ได้ชื่อว่าเป็นอำเภอที่มีสาวงามมากที่สุดของเมืองเชียงใหม่...ที่ไม่ว่าจะเข้าประกวดเวทีใด สาวสันกำแพง...ผู้คนที่มีเรื่องราวการอพยพมาจาก พันนาภูเลา...แห่งเมืองเชียงแสน ก็มักจะคว้าตำแหน่งสาวงามที่สุดของงานไปครอง...แทบทุกครั้งขึ้นเชียงใหม่คราวนี้ มีโอกาสไปเที่ยวสันกำแพง ...อีกครั้ง ทำให้รู้ว่า เบื้องหลังความสวยงามของหญิงสาว มีความงดงามที่มากกว่ารออยู่ออนใต้...ตำบลเล็กๆ ในอำเภอสันกำแพง ที่อาจจะไม่ ค่อยมีใครรู้จักเหมือนแหล่งท่องเที่ยวอย่างม่อนแจ่ม หรือแม่กำปอง แต่เชื่อเถอะ...ถ้าได้ลองมาเที่ยวสักครั้ง จะรู้ว่า ...ชีวิตดีๆที่มีความสุข หาได้ไม่ยากนัก เรื่องราวของคนออนใต้ ที่เล่าต่อกันมา บอกว่า ผู้คนที่นี่อพยพมาจากพันนาภูเลา แขวงเมืองเชียงแสน เพื่อตั้งบ้านเรือนอยู่ริมฝั่งใต้ของแม่น้ำออน มีอาชีพหลักคือการทำเครื่องถ้วยชามสังคโลก ที่มีหลักฐานยืนยันจากการขุดค้นพบแหล่งโบราณคดีเตาเผามากกว่า 300 เตา ทั้งในเขตออนใต้และสันกำแพง เป็นที่มาของเครื่องถ้วยสันกำแพง ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานมากกว่า 800 ปี นอกจากเตาเผาแล้ว ยังมีการขุดพบเศษภาชนะทั้งถ้วย ชาม ไห ครก กระถางเคลือบสีเขียวไข่กา สีเทา จนถึงสีเขียวออกเหลือง ลวดลายส่วนใหญ่บนเครื่องเคลือบเหล่านี้ เป็นลายปลาเดี่ยว ปลาคู่ และปลาว่ายวนเป็นวงกลม ที่เหลือนอกนั้นเป็นลายพรรณพฤกษา หรือดอกไม้ชนิดต่างๆ ถ้ามาเที่ยวที่ออนใต้ อาจแวะไปชมเครื่องถ้วย ชาม ดินเผาเหล่านี้ ที่ พิพิธภัณฑ์เครื่องถ้วยสันกำแพง ในวัดป่าตึง พูดถึงวัดป่าตึง ก็เป็นอีกสถานที่หนึ่งที่แนะนำให้ไปเที่ยว โดยเฉพาะการไปกราบสรีรสังขาร หลวงปู่หล้า เกจิชื่อดังแห่งล้านนาในอดีต ท่านได้รับสมญานามจากศรัทธาญาติโยมว่ามีญาณวิเศษที่สามารถล่วงรู้เหตุการณ์ข้างหน้าได้ จนชาวบ้านทั่วไปเรียกท่านว่า หลวงปู่หล้าตาทิพย์ ความอัศจรรย์อีกอย่างของหลวงปู่หล้า ก็คือ เมื่อท่านละสังขารแล้ว ปรากฏว่าร่างกายไม่เน่าเปื่อย มีลักษณะแข็งเหมือนหิน สามารถยกร่างให้ลุกขึ้นในท่ายืนได้ มีการนำสังขารของท่านบรรจุในโลงแก้ว พร้อมกับผม ขน เล็บ ฟัน หนัง และปั้นหุ่นขี้ผึ้งของหลวงปู่ในท่ายืน ประดิษฐาน ณ ศาลาไม้สักทองหลังใหญ่ ในวัดป่าตึง ให้ผู้ที่มีความศรัทธาได้กราบไหว้ เรื่องราวของหลวงปู่หล้าที่น่าสนใจอีกอย่าง คือ ความเกี่ยวข้องระหว่างท่านกับในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่เสด็จพระราชดำเนินมาที่บ้านออนใต้ถึง 9 