ความอ้วนไม่ใช่เรื่องของบุคลิกภาพ แต่ทางการแพทย์ “อ้วน” ถือเป็นโรคปัจจุบัน คนไทยอ้วนเป็นอันดับ 2 ของอาเซียน รองมาจากมาเลเซีย ขณะที่นวัตกรรมทางการแพทย์ในการรักษาโรคอ้วนด้วยการผ่าตัดกำลังอยู่ในความสนใจของวงการแพทย์และประชาชนทั่วไป
โรงพยาบาลกลางกรุงเทพมหานคร ได้เปิดคลินิกศัลยกรรมโรคอ้วน เป็นแห่งแรกในกรุงเทพฯ ซึ่ง “รายงานพิเศษ” วันนี้ จะไปสนทนากับ นพ.ณรงค์ บุญญกาศ นายแพทย์ชำนาญการ รพ.กลาง
ถาม-ที่มาของการจัดตั้งคลินิกศัลยกรรมโรคอ้วน
นพ.ณรงค์-สมัยก่อนเรามองว่า “อ้วน” เป็นภาวะอ้วน เป็นเรื่องของบุคลิกภาพ แต่การศึกษาต่อมาพบว่า เมื่ออ้วนแล้วสิ่งที่ตามมาคือ “โรค” ทั้งเบาหวาน ไขมัน หัวใจ ความดัน ที่สำคัญคนอ้วนจะมีอายุสั้นกว่าคนปกติถึง10ปี ทั้งนี้คนที่อ้วนมากๆ เช่น 100 กก.ขึ้นไป จะให้ออกกำลังกายก็คงไม่ไหว ขณะที่คนอ้วนธรรมดาที่ตั้งใจลดน้ำหนักด้วยการออกกำลังกาย ก็ประสบผลสำเร็จไม่ถึงร้อยละ 50 “การผ่าตัดลดขนาดกระเพาะ” จึงเป็นแนวทางหนึ่งที่จะช่วยรักษาโรคอ้วน

...
ถาม-การผ่าตัดรักษาโรคอ้วนมีมานานหรือยัง?
นพ.ณรงค์–มีมานานแล้ว แต่ในอดีตคนไทยไม่ค่อยอ้วนเท่าไหร่ อีกทั้งปัจจุบัน การผ่าตัดแบบส่องกล้องถูกพัฒนาขึ้น รพ.กลาง จึงนำเทคนิคการผ่าตัดผ่านกล้องมาผ่าตัดลดขนาดกระเพาะอาหารปรากฏว่าได้ผลดี ภาวะแทรกซ้อนน้อย ใช้เวลาผ่าตัดประมาณ 1 ชม.ครึ่ง ผู้ป่วยใช้เวลาพักฟื้น 3–4 คืน
โดยแพทย์จะตัดกระเพาะออกประมาณ 80% ซึ่งทำให้ผู้ป่วยจะกินอาหารได้น้อยลง กิน 3-5 คำก็จะอิ่ม ซึ่งเป็นแนวทางการรักษาอย่างหนึ่ง คือต้องการให้ผู้ป่วยกินน้อยกว่าพลังงานที่ใช้ ขณะเดียวกัน แพทย์จะให้วิตามินที่ร่างกายต้องการชดเชยไปด้วย ทั้งนี้ การผ่าตัดลดขนาดกระเพาะ ไม่เพียงทำให้กินน้อยลง แต่ยังเกี่ยวข้องกับลำไส้ และฮอร์โมน ทำให้โรคต่างๆ ที่ผู้ป่วยเป็นอยู่นั้นดีขึ้นด้วย เช่น หยุดยาเบาหวานได้

รพ.กลางเปิดให้บริการคลินิกศัลยกรรมโรคอ้วนมา 1 ปี 3 เดือน ปัจจุบันมีผู้ป่วย 100 คน ส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง ในส่วนนี้ผ่าตัดสำเร็จ คือ ลดน้ำหนักส่วนเกินได้ 50% ขึ้นไป 25 คน อีก 75 คน อยู่ระหว่างปรับพฤติกรรมการกิน และรอการผ่าตัด ทั้งนี้ ผู้ป่วยอาจจะไม่ได้รับการผ่าตัดทุกคน แต่ผู้ป่วยที่เข้าข่ายในหลักเกณฑ์การผ่าตัด อาทิ มีดัชนีมวลกาย (BMI) มากกว่า 37.5 หรือมากกว่า 32.5 แต่มีโรคร่วม เช่น เบาหวาน ไขมัน นอนกรน จะถือว่ามีข้อบ่งชี้ในการผ่าตัด และจะต้องมีอายุระหว่าง 18–65 ปี

ถาม-ผู้ป่วยรายแรกที่เข้ารับการรักษาโดยการผ่าตัดลดขนาดกระเพาะ และค่าใช้จ่าย
นพ.ณรงค์–ผู้ป่วยรายแรกที่เข้ารักษาและผ่าตัดมีน้ำหนักก่อนผ่า 170 กก. เป็นเพศชาย อายุประมาณ 20 กว่า ส่วนค่าใช้จ่ายในการผ่าตัด หากผู้ป่วยที่ไม่มีสิทธิใดๆเลย เช่น สิทธิบัตรทอง สิทธิประกันสังคม ค่าใช้จ่ายจะอยู่ที่ประมาณ 1–2 แสน แต่ถ้าผู้ป่วยที่ใช้สิทธิในการรักษาจะต้องจ่ายส่วนต่าง เนื่องจาก สปสช.ยังไม่ได้ระบุว่า การรักษาโรคอ้วนเป็นโรคที่สามารถเบิกค่าใช้จ่ายได้ทั้งหมด.