หิ่งห้อย สตูดิโอ

ท่ามกลางบรรยากาศสงบงามของเมืองหลวงพระบาง เมืองมรดกโลกของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) ที่ผู้คนยังคงดำเนินชีวิตอย่างเรียบง่าย สอดคล้องกับธรรมชาติและวัฒนธรรมดั้งเดิม “หิ่งห้อย สตูดิโอ” (Hinghoi Studio) ได้ถือกำเนิดขึ้นในชุมชนบ้านห้วยยอ พื้นที่รอบโครงการไฟฟ้าพลังน้ำหลวงพระบาง ในฐานะพื้นที่แห่งการเรียนรู้ การสร้างสรรค์ และการสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่เชื่อมโยงการพัฒนาพลังงานสะอาดเข้ากับการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม

หิ่งห้อย สตูดิโอ ตั้งอยู่ในหมู่บ้านห้วยยอ โดยอาคารได้รับการสนับสนุนการก่อสร้างจาก บริษัท ช.การช่าง (ลาว) และพัฒนาร่วมกับโครงการไฟฟ้าพลังน้ำหลวงพระบาง ภายใต้การดำเนินงานของ บริษัท หลวงพระบาง พาวเวอร์ จำกัด (LPCL) ซึ่งเป็นบริษัทในเครือของ บริษัท ซีเค พาวเวอร์ จำกัด (มหาชน) หรือ CKPower โครงการแห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงอาคารหรือสถานที่จัดกิจกรรมเท่านั้น หากแต่เป็นสัญลักษณ์ของการให้คุณค่าแก่ “คน” และ “วัฒนธรรม” ควบคู่ไปกับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานของประเทศ

บริษัท หลวงพระบาง พาวเวอร์ จำกัด ให้ความสำคัญกับการยกระดับคุณภาพชีวิตของชุมชนและสังคมรอบพื้นที่โครงการไฟฟ้าพลังน้ำหลวงพระบาง ภายใต้กรอบการดำเนินงานสร้างคุณค่าสู่สังคม (CSR Strategy Framework 2565-2569) โดยมีแนวคิดสำคัญคือการเติบโตอย่างสมดุลระหว่างเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม

หิ่งห้อย สตูดิโอ จึงถูกจัดตั้งขึ้นในฐานะพื้นที่เรียนรู้และสร้าง สรรค์ เพื่อพัฒนาอาชีพด้านหัตถกรรม ภายใต้โครงการขับเคลื่อนนวัตกรรมสร้างโอกาสเพื่อชุมชน หรือ One Powerplant One Product (OPOP) โดยมีเป้าหมายสำคัญในการต่อยอดมรดกทางวัฒนธรรมด้าน “การทอหัตถกรรมลาว” ซึ่งองค์การยูเนสโก (UNESCO) ได้ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ

การดำเนินงานของหิ่งห้อย สตูดิโอ จึงเป็นการผสานพลังของภูมิปัญญาดั้งเดิมเข้ากับนวัตกรรมและการออกแบบร่วมสมัย เพื่อให้วัฒนธรรมยังคงมีชีวิต และสามารถสร้างคุณค่าทางเศรษฐกิจให้กับชุมชนได้อย่างยั่งยืน ทำหน้าที่เป็นพื้นที่กลางของชุมชนในการเรียนรู้และฝึกทักษะด้านหัตถกรรม มุ่งเน้นการต่อยอดองค์ความรู้ดั้งเดิมให้สอดรับกับความต้องการของตลาดในปัจจุบัน ภายในสตูดิโอมีการจัดกิจกรรมเวิร์กช็อปอย่างต่อเนื่อง ทั้งการตัดเย็บ การออกแบบ การใช้จักรเย็บผ้า การปักผ้า และการทอผ้าพื้นถิ่น

การถ่ายทอดองค์ความรู้ได้รับความร่วมมือจากคณาจารย์และวิทยากรจากวิทยาลัยเทคนิควิชาชีพหลวงพระบาง รวมถึงครูผู้ช่วยที่มาเปิด “คลินิกสอนเย็บผ้า” เป็นประจำทุกวันเสาร์ เปิดโอกาสให้เด็ก เยาวชน และกลุ่มแม่บ้านได้ใช้เวลาร่วมกัน เรียนรู้ทักษะใหม่ๆ และพัฒนาฝีมืออย่างเป็นระบบ กิจกรรมเหล่านี้ไม่เพียงช่วยเสริมทักษะอาชีพ แต่ยังสร้างความผูกพันระหว่างคนในชุมชน และปลูกฝังความภาคภูมิใจในภูมิปัญญาท้องถิ่น

