อ่านหนังสือชื่อแซ่และระบบตระกูลแซ่ (มติชน พ.ศ.2559) ของอาจารย์ถาวร สิกขโกศล แล้วอ่านต่อเรื่องนามโคตรตระกูล คนไท พ่อขุนรามคำแหงสืบสายจากโคตรตระกูล “เลือง” (ทางอีศาน ฉบับ มี.ค.60) แล้วราบรื่นกลมกลืนกันมากทองแถม นาถจำนง เขียนว่า คนไทยไม่ใช่เพิ่งมีนามสกุลในสมัยรัชกาลที่ 6 คนไทดึกดำบรรพ์รู้จักแยกสายโคตรตระกูล แต่ดั้งเดิมใช้คำศัพท์ว่าอะไร ยังไม่อาจตัดสินได้จากตำนานน้ำเต้าปุง คนที่ออกจากน้ำเต้าทางรูสิ่ว เรียกว่า ไท มีสามกลุ่ม กลุ่มไทลอ ไทเลิง ไทกว่างส่วนพวกที่ออกจากน้ำเต้าทางรูซี (เจาะด้วยเหล็กเผาไฟ) เป็นพวกข่าลอ เลือง และกว่าง เป็นสิง (ชื่อตระกูล-เครือเรือน) ของชาวไทดำเลืองใกล้เคียงกับเลิง กว่างใกล้เคียงกับควาง เลืองและควาง เป็นเจ้า (ชื่อตระกูล-เครือเรือน) ของชาวไทแดงทองแถม นาถจำนง อ้างจารึกขุนจิตขุนจอด เสนอ “เลือง” อาจเป็นชื่อสายสกุลเชื้อวงศ์ผู้ปกครองสุโขทัยตามจารึกโบราณของไทดำเป็นเจ้าปกครอง คนในสกุล “เลือง” เป็นหมอผู้ประกอบพิธีกรรมทางจิตวิญญาณ และวัฒนธรรม เป็นไปได้หรือไม่...ในตำนานน้ำเต้าปุงล้านช้างนั้น ไทลอ หมายถึง โคตรตระกูลเจ้าเมืองไทเลิง หมายถึง ตระกูลหมอผี ส่วนไทควาง หมายถึง ราษฎรทั่วไปหนังสือศาสนาและความเชื่อไทดำในสิบสองจุไท สุมิตร ปิติพัฒน์ ให้ข้อมูลเกี่ยวกับตระกูลเลืองของชาวไทดำไว้ว่า เดิมผู้เป็นหมอนั้น ต้องสืบเชื้อสายจากสกุลเลือง ดังคำกล่าว เลืองเฮ็ดหมอ ลอเฮ็ดท้าวแปลว่า สกุลเลืองทำหน้าที่เป็นหมอ ส่วนสกุลลอให้ทำหน้าที่เป็นผู้ปกครองบ้านเมือง หรือเจ้านายการเป็นหมอนั้นต้องเรียนรู้หลักโหราศาสตร์ ระเบียบ แบบแผนทางวัฒนธรรม และวิธีประกอบพิธีกรรมต่างๆโดยละเอียด บทบาทนี้ถ่ายทอดจากพ่อไปยังลูกคนสกุลเลืองนับถือเสือ มีนิทานเล่าว่าสมัยโบราณฟ้ากับดินอยู่ใกล้กัน วันหนึ่งชายสกุลเลืองขึ้นไปเล่นบนฟ้า ไปตีกลองใหญ่ที่ประตูเมืองแถนฟ้า แถนได้ยินสั่งให้เสือไปฆ่า เสือใจดี บอกให้หนีไปซ่อนในกองชานอ้อยแถนออกมาไม่เห็นใคร ชายสกุลเลืองจึงรอดชีวิตกลับเมืองมนุษย์ และบอกให้ลูกหลานนับถือเสือ และให้มีการเสน (เซ่น) ตัวเสือ ในทุกเดือนเจียงข้อมูลนี้มีนัยว่า สมัยดึกดำบรรพ์โทเทมของโคตรตระกูลเลืองคือ ตัวเสือการได้รับรู้ว่า คนไทดำ ไทแดง มีชื่อโคตรตระกูลว่า “เลือง” ยังไม่น่าตื่นเต้นนัก ถ้าหากเชื่อตามจารึกสมัยสุโขทัย “จารึกขุนจิตขุนจอด” ว่า มีโคตรตระกูลเลืองอยู่ในสุโขทัยเนื้อความจารึกตอนที่มีการเชิญดวงพระวิญญาณกษัตริย์ ฝ่ายราชวงศ์สุโขทัย ดังนี้“ฝูงผู้หวาน ปู่ขุนจิต ขุนจอด ปู่พระยาศรีอินทราทิตย์ ปู่พระยาบานเมือง ปู่พระยารามราช ปู่ไสสงคราม ปู่พระยาเลอไทย ปู่พระยางัว-นำถม ปู่พระยามหาธรรมราชา พ่องำเมือง พ่อเลอไทย แลไทย ผู้ดีมีชาวเลือง เท่านี้แล”ผีชาวเลือง หมายถึงอะไร อาจารย์ทองแถมว่า เป็นประเด็นที่ต้องตีความคำเลือง ในภาษาไทยปัจจุบัน มีความหมายเช่นเดียวกับคำว่า “เรือง” มีคำศัพท์เหลืออยู่คำเดียว “มลังมเลือง” คำเลือง นอกจากเป็นชื่อสิง-นามสกุลแล้ว มีความหมายอย่างอื่นหรือไม่ทองแถม นาถจำนง จบข้อเขียนด้วยการขอให้ไปอ่านเรื่อง คนสุโขทัยยุคบุกเบิกมาจากลุ่มแม่น้ำแดงในเวียดนามฯ โดย วิไลวรรณ ขนิษฐานันท์ วารสารไทคดีศึกษา ปีที่ 8 ฉบับที่ 2 เมษายน-กันยายน พ.ศ.2554พ่อขุนรามคำแหง...สุโขทัย มาจากคนไทสายสกุล “เลือง” เป็นความรู้ใหม่ ผู้รู้จะต้องถกแถลงกันต่อไป เหมือนการถกแถลงอีกหลายเรื่อง เรื่องปรองดองในหมู่นักการเมือง ไปถึงเรื่องปรองดองในหมู่สงฆ์ อันเนื่องมาจากเรื่องธรรมกาย.กิเลน ประลองเชิง
