ใครไปทำธุรกิจในจีน สาธารณรัฐซึ่งมีผู้บริโภคมากถึง 1,400 ล้านคน นอกจากทำธุรกิจที่มีหน้าร้านแบบสมัยเก่าแล้ว ก็ยังมีเรื่องของการค้าออนไลน์ ที่มาแรงในห้วงช่วง 5 ปีที่ผ่านมา เป็นการไลฟ์ขายของ พ่อค้าแม่ค้าออนไลน์ไลฟ์ขายของทำเงินได้มโหฬาร แม้แต่ครอบครัวของเราที่เมืองจีน เดี๋ยวนี้ก็ชอบดูไลฟ์สดขายของมากกว่าดูรายการบันเทิง ที่ผมเคยรับใช้ไปแล้วเมื่อปีก่อนก็มีเรื่องของนายหลี่ เจียฉี หรือราชาลิปสติก ที่เคยขายลิปสติกมากที่สุดในโลกภายในเวลา 30 วินาที เคยรับใช้เรื่องวันคนโสด ที่นายเจียฉีไลฟ์สดเพียงวันเดียวได้เงินมากถึง 4.7 พันล้านบาท
ผู้อ่านท่านคงจะเคยได้ยินลิปสติกแบรนด์ ZENN.TH เครื่องสำอางแบรนด์ไทยแท้ที่ดังมากในจีน นายเจียฉีเคยขายลิปสติกของ ZENN.TH ในเวลาเพียง 10 นาที มีคนซื้อถล่มทลายหลายหมื่นแท่งจนสินค้าหมดสต๊อก ต้องขายแบบพรีออร์เดอร์หรือจ่ายเงินจองสินค้าล่วงหน้า
นอกจากเจียฉีแล้ว ผู้คนในครอบครัวของเรายังเคยชอบดูไลฟ์ขายของของหวง เว่ย ซึ่งคนจีนรู้จักกันในนามของวียา คนจีนที่ดูการขายของออนไลน์ของวียาทางโซเชียลมีเดียมีมากถึง 110 ล้านคน การขายของวียาในแต่ละคืนได้เงินหลายร้อยจนถึงหลายพันล้านบาท ตอนนี้วียาเงียบหายไป เพราะเมื่อปลายปีที่แล้ว ค.ศ.2021 วียาโดนปรับฐานเลี่ยงภาษีมากถึง 1,300 ล้านหยวน เป็นเงินไทยก็ประมาณ 7,060 ล้านบาท
สมัยก่อนดาราดังของจีนมีรายได้จากการแสดงภาพยนตร์หรือละครโทรทัศน์มหาศาล เดี๋ยวนี้มีการออกมาให้สัมภาษณ์ว่า ออกมาไลฟ์สดเพียงวันเดียวก็ได้เงินมากกว่าแสดงภาพยนตร์ 1 เรื่อง การจะให้คนดัง (ที่ไม่ใช่ดารา) มาไลฟ์ขายสินค้าให้กับยี่ห้อใดยี่ห้อหนึ่ง ค่าจ้างหรือส่วนแบ่งก็ขึ้นอยู่กับว่าคนดังระดับใด ระดับเมือง นคร มหานคร มณฑล หรือประเทศ ถ้าเป็นระดับประเทศก็หลักร้อยล้านขึ้นไปต่อครั้ง การไลฟ์ขายสินค้าเป็นธุรกิจที่ใหญ่มากในปัจจุบัน ถึงกับมีบริษัทหรือสถาบันที่คิดค้นเทคนิคการไลฟ์เพื่อให้ดึงดูดลูกค้าให้ซื้อของได้มากที่สุด
...
รัฐบาลจีนแสดงความห่วงใยเรื่องการขายสินค้าออนไลน์ จึงมีการตรวจเข้มคุณภาพสินค้าที่ขายทางออนไลน์อย่างเข้มงวด ว่าได้คุณภาพอย่างที่โฆษณาหรือไม่ นอกจากนั้น เดี๋ยวนี้บรรดาคนดังและอินฟลูเอนเซอร์ยังชอบออกไปไลฟ์สตรีมมิงหรือไลฟ์สดตามสถานที่ต่างๆ หรือไลฟ์สดแคสต์เกม ผู้ที่ดูมักจะเป็นเด็กหรือวัยรุ่นที่ยังหาเงินด้วยตัวเองไม่ได้ เมื่อชอบใจก็จะกดให้ทิป หรือซื้อของขวัญให้นักไลฟ์ที่ตัวเองชื่นชอบ นี่คือที่มาของรายได้มหาศาลของนักไลฟ์สตรีมมิงชาวจีน
อาทิตย์ 8 พฤษภาคม 2022 รัฐบาลจีนประกาศระเบียบฉบับปรับปรุงเพื่อคุ้มครองผลประโยชน์ของผู้เยาว์ ว่าด้วยเรื่องการไลฟ์สตรีมมิงหรือไลฟ์สดบนโลกออนไลน์ ต่อไปนี้ ผู้เยาว์ที่อายุต่ำกว่า 16 ปี จะถูกห้ามเข้าเป็นนักไลฟ์สตรีมมิง ส่วนผู้เยาว์อายุ 16-18 ปี ที่จะเข้าเป็นนักไลฟ์สตรีมมิงจะต้องได้ รับความยินยอมจากผู้ปกครอง ผู้เยาว์จะไม่สามารถซื้อของขวัญเสมือนจริงที่เสมือนให้ทิปนักไลฟ์สตรีมมิงบนแพลตฟอร์มออนไลน์
แพลตฟอร์มออนไลน์ต้องพัฒนาบริการสำหรับวัยรุ่น และต้องหยุดเสนอบริการแก่ผู้เยาว์หลังเวลา 22.00 น. เพื่อให้เยาวชนได้นอนหลับพักผ่อนเพียงพอ ครอบครัวคนจีนจำนวนมากที่มีลูกคนเดียว แล้วลูกก็ถูกตามใจจนครอบครัวไม่สามารถให้คำแนะนำหรือบังคับได้ รัฐบาลจีนจึงต้องออกกฎหมายเพื่อจัดระเบียบ
การที่มนุษย์ 1,400 ล้านมาอยู่รวมกันเป็นประเทศ ย่อมมีปัญหาเกิดขึ้นบ่อย ภาครัฐจึงต้องสร้างกฎระเบียบเพื่อแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นให้ทันท่วงที นักวิเคราะห์บางคนบอกว่าจีนเข้มงวดเกินไป ถ้าคุณมาจากประเทศที่มีคนเพียง 4-5 ล้านคนหรือ 100-200 ล้านคน ก็สามารถแก้ไขปัญหาได้ง่ายและทั่วถึง สำหรับประเทศที่ประชากร 1,400 ล้านคน ถ้าไม่เข้มงวด สังคมอาจจะเละ.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com