ในธรณีกาลของโลกเรานั้นถูกแบ่งเป็นหลายช่วงเวลา ซึ่งมหายุคมีโซโซอิก (Mesozoic) ที่มีระยะเวลา65-251 ล้านปีที่แล้ว มักเป็นที่สนใจศึกษาของนักบรรพชีวินวิทยา เนื่องจากเป็นช่วงที่ประกอบด้วยยุคย่อยๆ คือยุคไทรแอสซิก (Triassic), ยุคจูราสสิค (Jurassic) และยุคครีเทเชียส (Cretaceous) ซึ่งมีการกำเนิดของไดโนเสาร์ สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม นก รวมถึงสัตว์ที่อยู่ในอันดับไพรเมต (primate)แต่อากาศในมหายุคมีโซโซอิกกลับมีออกซิเจนในระดับย่ำแย่ประมาณ 10-15% เท่านั้นเมื่อเทียบกับปัจจุบันที่ออกซิเจนมีอยู่ในอากาศราว 20% สัตว์ในยุคนั้นจึงไม่ค่อยเคลื่อนไหวรวดเร็วนัก ยกเว้นก็เพียงแต่เวโลซีแรพเตอร์ (Velociraptors) ไดโนเสาร์กินเนื้อแสนฉลาดและว่องไว ซึ่งนักบรรพชีวินวิทยาจากมหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์ ในประเทศอังกฤษ ได้สร้างจำลองคอมพิวเตอร์เพื่อเปรียบเทียบรูปร่างของโครงกระดูก เช่น กระดูกสันหลัง กระดูกซี่โครงของไดโนเสาร์ชนิดนี้และนก พบว่าเวโลซีแรพเตอร์สามารถวิ่งได้เร็ว 64 กิโลเมตรต่อชั่วโมง เพราะมีปอดที่สุดวิเศษเหมือนปอดของนกที่สามารถสูบเอาออกซิเจนมาเก็บไว้ได้อย่างต่อเนื่อง ซึ่งการที่มันวิ่งเร็วได้ดีกว่าสัตว์อื่นๆ ก็ทำให้ได้เปรียบในการต่อสู้นักชีววิทยารู้มานานแล้วว่านกที่สืบเชื้อสายมาจากไดโนเสาร์ชนิดหนึ่งที่สูญพันธุ์ไปแล้ว มีระบบการหายใจที่ผิดแผกจากปกติซึ่งช่วยขับเคลื่อนในการบินได้ แต่นักบรรพชีวินวิทยาก็ถกเถียงกันมานานว่าปอดอันดีเยี่ยมนี้ มีเฉพาะในนกหรือเกิดขึ้นกับไดโนเสาร์มาก่อนหน้า แม้จะมีแนวโน้มว่าปอดมหัศจรรย์แบบนี้จะวิวัฒนาการครั้งแรกในไดโนเสาร์ แต่ก็ยังต้องค้นคว้าหาข้อสรุปที่แท้จริงกันต่อไป.Credit : Chinese Academy of Sciences
