เปิดวิธียื่นภาษี สำหรับมือใหม่ ปีภาษี 2568 เริ่มต้นจากตรงไหน? ต้องเตรียมอะไรบ้าง

ทุกต้นปี หลายคนอาจเคยได้ยินคำว่า “ถึงเวลายื่นภาษีแล้ว” แต่ไม่รู้ว่าจริง ๆ แล้วเกี่ยวอะไรกับเรา? ยิ่งคนเพิ่งเริ่มทำงาน ฟรีแลนซ์ที่รับงานแรก หรือคนขายของออนไลน์ที่เพิ่งมีรายได้เข้าบัญชี ยิ่งงงไปใหญ่

ความจริงคือ เมื่อคุณมีรายได้ ก็เท่ากับ มีหน้าที่ต้องยื่นภาษี ถึงแม้รายได้จะยังไม่ถึงเกณฑ์ต้องจ่ายภาษี แต่การยื่นภาษีคือการ “แสดงรายได้ต่อรัฐ” เพื่อความถูกต้องตามกฎหมาย และยังช่วยเก็บประวัติรายได้ที่อาจมีประโยชน์ในอนาคต เช่น กู้บ้าน กู้รถ ขอวีซ่าไปต่างประเทศ ฯลฯ 

บทความนี้ ได้สรุปข้อมูลสำคัญจาก บมจ.ธรรมนิติ บริษัทด้านกฎหมายและภาษีชื่อดัง เพื่อเป็นไกด์แบบ “เข้าใจง่าย” สำหรับมือใหม่ที่อยากยื่นภาษีครั้งแรก 

ทำไมต้องยื่นภาษี?

1. เป็นหน้าที่ตามกฎหมาย : รายได้ทุกบาทควรถูกนำส่งข้อมูลต่อกรมสรรพากร
2. เลี่ยงการถูกปรับ :  ไม่ยื่นตามกำหนด ปรับไม่เกิน 2,000 บาท และหากค้างภาษีจะถูกคิดดอกเบี้ยเพิ่ม 1.5% ต่อเดือน
3. ใช้สิทธิ์ลดหย่อน : เช่น ประกันชีวิต กองทุน กู้ซื้อบ้าน ฯลฯ ซึ่งช่วยประหยัดภาษีได้มาก
4. สร้างเครดิตการเงินที่ดี : ประวัติการยื่นภาษีสม่ำเสมอ ทำให้ธนาคารเชื่อถือเวลาขอสินเชื่อ

เงินได้ 8 ประเภทที่ต้องรู้ (มาตรา 40)

ถ้าอยากยื่นภาษีถูกต้อง ต้องรู้ก่อนว่ารายได้ของคุณเข้าข่ายไหน เพราะแต่ละประเภทใช้หลักฐานประกอบต่างกัน

1. 40(1) รายได้จากการจ้างแรงงาน – เงินเดือน ค่าจ้าง โบนัส เงินบำนาญ
2. 40(2) รายได้จากงานครั้งคราว – ค่านายหน้า เบี้ยประชุม ค่าที่ปรึกษา
3. 40(3) ค่าลิขสิทธิ์ / ค่ากู๊ดวิลล์
4. 40(4) ดอกเบี้ย เงินปันผล ส่วนแบ่งกำไร
5. 40(5) รายได้จากการให้เช่าทรัพย์สิน เช่น บ้าน คอนโด รถยนต์
6. 40(6) วิชาชีพอิสระ เช่น แพทย์ ทนายความ สถาปนิก วิศวกร นักบัญชี
7. 40(7) รายได้จากการรับเหมา (มีทั้งค่าแรงและวัสดุ)
8. 40(8) รายได้จากการทำธุรกิจ เช่น ร้านค้าออนไลน์ เกษตร อุตสาหกรรม การขนส่ง

แบบยื่นภาษีมี 2 แบบ

• ภ.ง.ด.90 : สำหรับผู้มีรายได้หลายทาง เช่น เงินเดือน + ขายของออนไลน์ + เงินปันผล
• ภ.ง.ด.91 : สำหรับผู้มีรายได้จากงานประจำทางเดียว เช่น มนุษย์เงินเดือน

เอกสารที่ต้องเตรียมสำหรับการยื่นภาษี 

มนุษย์เงินเดือน (ภ.ง.ด.91)

1. หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย (50 ทวิ) จากบริษัท
2. เอกสารลดหย่อนภาษี เช่น
   • กองทุน LTF / RMF / กองทุนรวมเพื่อการเกษียณ
   • เบี้ยประกันชีวิต / สุขภาพ
   • ดอกเบี้ยกู้ซื้อบ้าน
   • ค่าเลี้ยงดูบิดามารดา / บุตร

ฟรีแลนซ์ / รายได้หลากหลาย (ภ.ง.ด.90)

1. หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย (50 ทวิ) จากผู้ว่าจ้าง (ถ้าเกิน 1,000 บาท)
2. หลักฐานการโอนเงิน (ถ้าไม่เกิน 1,000 บาท)
3. เอกสารลดหย่อนภาษี เช่นเดียวกับมนุษย์เงินเดือน

 เคล็ดลับ: เก็บหลักฐานพวกนี้ไว้ตั้งแต่ต้นปี จะได้ไม่ต้องวิ่งวุ่นตามหาก่อนวันยื่น

ช่องทางการยื่นภาษี

1. ออนไลน์ผ่านเว็บไซต์กรมสรรพากร https://www.rd.go.th – สะดวก รวดเร็ว และมีระบบคำนวณให้
2. ยื่นที่สรรพากรพื้นที่ – สำหรับคนที่อยากปรึกษาเจ้าหน้าที่โดยตรง

ถ้าไม่ยื่นภาษี จะเกิดอะไรขึ้น?

• ไม่ยื่นตามกำหนด: โดนปรับสูงสุด 2,000 บาท (แม้ไม่มีภาษีต้องจ่ายก็ตาม)
• จ่ายช้า: เสียเบี้ยปรับ 1.5% ต่อเดือน ของยอดภาษีค้าง
• หลีกเลี่ยงโดยเจตนา: เสี่ยงถูกปรับ 200,000 บาท หรือจำคุกไม่เกิน 1 ปี

สรุปสำหรับมือใหม่ การยื่นภาษีอาจดูน่ากลัว แต่ถ้าเข้าใจโครงสร้างรายได้และรู้ว่าเอกสารอะไรต้องใช้ เรื่องนี้ก็ไม่ได้ซับซ้อนอย่างที่คิด ที่สำคัญคือ ยิ่งเริ่มยื่นเร็ว ยิ่งสร้างวินัยทางการเงินที่ดี ปีนี้ลองเปลี่ยนจาก “กลัวภาษี” เป็น “จัดการภาษี” แล้วคุณจะเห็นว่ามันช่วยให้การเงินในอนาคตของคุณมั่นคงกว่าที่คิด

ที่มา : กรมสรรพากร ,บมจ.ธรรมนิติ

อ่านข่าวการเงินส่วนบุคคล และการวางแผนการเงิน กับ Thairath Money เพื่อให้คุณ "การเงินดีชีวิตดีได้ที่ https://www.thairath.co.th/money/personal_finance 

ติดตามเพจ Facebook : Thairath Money ได้ที่ลิงก์นี้ https://www.facebook.com/ThairathMoney