ต่อสาบมรกตหรือต่อมณีรัตน์ (Jewel wasp หรืออีกชื่อคือ Chalcidoidea) เป็นหนึ่งในกลุ่มแมลงที่มีความหลากหลายมากที่สุด มีการอธิบายไว้มากกว่า 120,000 ชนิด วิวัฒนาการและต้นกำเนิดของต่อพวกนี้ทำให้นักวิทยาศาสตร์สงสัยมานานหลายสิบปี เพราะหลักฐานฟอสซิลและการศึกษาโครงสร้างการทำงานของหน่วยพันธุกรรมในระดับโมเลกุล ทำให้เชื่อกันว่าตัวต่อกลุ่มนี้มีต้นกำเนิดในปลายยุคจูราสสิกเมื่อ 162 ล้านปีก่อน
แต่เมื่อเร็วๆนี้ ทีมนักวิทยาศาสตร์นำโดยโจนาห์ เอ็ม อุลเมอร์ จากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติแห่งชาติในเมืองสตุตการ์ต เยอรมนี และมหาวิทยาลัยเลบานอน ในเลบานอน ได้ให้คำอธิบายถึงตระกูลใหม่และอีก 10 ชนิดใหม่ของต่อสาบมรกตหรือต่อมณีรัตน์ การค้นพบนี้เกิดขึ้นเมื่อนักวิจัยในทีมสังเกตเห็นฟอสซิลที่ผิดปกติฝังอยู่ในอำพัน ขณะไปชมพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติในกรุงปารีส ฝรั่งเศส ฟอสซิลนี้มีโครงสร้างคล้ายหางยาวปกคลุมส่วนปลายสุดของท้องที่มีอวัยวะวางไข่ ซึ่งได้มาจากเลบานอน ก่อนหน้านี้ ฟอสซิลถูกอธิบายว่าเป็นตัวต่อโบราณประเภทหนึ่ง และถึงพวกต่อสาบมรกตหรือต่อมณีรัตน์จะมีซากฟอสซิลปรากฏแพร่หลาย แต่กลับไม่เคยมีหลักฐานจากเลบานอน ซึ่งพบมันมีอายุเกือบ 130 ล้านปี
ทีมเผยว่า การวิจัยนี้ทำให้ได้พบตระกูลใหม่ของต่อสาบมรกตหรือต่อมณีรัตน์ และยังพบว่าเป็นฟอสซิลที่มีความเก่าแก่มากที่สุดของต่อสาบมรกตหรือต่อมณีรัตน์เช่นกัน แมลงโบราณพวกนี้จะให้ภาพรวมที่ต่างไป ว่าตัวต่อมีลักษณะอย่างไรในยุคแรกสุด ซึ่งจะช่วยให้นักวิจัยเข้าใจลำดับเหตุการณ์วิวัฒนาการได้ดีขึ้นตามกาลเวลา เมื่อโครงสร้างบางอย่างพัฒนาขึ้น ท้ายที่สุดก็นำไปสู่ความหลากหลายมหาศาลอย่างที่เห็นในปัจจุบัน.
Protoita noyesi. Credit: UImer et al.
...
อ่าน “คอลัมน์หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ” ทั้งหมดที่นี่