ไม่สนหน้าอินทร์หน้าพรหม ออกแนวยิ้มยาก ภาษาจีนใช้คำ “หน้าเหล็ก” เหล็กมีสีดำพระจันทร์เสี้ยวกลางหน้าผาก ได้มาเพราะเป็นเทพแห่งความยุติธรรมมาจุติ กลางวันตัดสินคดีในโลก กลางคืนตัดสินคดีในยมโลก พระจันทร์เป็นใบเบิกทางไปนั่งเป็นตุลาการในยมโลกเห็นพระจันทร์โค้งไปทางซ้าย แสดงว่าท่านเปาอยู่ในโหมดมนุษย์ ถ้าโค้งไปทางขวา ท่านเปาอยู่ในโหมดเทพท่านเปาควรค่าจะได้หน้าดำและพระจันทร์เสี้ยวประดับบารมี ท่านเป็นขุนนางสัตย์ซื่อในฝันของชาวบ้านนิธิพันธ์บอกว่า ความจริงคดีที่ท่านเปาตัดสินในประวัติศาสตร์ ก็ไม่ใช่ธรรมดา ไม่ว่าการจับโจรระดับชาวบ้านด้วยไหวพริบและสติปัญญา ไปถึงการปราบเศรษฐีตระกูลใหญ่ ที่สร้างบ้านขวางทางน้ำหรือเรื่องที่ไม่น่าเชื่อ แต่เป็นไปแล้ว ท่านเปากล้าด่ากราดฮ่องเต้ ที่แต่งตั้งพ่อพระสนมเอกเป็นใหญ่เป็นโตเรารู้จักท่านเปาฉบับนิยาย และท่านเปาฉบับจริงๆกันไปมากแล้ว แต่ท่านเปา ฉบับนิทาน ดูเหมือนยังไม่ค่อยได้ยินกันเลยนิทานท่านเปา เริ่มต้นว่า ท่านเปามีลูกชายคนหนึ่ง เป็นคนดื้อมาก ผู้คนมากมายนอกบ้านเชื่อฟังท่านเปากันมาก ชนิดชี้นกเป็นนก ชี้ไม้เป็นไม้ แต่ลูกชายของท่าน ไม่ใช่พ่อเปาบอกให้ไปทางซ้าย ลูกชายจะไปทางขวา พ่อเปาบอกให้อ่านตำรา ลูกเปาไปเข้าเน็ตเล่นเกมออนไลน์ พ่อเปาบอกให้ไปมีเมียเสียที ลูกเปาก็เลยไม่ยอมแต่งงาน อยู่เป็นโสดหลับตานึกถึงเรื่อง ท่านเปาสั่งใช้เครื่องประหารหัวมังกร หัวเสือ หัวสุนัข ผู้คนกลัวกันตัวสั่น แต่กับลูกชายท่านสั่งอะไร ก็จะได้ตรงข้ามทุกเรื่องโชคยังดี! ลูกเปาคนนี้ก็แค่ไม่เชื่อพ่อเปาเท่านั้น ไม่เคยทำเรื่องเลวร้าย ไม่เคยทำเรื่องต่ำช้า ไม่เคยทำเรื่องให้เสื่อมเสียมาถึงวงศ์ตระกูล แต่เรื่องความดื้อของลูกเปา ก็ทำให้พ่อเปาปวดหัวเรื่อยมาคืนหนึ่งท่านเปานอนหลับ ฝันว่าองค์เง็กเซียนฮ่องเต้มาบอก ชีวิตบนโลกมนุษย์ของเจ้าใกล้จะหมดแล้ว ข้าเป็นห่วงว่าเมื่อเจ้าตาย จะไม่มีขุนนางดีๆมาเกิดอีกจึงสั่งให้เตรียมตัวตาย ด้วยการเอาแผ่นเหล็กมาทำเป็นโลงศพ เอาหินมาทำเป็นหมอนหนุนเจ้าตายนานๆ โลงเหล็กก็จะผุพัง ส่วนหมอนหินที่หนุนยังคงอยู่ เมื่อทำเช่นนี้ เจ้าจะกลับมาเกิดใหม่ เป็นเปาบุ้นจิ้น หน้าดำผู้สัตย์ซื่อเหมือนเก่าฝันนี้คือคำสั่งสวรรค์ ตื่นเช้าพ่อเปา เรียกลูกเปามาสั่ง เมื่อพ่อตายให้ทำโลงศพด้วยหิน ทำหมอนเหล็กให้หนุน...ท่านเปาไม่ได้จำคำเง็กเซียนฮ่องเต้ผิด แต่ตั้งใจสั่งผิด เพราะหวังผลอีกอย่างถึงเวลาที่พ่อเปาตายเอาจริงๆ ลูกเปาที่ดื้อกับพ่อมาตลอดชีวิต กลับสำนึกได้ว่าควรทำตามคำสั่งพ่อสักครั้ง เขาทำโลงหินใส่ศพ ทำหมอนเหล็กให้พ่อเปาหนุนวันเวลาผ่านไปนาน ท่านเปาก็ยังอยู่ในโลงหินมิดชิด หมอนเหล็กที่ตั้งใจหนุนให้ปณิธานสัตย์ซื่อยุติธรรมก็ผุพังสลาย จนถึงวันนี้ นานเต็มที ราชสำนักจีนก็ยังไม่มีขุนนางฉบับท่านเปาหน้าดำ มาทำหน้าที่อีกนิธิพันธฺ์ วิประวิทย์ จบเรื่องนี้ว่า นิทานจุดจบเปาบุ้นจิ้น เป็นเรื่องที่ประชาชนบ่นถาม ขุนนางสัตย์ซื่อยุติธรรม หายไปไหน?นี่ไม่ใช่เป็นนิทานที่เล่ากันแค่สนุกปาก แต่เป็นจินตนาการที่มโนแบบชาวบ้าน ส่งกระแสถึงคนใหญ่คนโตในสังคมว่า ชาวบ้านเขาเห็นโลกเป็นเช่นไร?กิเลน ประลองเชิง