จากกระบวนการเรียนรู้และฝึกฝนภายในสตูดิโอ ได้ก่อกำเนิดเป็นผลิตภัณฑ์ภายใต้แบรนด์ “หิ่งห้อย คราฟต์” (Hinghoi Craft) ซึ่งเป็นงานหัตถกรรมพื้นถิ่นของหลวงพระบางที่ถูกนำมาตีความใหม่ให้ร่วมสมัยและสามารถใช้งานได้ในชีวิตประจำวัน ผลิตภัณฑ์ทุกชิ้นผลิตจากผ้าทอย้อมสีธรรมชาติ ผ่านมือของช่างฝีมือท้องถิ่น รังสรรค์เป็นกระเป๋า ผ้าพันคอ และของตกแต่งบ้าน

หิ่งห้อย คราฟต์ ไม่ได้เป็นเพียงสินค้า หากแต่เป็นเรื่องราวที่ถักทอจากภูมิปัญญา การแบ่งปันองค์ความรู้ และความภาคภูมิใจของชุมชน ทุกชิ้นสะท้อนถึง “ศิลปะ หัวใจ และโอกาส” แห่งหลวงพระบาง เป็นตัวแทนของการผสานอดีต ปัจจุบัน และอนาคตเข้าไว้ด้วยกันอย่างกลมกลืน

ผลิตภัณฑ์ภายใต้แบรนด์หิ่งห้อย คราฟต์ มีบทบาทสำคัญในการสร้างรายได้ให้กับชาวบ้าน และสนับสนุนเศรษฐกิจหมุนเวียนที่ขับเคลื่อนโดยชุมชน พร้อมกันนี้ยังเป็นกลไกสำคัญในการสืบสานอัตลักษณ์และถ่ายทอดองค์ความรู้หัตถศิลป์จากรุ่นสู่รุ่น

ในระยะเริ่มต้น ผลิตภัณฑ์จากโครงการจะถูกนำไปแจกเพื่อสร้างการรับรู้และพัฒนาคุณภาพสินค้า ก่อนจะวางเป้าหมายในปี 2569 เริ่มจำหน่ายที่หิ่งห้อย สตูดิโอ และขยายสู่ตลาดในหลวงพระบาง ทั้งร้านอาหาร โรงแรม ตลาดชุมชน รวมถึงตลาดออนไลน์ เพื่อสร้างรายได้อย่างมั่นคงและยั่งยืนในระยะยาว ทั้งยังถูกวางบทบาทให้เป็นศูนย์การเรียนรู้แห่งอนาคต

นางสีวลี ตรีวิศวเวทย์ ที่ปรึกษาโครงการหิ่งห้อย สตูดิโอ กล่าวว่า “หิ่งห้อย” หมายถึง แสงเล็กๆที่พร้อมจะส่องประกาย เปรียบเสมือนพลังสร้างสรรค์ของชุมชนที่สามารถเปลี่ยนแปลงสังคมไปในทางที่ดีขึ้นได้ เช่นเดียวกับภูมิปัญญาการทอผ้าลาวที่งดงามและทรงคุณค่า

หิ่งห้อย สตูดิโอ จึงเป็นมากกว่าสถานที่ หากแต่เป็นตัวอย่างของการพัฒนาที่เคารพผู้คน วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม สะท้อนแนวคิดการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืนของ CKPower ที่สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของสหประชาชาติ (SDGs) ทั้งการสร้างงานที่มีคุณค่า การเพิ่มโอกาสทางเศรษฐกิจแก่สตรี การสืบสานอัตลักษณ์วัฒนธรรม และการผลิตที่รับผิดชอบ

แสงเล็กๆจากหิ่งห้อย สตูดิโอ อาจดูไม่เจิดจ้าในทันที แต่เมื่อรวมกันแล้ว แสงนั้นกำลังส่องทางให้ชุมชนหลวงพระบางก้าวเดินไปสู่อนาคตที่มั่นคง งดงาม และยั่งยืนอย่างแท้จริง.

เจริญสุข ลิมป์บรรจงกิจ

อ่าน “คอลัมน์หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ” เพิ่มเติม