Gross Position คืออะไร แตกต่างจาก Net Position ยังไง

ตราสารอนุพันธ์ถือเป็นตราสารที่มีความซับซ้อน ขณะที่กระบวนการซื้อขายสัญญาซื้อขายล่วงหน้าก็มีความซับซ้อนไม่แพ้กัน โดยในช่วงกลางปี 2568 ทาง TFEX ได้เปิดให้นักลงทุนทั่วไปสามารถเปิดสถานะสัญญา 2 ฝั่งในสัญญาฉบับเดียวกัน (Gross Position) ข้ามวัน ซึ่งถือเป็นการเปิดโอกาสให้กับนักลงทุนสามารถซื้อขายได้ในหลากหลายมิติ ไม่ว่าจะเป็นการทำ Hedging เพื่อป้องกันความเสี่ยง การเก็งกำไรระยะสั้นในทิศทางตรงกันข้ามกับสถานะที่ถือครองอยู่ หรือจะเป็นการสร้างกลยุทธ์เทรดที่ซับซ้อนและไม่ต้องการให้เกิดการหักล้างของสัญญา

ทีม Futures and Options หลักทรัพย์บัวหลวง ขออธิบายถึงความแตกต่างระหว่าง Net Position ซึ่งเป็นสิ่งที่มีในปัจจุบันกับ Gross Position ที่จะมีเข้ามาใหม่ รวมทั้งการคำนวณหลักประกันแบบ Net Margin และ Gross Margin เพื่อให้ผู้อ่านได้เข้าใจกันมากขึ้น (ดังตารางที่ 1)

• Net Position คือ การถือสถานะสุทธิฝั่งใดฝั่งหนึ่งในสัญญาฉบับเดียวกัน
• Gross Position คือ การถือสถานะทั้งสองฝั่งในสัญญาฉบับเดียวกัน โดยไม่หักล้างภาระผูกพัน
• Net Margin คือ การคำนวณหลักประกันแบบหักกลบสถานะความเสี่ยงของสัญญาฉบับเดียวกัน
• Gross Margin คือ การคำนวณหลักประกันแบบนับรวมหลักประกันของทุกสัญญาโดยไม่หักกลบความเสี่ยง

ตัวอย่าง กำหนด SET50 Index Futures: IM = 10,000 บาท, MM = 7,000 บาท และ IM คู่สเปรด = 2,500 บาท ลูกค้ามี Equity Balance = 100,000 บาท (ดังตารางที่ 2)

• วันที่ T: Open Long @ 10 สัญญา ใช้ IM = 100,000 บาท, MM = 70,000 บาท
• วันที่ T+1: ขาดทุนเหลือ EB ที่ 80,000 บาท จึง Open Short @ 10 สัญญา ทำให้ IM = 0 บาท
• วันที่ T+2: ต้องการ Close Long แต่ EB มีแค่ 80,000 บาท จะสามารถปิดได้แค่ 8 สัญญา ถ้าอยากจะปิดให้ได้ 10 สัญญา จะต้องเติมหลักประกันเข้ามาเพิ่ม 20,000 บาท

โดยนักลงทุนที่มีความประสงค์ขอใช้บริการ Gross Position จะต้องขออนุญาตกับบริษัทหลักทรัพย์ที่ใช้บริการอยู่ ขณะที่หลักทรัพย์บัวหลวงให้บริการ Gross Position และคำนวณหลักประกันแบบ Net Margin นับตั้งแต่ปี 2569 เป็นต้นไป

แม้ว่าการขอใช้บริการ Gross Position จะช่วยให้นักลงทุนสามารถสร้างกลยุทธ์เทรดได้มากขึ้น แต่ก็มีข้อควรรับทราบ ดังนี้

1.เมื่อขอใช้ Gross Position แล้ว ไม่สามารถให้บริษัทหลักทรัพย์ Net Position ให้ได้

2.ต้องระบุคำสั่งเปิด/ปิดสถานะให้ชัดเจน

3.ต้องไม่ใช้เพื่อการหลบเลี่ยงการ Call/Force

4.จะมีการยกเลิก Auto Net Position (เฉพาะ Gross Position)

5.ตอนปิดสถานะด้านใดด้านหนึ่งจะต้องมีเงินหลักประกันให้เพียงพอ IM ของอีกฝั่งที่เหลืออยู่

6.เมื่อปล่อยให้สัญญาหมดอายุเอง ลูกค้าจะเสียค่าธรรมเนียมขาปิดสถานะตามปกติ

7.หากส่งคำสั่ง Combination Order เพื่อ Rollover ระบบจะไม่หักล้างซีรีส์ใกล้ให้

สำหรับประโยชน์จากการใช้ Gross Position นั้นจะช่วยให้นักลงทุนสามารถสร้างกลยุทธ์หลักที่มีทิศทางต่างจากกลยุทธ์รองได้ เช่น กรณีถือ Long S50Z25 ที่ราคา 750 จุด และราคาปรับตัวขึ้นมาที่ 850 จุด แต่ระยะสั้นมองว่ามีโอกาสเกิดการพักฐานได้ จึงอยากเทรดขา Short เพื่อเก็บกินกำไรช่วงสั้น โดยที่ไม่อยากปิดสถานะ Long ที่เปิดมาตั้งแต่ต้น ก็สามารถที่จะทำได้ถ้าเปิดใช้ Gross Position ซึ่งต่างจาก Net Position ที่ระบบจะทำการหักล้างสถานะเมื่อสิ้นวัน รวมทั้งสามารถใช้ในช่วงที่ตลาด TFEX ปิดทำการหลายวันแต่ตลาดต่างประเทศยังเปิดทำการอยู่อย่างการเทรดสินค้าโภคภัณฑ์จำพวกทองคำและค่าเงิน เป็นต้น การเข้าทำ Gross Position ด้วยจำนวนสัญญาเท่ากัน จะช่วยทำให้ความเสี่ยงด้านราคาหายไป

เพื่อเป็นการเตรียมพร้อมกับการซื้อขายสัญญาซื้อขายล่วงหน้าในแบบ Gross Position สำหรับนักลงทุนที่มีความประสงค์ ผู้เขียนหวังว่าบทความตอนนี้จะช่วยให้ผู้อ่านทุกท่านเห็นถึงความแตกต่างระหว่าง Net Position และ Gross Position พร้อมทั้งข้อควรรับทราบจากการใช้บริการดังกล่าวที่จะมีความแตกต่างจากแบบปัจจุบัน อีกทั้งประโยชน์จากการใช้ Gross Position ไม่มากก็น้อย