“ทำนา สวนลำไย บังเอิญมีผึ้งโพรงมาอาศัยอยู่ในลังไม้วางไว้ในข้างบ้าน เก็บน้ำหวานจากรังผึ้งมากิน ที่เหลือนำไปขาย เลยเกิดความคิด บ้านเรามีสภาพแวดล้อมเหมาะสมต่อการอยู่อาศัยของผึ้งโพรง จึงขยายรังผึ้งโพรงเพิ่มเป็น 6 รัง โดยใช้ต้นมะพร้าวมาทำเป็นที่อยู่ของผึ้งโพรง”
“ลุงถนอม” วุฒิชัย นาซ้าย วัย 57 ปี เกษตรกรบ้านฝั่งตื้น ต.ม่วงคำ อ.พาน จ.เชียงราย บอกว่า การสร้างและขยายรังผึ้งโพรง จะต้องทำในช่วงปลายปี ราวๆเดือน พ.ย.-ธ.ค. ใช้ต้นมะพร้าวตัดเป็นท่อนๆ แล้วลอกไส้ตรงกลางออก นำวางตั้งหรือแนวนอนก็ได้ แล้วหาไม้แผ่นหรือไม้อัดปิดหัวท้ายของท่อนมะพร้าว เจาะรูขนาด 1 ซม. ขนาดพอเหมาะให้ผึ้งโพรงบินเข้าออกได้สะดวกที่ด้านข้างท่อนมะพร้าว
แต่รูเข้า–ออกนี้ จะต้องวางหันไปทางทิศตะวันออก เพื่อเวลาเช้า แสงแดดส่องเข้ามาในรู ผึ้งจะรู้ว่าได้เวลาแล้ว ออกไปหาน้ำหวาน
“รังผึ้งโพรงไม่จำเป็นจะต้องเป็นต้นมะพร้าว อาจจะใช้วัสดุอื่นๆ เช่น ท่อระบายน้ำปูนซีเมนต์เหลือทิ้ง รังไม้ทรงสี่เหลี่ยม ต้นไม้ที่เป็นโพรงแต่ต้องเน้นความสูงควรไม่เกิน 45 ซม. เพราะถ้าใหญ่ไปผึ้งไม่ชอบอยู่อาศัย ถ้าเล็กไปรวงผึ้งจะแน่นรังไป และจะต้องให้ผึ้งอาศัยอยู่เองตามธรรมชาติ อย่าไปรบกวนรังบ่อยมากนัก เพียงรักษาอุณหภูมิให้เหมาะสมตามธรรมชาติ ไม่ตากแดด ตากฝนตลอดทั้งวันทั้งคืนเท่านั้นเอง”
...
หลังจากผึ้งโพรงเข้าไปอาศัย ประมาณ 3 เดือน จะได้รวงผึ้งเต็มรัง สังเกตที่รูเข้าออก จะมีผึ้งบินออกมาอยู่นอกรังมากกว่าปกติ จึงเปิดฝาออกมาแกะหรือแคะรวงผึ้งที่ห้อยอยู่ภายในรังที่เลี้ยงออกมา ส่วนใหญ่จะมีอยู่ประมาณ 7 รวง ตัดออกไป 6 รวงให้เหลือไว้ 1 รวง เพื่อเป็นที่อยู่อาศัยของนางพญาผึ้ง เป็นการล่อให้ผึ้งโพรงสร้างรังขึ้นมาใหม่ หากตัดออกไปจนหมดผึ้งก็จะบินหนีไป
ส่วนวิธีการเก็บน้ำผึ้งทำได้ง่ายๆ ให้แกะรวงผึ้งออกมาจากรัง นำไปใส่ในกะละมัง ตัดรวงผึ้งออกเป็นชิ้นเล็กๆ นำไปห่อไว้ในผ้าขาวบางมัดอยู่ด้านบนใส่ลงไปในถุงพลาสติก ใช้มือขยี้ให้รวงผึ้งแตกหรือให้ไขผึ้งที่ปิดปากรวงแตกออก โดยมัดห้อยไว้ประมาณหนึ่งวัน น้ำผึ้งที่อยู่ในถุงผ้าขาวบางก็จะหยดลงในถุงพลาสติกที่รองรับ จึงนำน้ำผึ้งที่ได้ไปบรรจุในขวดตามขนาดที่ต้องการ
“รวงผึ้งที่เหลือในผ้าขาวบางนั้น จะนำไปต้มให้ร้อนจนเกิดมีไขลอยอยู่ด้านบน ซึ่งจะมีกลิ่นของผึ้งโพรงอยู่ ก่อนนำไปกรองด้วยผ้าขาวบาง ไขผึ้งที่ได้ออกมานี้ นำไปใช้เป็นไขผึ้ง หรือทำเป็นสารล่อให้ผึ้งมาทำรังใหม่ โดยใช้ไขผึ้งนี้ทาบริเวณด้านในของรังผึ้งใหม่ เป็นการขยายพันธุ์รังผึ้งโพรง”
ลุงถนอม บอกว่า ไขผึ้งที่ได้มาจะขายในราคา กก.ละ 500 บาท จะมีคุณสมบัติดีกว่าการใช้สารล่อผึ้งที่มีขายทั่วไปในท้องตลาด เพราะกลิ่นที่ใช้ล่ออาจจะไม่ตรงกับสายพันธุ์ผึ้งที่มีในแต่ละพื้นที่
...
ส่วนน้ำผึ้งที่ได้นี้มาจากเกสรลำไย จะต้องเก็บมาคั้นช่วง เม.ย. จะได้น้ำผึ้งที่เรียกว่า “น้ำผึ้งเดือนห้า” รสชาติหอมหวาน ขายที่บ้านขวดขนาด 750 ซีซี ราคา 250 บาท สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ 08-0501-5987.
ไชยรัตน์ ส้มฉุน