ผมไปไหว้ศาลหลักเมืองกับพวกพ้องน้องพี่ เมื่อราวสามสี่ปีที่แล้ว ขณะที่น้องๆพี่ๆสาระวนอยู่กับการหาเครื่องเซ่นไหว้ ผมกลับละล้าละลัง เพราะกังขา เมื่อเจอหลักเมืองสองเสา
ถามอยู่เป็นนาน กว่าจะรู้ ร.1 ท่านวางหลักเมืองหลักแรก ร.4 ท่านวางลัคนาดวงเมืองใหม่ เก็บหลักเมืองหนึ่งไว้ วางหลักเมืองหลักสอง
สมัยร.9 ทางการจึงนำหลักเมืองเก่ามาไว้รวมกัน หลักเมืองเมืองไทย จึงมีสองหลักด้วยประการฉะนี้
จากนั้นผมก็ตามไปไหว้ 5 เทพารักษ์ที่ศาลข้างๆ ก็เห็นท่านยืนเด่นเป็นสง่า แต่ก็ไม่รู้ว่าองค์ไหนเป็นองค์ไหน เพราะดูเหมือนเจ้าหน้าที่ศาล ท่านสนุกอยู่กับการบริการเครื่องเซ่นไหว้...
ผมก็ทำได้แค่ยกมือไหว้ บนบานแบบเหมาๆไปตามประสา ไหนๆก็มาแล้ว
ก็ตามเคย ผมก็ต้องพึ่งพาความรู้จากหนังสือ ในหนังสือศัพท์สันนิษฐานเล่ม 1 (สำนักพิมพ์ภาพพิมพ์ พ.ศ.2562) คุณประสิทธิ์ ไชยชมพู ไขข้อข้องใจไว้ละเอียดลออ ในหัวข้อ “เสื้อเมือง”
แถวบนสุด สององค์ องค์แรก พระเสื้อเมือง องค์นี้คุ้มครองป้องกันทั้งทางบกและทางน้ำ คุมกำลังไพร่พลรักษาบ้านเมือง ให้ร่มเย็นเป็นสุข ปราศจากอริราชศัตรูมารุกราน
องค์สอง พระทรงเมือง รักษาการปกครองและกระทรวงกรมต่างๆ ดูแลทุกข์สุขประชากร
สามองค์แถวล่าง องค์แรก พระกาฬไชยศรี บริวารพระยมคอยนำวิญญาณมนุษย์ผู้ทำบาปไปสู่ยมโลก
องค์สอง เจ้าพ่อเจตคุปต์ บริวารพระยม จดจารความชั่วร้ายชาวเมืองที่ตาย และอ่านประวัติเสนอพระยม
องค์สาม เจ้าพ่อหอกลอง คอยรักษาเวลาย่ำรุ่ง ย่ำค่ำ และเที่ยงคืน ป้องกันเหตุอัคคีภัย ข้าศึกศัตรูมาประชิด
เมื่อรู้แจ้งจางปาง เทพารักษ์องค์ไหนถนัดทางใด ถ้าได้ไปไหว้อีก จะได้บนบานได้ถูกที่ถูกองค์
คุณประสิทธิ์ เก่งทางภาษา ตั้งใจอธิบายเรื่องของพระเสื้อเมือง... สมมติฐานเดิม ถือคติผีเสื้อของชาวไต/ไท-ลาวโบราณ วิวัฒน์ไปสู่พระเสื้อเมือง
...
ด้วยเหตุว่าผีเสื้อ=ผีเชื้อ หมายถึงผีเจ้าที่ ผีบรรพชนตั้งแต่ครั้งตั้งบ้านแปงเมือง จึงสร้างศาลไว้บูชา ประดุจศาลาประจำตระกูล ตามชนบทยังมี “ผีเสื้อบ้าน” คือผีรักษาหมู่บ้าน
ส่วนผีเสื้อในเมืองหลวงเรียก “พระเสื้อเมือง” เพื่อลดความเป็นผีลง
เส้อ (จีน) เสื้อ (ไท-กะได) สัมพันธ์กันอย่างไร นัยเดิมคำจีน เส้อ=เทพแห่งดิน เจ้าที่ วิวัฒน์จากการจับจองที่ดิน จึงยอมรับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ถิ่นด้วย
ปัจจุบันนัยเลื่อนมาสู่ความเป็นชุมชน สังคม และมวลชนศัพท์จีนปัจจุบัน เส้อฮุ้ย=สังคม
ในเกาะไต้หวัน พบเรียก ชนเผ่าเส้อ เพื่อแยกจากฮั่น ดังนั้นเส้อ ในไต้หวันจึงมีนัยชนพื้นเมือง เจ้าถิ่นเจ้าที่ดินด้ำเดิม ก่อนพวกฮั่นจะมาครอง
สมมติฐานเบื้องต้น เสื้อ เชื้อ ชนกลุ่มไท-กะได อาจยืมศัพท์จีน หลักฐานบันทึกจีนก่อนสมัยขงจื๊อ สักการะ เส้อ จัดงานประจำปีไหว้ศาลเจ้าเส้อ แต่กระนั้นยังไม่รู้ อ่านอักษรโบราณนั้นออกเสียงอย่างไร
คุณประสิทธิ์สรุปตอนท้าย...สันนิษฐาน เส้อ เสื้อ เชื้อ น่าจะเป็นศัพท์ไป่เยว่ จีนยืมไปใช้ตั้งแต่โบราณกาลกว่า 3 พันปี
เป็นอันว่าผมรู้จักแล้ว พระเสื้อเมืององค์ไหน ยิ่งรู้ว่าพระเสื้อเมือง มีหน้าที่คุ้มครองป้องกันบ้านเมือง ก็ตั้งใจจะไปไหว้ท่านอีก
บ้านเมืองเราตอนนี้ มีคนพวกหนึ่งรำพันว่าหนาวๆๆ ผมขอแนะนำว่า ถ้ามีเวลาก็น่าจะไปไหว้ท่านบ้าง ไม่แน่ว่าบารมีท่านจะช่วยให้อบอุ่นขึ้น.
กิเลน ประลองเชิง
คลิกอ่านคอลัมน์ “บทบรรณาธิการ” เพิ่มเติม