ผมดู “โลกหลากมิติ” สารคดีฝรั่งช่องไทยพีบีเอส มนุษย์ยุคแรกที่สืบเชื้อสายจากอาดัม อีวา เมื่อ 11,000 ปีที่แล้ว ตั้งหลักที่สวนอีเดน เปลี่ยนฐานะมนุษย์หินถือกระบองไล่ทุบสัตว์ มาเป็นจับสัตว์มาทำไร่ไถนาสัตว์ตัวที่มนุษย์ใช้ สมมติให้เป็นม้าตำแหน่งที่ตั้งรกรากมนุษย์ของโลกอยู่ทางเหนือ...แถวๆตุรกี ต่อเนื่องไปทางใต้ ไปถึงลุ่มแม่น้ำยูเฟรติส ไทกรีส หรืออิรักปัจจุบัน เรียกกันว่าอู่อารยธรรมโลก หรืออารยธรรมเมโสโปเตเมียในอู่อารยธรรมนี่เองที่พระเจ้าฮัมบูราบี ตรากฎหมายฉบับแรกของโลกในอู่เดียวกันมีวัว สัตว์ที่มนุษย์จับมาใช้...ใช้ทั้งแรงงาน เอาเนื้อมากิน และยังได้ดื่มนมเลี้ยงชีวิต วัวจึงเป็นสัตว์ที่มีคุณต่อมนุษย์มากกว่าสัตว์อื่นๆมนุษย์เมโสโปเตเมียสำนึกคุณวัว ยกวัวเป็นเทพเจ้า แกะสลักหินเป็นวัวตัวเล็กเป็นเครื่องรางติดตัวมาถึงยุคอียิปต์ ที่สารพัดสัตว์ ไม่ว่าสัตว์ร้ายสัตว์ดีถูกยกขึ้นเป็นเทพเจ้า วัวก็เป็น “แม่วัวสวรรค์” ผู้ให้น้ำนมเลี้ยงมนุษย์ในโลก ผู้ให้กำเนิดจักรวาลเขาวัวสองข้างขนาบดวงอาทิตย์ เป็นสัญลักษณ์สูงสุดบนพระเศียรสองพระเทวีผู้ยิ่งใหญ่พระเทวีไอซิสผู้เป็นพระขนิษฐา เป็นทั้งพระชายาจอมเทพโอสิริส และพระเทวีฮาเธอร์ เทวีแห่งความงามและความรัก เป็นมารดาแห่งเอกภพ ทรงสวมมงกุฏเขาวัวขนาบดวงอาทิตย์ แสดงฐานะสุริยะเทวีองค์ที่สองคนอียิปต์นับถือเทวีฮาเธอร์มาก...สมัยแรกๆก็ยกให้พระนางเป็นทั้งธิดา เป็นทั้งชายาสุริยเทพรา สมัยต่อมาที่เทพโอรุสมาแรง คนก็ยกย่องยัดเยียดให้เป็นทั้งชายาและมารดาแต่จินตนาการของมนุษย์ ไม่ว่าจะยิ่งใหญ่แค่ไหนก็ยังอยู่ในกรอบของความกตัญญูรู้คุณสรรพสิ่งที่ให้คุณ ไม่ว่าจะเป็นสุริยเทพ หรือวัว สัตว์เลี้ยงที่ยกย่องเป็นมารดาแห่งสวรรค์เมื่อพระเจ้าแคมไบสิส กษัตริย์เปอร์เซีย ยกทัพมาโจมตีอียิปต์ รบชนะอียิปต์เด็ดขาดด้วยกลยุทธ์ง่ายๆ ต้อนสารพัดเทพเจ้าของอียิปต์มาเป็นทัพหน้า ยุคเทพเจ้าสารพัดสัตว์ของอียิปต์ ก็เสื่อมทรามลงเปอร์เซียยุคต่อมาลดฐานะสุริยเทพรา เทพสูงสุดมาเป็นเพียงจุดไฟ ใช้เป็นสัญลักษณ์เป็นต้นกำเนิดศาสนาโซโรอัสเตอร์จากเปอร์เซียสุดปลายเส้นทางสายไหม...ที่จีน ศาสนาโซโวอัสเตอร์ แพร่หลายไปถึง ในชื่อศาสนานิกายมณีส่วนความนับถือวัวที่แพร่หลายในอินเดีย...ก็ยังสูงศักดิ์ แต่ลดฐานะสูงสุดลงมาเป็น “อุสุภราช” โคเพศผู้ซึ่งเป็นเจ้าแห่งโค กายสีเผือกเป็นโคพาหนะของพระศิวะ มีนามว่า “นนทิ”ศาสนาฮินดูนับถือโคอุสุภราช เป็นเทพเจ้าแห่งสัตว์จตุบาท เป็นหัวหน้าภูตผี บางครั้งมีรูปเป็นภูต บางครั้งมีรูปเป็นมนุษย์ มีวิมานอยู่ที่เขาไกรลาสเมื่อใดพระศิวะจะเสด็จที่ใด พระนนทิจะกลายร่างเป็นโคเผือกเพศผู้ให้พระศิวะทรง เมื่อใดที่พระศิวะร่ายรำ พระนนทิในรูปบุรุษมีเศียรเป็นโคจะเป็นผู้ตีตะโพนให้จังหวะ แต่รูปพระนนทิโดยปกติทั่วไปจะเป็นโคหมอบนี่เป็นความนับถือโคเพศผู้ แต่ถ้าเป็นโคเพศเมีย ชาวฮินดูนับถือทั้งโคเพศผู้โคเพศเมีย ไม่กินเนื้อโค ไม่ใช้เครื่องใช้ที่ทำจากหนังโค เป็นมนุษย์ชาติเดียวในโลกที่กตัญญูวัว สัตว์ที่นับถือว่ามีคุณไล่เรียงถึงตอนนี้ ผมจึงคลี่ปริศนาวัวหินตัวเล็กๆ ยุคเมโสโปเตเมียออกที่แท้เป็นสัญลักษณ์ความกตัญญูวัวสัตว์ผู้มีคุณ อ่านประวัติศาสตร์ มนุษย์ยุคที่นับถือวัวเป็นเทพเจ้า อยู่เย็นเป็นสุขกว่ายุคต่อๆมา ไม่ก่อสงครามกันอย่างไร้เหตุผลดูเอาเถิด มนุษย์ยุคใหม่ สงครามยุทโธปกรณ์ สงครามการค้า ฯลฯ นี่ก็ได้ข่าวบางบ้านเมือง ทหารบ่นกำลังสู้กับเด็กๆในสงครามออนไลน์ ผมนอนตาไม่หลับ เป็นห่วงมนุษย์สมัยไร้กตัญญู ดื่มนมวัว กินเนื้อวัว ใช้หนังวัว จะต้องทำสงครามอะไรต่อไป.กิเลน ประลองเชิง