แว่นแคว้นแผ่นดินไทย เดิมทีปกครองกันด้วยระบอบธรรมราชา จนเมื่อเจ้าสามพระยายกทัพไปตีเขมร ก็รับเอาระบอบเทวราชาของเขมร มาใช้พระเจ้าแผ่นดิน ที่บางโอกาส ราษฎรเคยเข้าใกล้ได้บ้าง ต้องเว้นระยะห่างแต่ไม่ว่าจะไกลใกล้ มองพระเจ้าแผ่นดินไม่ได้ ตำรวจเห็นเมื่อไหร่ เป็นถูกยิงตาทะลุคำ “ตำรวจ” พบในศิลาจารึกเขมร พอเป็นหลักฐานยืนยัน ระบบตำรวจเราเอามาจากเขมรศิลาจารึกนับพันหลักของเขมร เป็นวัตถุโบราณที่ทำขึ้นในสมัยเขมรเรืองอำนาจ อย่างน้อยก็กว่า 700 ปี แสดงว่า ตำรวจเขมรเกิดขึ้นแล้วรัฐบาลทหาร กำลังตั้งท่าปฏิรูปตำรวจ ความคืบหน้าที่เห็นเค้าลาง ภารกิจอื่นๆ เช่นตรวจคนเข้าเมือง ดูแลป่าไม้ ดูแลรถไฟฯลฯ จะถูกแยกออกไปขึ้นกับสังกัดที่มีหน้าที่โดยตรง ผมดีใจตำรวจจะได้ตั้งใจปราบโจรผู้ร้ายอย่างเดียวระหว่างบรรยากาศปฏิรูปตำรวจ ผมอยากรู้ว่า ตำรวจสมัยโบราณ นับแต่สมัยอยุธยาลงมา ทำงานกันอย่างไร แบ่งหน้าที่แบบไหนปรัชญา ปานเกตุ อธิบายไว้ ในศัพทานุกรมวัฒนธรรมไทย (พิมพ์คำสำนักพิมพ์ 2558)กรมพระตำรวจ ชื่อกรมฝ่ายทหารสมัยโบราณ มีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เป็นกรมสำคัญของฝ่ายทหารที่ว่า กรมสำคัญ ก็เพราะตำรวจเป็นส่วนหนึ่งของทหารรักษาพระองค์ ขึ้นตรงต่อพระมหากษัตริย์ ไม่ได้อยู่ในบังคับบัญชาของสมุหกลาโหมกรมพระตำรวจ ประกอบด้วย กรมพระตำรวจหน้าแปดกรม กรมพลพัน กรมทนายเลือกกรมคู่ชัก กรมทหารใน และกรมรักษาพระองค์ชื่อต่างกัน หน้าที่บางอย่างไม่เหมือนกัน แต่ที่ชัดเจน ตำรวจในกรมเหล่านี้ เป็นทหารรักษาพระองค์ ต้องนอนประจำเวรในพระบรมมหาราชวังเมื่อพระมหากษัตริย์เสด็จพระราชดำเนิน ทางสถลมารค หรือชลมารค ทั้งในการสงคราม หรือการประพาส พนักงานในกรมพระตำรวจ มีหน้าที่แห่ห้อมประจำการในที่ใกล้เคียงเมื่อเสด็จออกท้องพระโรง ตำรวจในกรมเหล่านี้ ต้องเข้าเฝ้าก่อนขุนนางกรมอื่นและเป็นขุนนางพวกเดียว ที่ถืออาวุธเข้าท้องพระโรงได้หน้าที่นี้ แสดงว่าตำรวจใหญ่จริง ใหญ่กว่าทหารและในตำรวจด้วยกัน ตำรวจ ในกรมพระตำรวจหน้าแปดกรม ใหญ่กว่าตำรวจด้วยกันเริ่มแต่กรมพระตำรวจในขวา กรมพระตำรวจในซ้าย กรมพระตำรวจนอกขวา กรมพระตำรวจนอกซ้าย กรมพระตำรวจใหญ่ขวา กรมพระตำรวจใหญ่ซ้าย กรมพระตำรวจช่างทหารใน และกรมพระตำรวจสนมทหารซ้ายเพราะนอกจากจะถวายความปลอดภัยพระมหากษัตริย์เป็นหน้าที่หลัก ตำรวจยังทำหน้าที่เป็นศาล รับสั่งชำระความ เหมือนพระมหากษัตริย์ทรงเป็นผู้พิพากษาเองที่ว่าตำรวจใหญ่จริง หน้าที่สุดท้าย แสดงว่าตำรวจใหญ่ยิ่งขึ้นไปอีกอ่านเรื่องตำรวจสมัยโบราณ จึงรู้ว่า ตำรวจถูกปฏิรูปมาเรื่อยๆ ตามสภาพสังคมที่เปลี่ยนไป การปฏิรูปตำรวจไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่แม้จะปฏิรูปกัน ในสมัยรัฐบาลทหาร เมื่อถึงรัฐบาลเลือกตั้ง ระบบตำรวจก็ปฏิรูปได้อีกเพียงแต่การปฏิรูปทุกครั้ง ต้องยอมรับความจริงข้อสำคัญว่า เมื่อมอบอำนาจให้ตำรวจไปแล้ว ก็ต้องให้เรี่ยวแรงพลังเขาด้วยไปศาลน้ำมันรถต้องมี วิทยุต้องมี ปืนที่ใช้จับผู้ร้าย ก็ต้องมี ที่ทำๆกันตำรวจต้องหาอุปกรณ์การเป็นตำรวจเอง ถ้ายังเป็นเช่นนี้ ปฏิรูปแบบไหน ก็ไปไม่รอด.กิเลน ประลองเชิง