ครั้ง และแต่ละครั้งจะทรงสนทนาธรรมกับหลวงปู่ ครั้งสำคัญที่สุด คือ เมื่อครั้งที่พระองค์มีพระราชกระแสรับสั่งให้สร้างอ่างเก็บน้ำห้วยลาน อ่างเก็บน้ำดอยโตน และอ่างเก็บน้ำห้วยไร่ เพื่อเป็นแหล่งกักเก็บน้ำในการทำเกษตร ซึ่งปัจจุบันนอกจากจะเป็นแหล่งน้ำสำคัญของคนที่นี่แล้ว อ่างเก็บน้ำห้วยลาน ยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่มีวิวทิวทัศน์สวยงามมากๆ และหากมองจากอ่างเก็บน้ำขึ้นไปด้านบน จะเห็น ดอยม่อนจิ๋ง ที่ได้ชื่อว่าเป็น ฟูจิ แห่ง ออนใต้.... นอกจากวัดป่าตึงแล้ว ที่นี่ยังมี วัดเชียงแสน ที่ถือว่าเป็น วัดเก่าแก่ที่สุดในอำเภอสันกำแพง ทั้งยังเป็นแหล่งโบราณสถานที่รวมโบราณวัตถุเอาไว้มากมาย มีเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ศิลาจารึก และซากเตาเผาเครื่องถ้วยสันกำแพง รวมทั้ง “วังจำป่าเฮี้ยบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์” บ่อน้ำซึ่งมีน้ำแร่ไหลออกมาตามธรรมชาติ ชาวบ้านเชื่อว่าเป็นน้ำศักดิ์สิทธิ์ บรรเทาอาการเจ็บป่วยได้ และเพราะความที่บ้านออนใต้ เป็นหนึ่งในหมู่บ้านอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ (Creative IndustryVillage) หรือหมู่บ้าน CIV ที่มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ต่างๆ ของชุมชนให้มีดีไซน์ที่ทันสมัย ไม่ว่าจะเป็นเครื่องจักสาน ใบลาน เสื้อผ้า กระเป๋าผ้าด้นมือ เรียกว่า ฉีกแนวจากสินค้าชุมชนทั่วไปไปมากเลยทีเดียว อย่างที่ศูนย์การเรียนรู้และสาธิตการทอผ้า กลุ่มทอผ้าบ้านปง ที่นอกจากจะมีผลิตภัณฑ์ที่สวยงามมาจำหน่ายแล้ว ยังมีการสาธิตการทอผ้า ตั้งแต่การปั่นด้าย สู่เครื่องกี่และการทอ มาจนถึงการด้นมือทำเป็นลวดลายต่างๆ ที่ยังคงเอกลักษณ์การทอผ้าแบบโบราณไว้ ปิดท้ายกันที่ออนใต้ ฟาร์มที่ปลูกพืชเลี้ยงสัตว์แบบธรรมชาติ มีสวนผักอินทรีย์ ผักออร์แกนิก ที่ปราศจากสารเคมีสังเคราะห์ในทุกขั้นตอน ชื่นใจ ...กับน้ำสมุนไพร welcome ที่เปี่ยมไปด้วยไมตรีจิตหนึ่งวันที่บ้านออนใต้ ผ่านไปเร็วมาก เหมือนที่ใครบางคนบอกว่า เวลาแห่งความสุขมักจะผ่านไป เร็วกว่าเวลาแห่งความเศร้า...ขึ้นเชียงใหม่คราวนี้ ได้สัมผัสวิถี บ้านจุ้ม เมืองเย็น...ก็ถือเป็นบุญแล้ว ตั้งใจว่า กุมภาพันธ์ปีหน้าจะมาใหม่ คงได้เวลาดอกฝ้ายคำ...บานอวดโฉมพอดี....!!!!!สนใจท่องเที่ยววิถีชุมชน แบบ Ontai Travel สอบถามไปได้ที่ประสานงานการท่องเที่ยววิถีชุมชนออนใต้ โทร. 09-9485-9559 และ 09-3130-7157.
