ขึ้นภาษีน้ำมันเบนซิน-ดีเซล 1 บาท/ลิตร แต่ไม่กระทบราคาน้ำมัน? แล้ว 1 ลิตรที่เราจ่าย มีค่าอะไรบ้าง

วานนี้ (7 พ.ค. 2568) คณะรัฐมนตรีประชุมลับ พร้อมอนุมัติ กรณีกรมสรรพสามิตขอขึ้นภาษีน้ำมันทั้งดีเซลและเบนซินอีก 1 บาทต่อลิตร โดยให้มีผลทันที

จากเหตุผล ที่ระบุว่า เป็นการทยอยปรับตาม แนวโน้มราคาน้ำมันดิบโลกที่ปรับลดลง และ เป็นไปตามนโยบายรัฐบาลเพื่อเพิ่มรายได้เข้ารัฐ คาดการปรับขึ้นภาษีครั้งนี้ จะทำให้รัฐบาลได้รายได้เพิ่มเดือนละ 2,900 ล้านบาท หรือ 34,800 ล้านบาทต่อปี

อย่างไรก็ตาม แต่สิ่งที่ทำให้คนสงสัย คือ ทำไมรัฐบาลถึงบอกว่า การปรับขึ้นภาษีน้ำมันครั้งนี้ จะไม่กระทบต่อ “ราคาขายปลีก”

หลายคนอาจเริ่มตั้งคำถามว่า ตกลงแล้วราคาน้ำมันที่เราจ่ายอยู่หน้าแผงปั๊มนั้น มันประกอบไปด้วยอะไรบ้าง และใครได้อะไรจากเงิน 1 ลิตรที่เราจ่ายไปทุกครั้งที่เติม?

Thairath Money ชวนมาทำความเข้าใจ เกี่ยวกับ “โครงสร้างราคาน้ำมัน 1 ลิตรในไทย” กันให้ชัดเจนอีกครั้ง 

ข้อมูลจากกระทรวงพลังงาน ระบุว่า ราคาขายน้ำมัน 1 ลิตร ประกอบไปด้วย ค่าใช้จ่ายต่างๆ ดังนี้ 

1. ต้นทุนราคาน้ำมันดิบ

เป็นต้นทุนหลักที่โรงกลั่นต้องจ่ายตามราคาตลาดโลก เช่น น้ำมันดิบดูไบ (Dubai) น้ำมันดิบเบรนท์ (Brent) และน้ำมันดิบดับบลิวทีไอ (WTI) ซึ่งผันผวนตามสถานการณ์โลก เช่น สงคราม การเมือง หรือการผลิตของโอเปก

2. ค่าการกลั่น (Refinery Margin)

คือ ค่าดำเนินงานของโรงกลั่นในการแปรรูปน้ำมันดิบให้เป็นน้ำมันสำเร็จรูป พร้อมคุณสมบัติตามมาตรฐาน เช่น แก๊สโซฮอล์ 95, ดีเซล B7 ฯลฯ (ค่าการกลั่นของไทยจะอ้างอิงตามตลาดสิงคโปร์)

3. ค่าการตลาด

เป็นส่วนที่ปั๊มน้ำมันหรือผู้ค้านำไปใช้บริหารจัดการ เช่น ค่าใช้จ่ายพนักงาน ค่าโลจิสติกส์ ค่าไฟ ค่าเช่าสถานที่ รวมถึงกำไรของผู้ค้า

4. ภาษีสรรพสามิต

ภาษีที่เก็บจากน้ำมันเพื่อเป็นรายได้ให้รัฐ โดยคิดในอัตราที่ต่างกันไปตามชนิดน้ำมัน และ สามารถปรับขึ้น-ลงได้ตามนโยบายรัฐบาล เช่น จากการปรับขึ้นภาษีล่าสุด จะทำให้ น้ำมันเบนซิน 95 จากเดิมเก็บภาษีสรรพสามิต 6.50 บาทต่อลิตร จะมีอัตราใหม่ อยู่ที่ 7.50 บาทต่อลิตร หลังจากเพิ่มขึ้นอีก 1 บาทต่อลิตร 

5. เงินเข้ากองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง

เป็นกองทุนกลางของรัฐที่ใช้บริหารจัดการราคาน้ำมัน เช่น การอุดหนุนดีเซลไม่ให้เกิน 30 บาท/ลิตร หรือช่วยรักษาเสถียรภาพเมื่อราคาตลาดผันผวน ซึ่งเป็นการจัดเก็บตามประกาศคณะกรรมการบริหารกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง (กบน.) 

ขณะฐานะกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง ณ วันที่ 4 พฤษภาคม 2568 พบว่าติดลบอยู่ที่ 47,779 ล้านบาท แบ่งเป็น 

• บัญชีน้ำมันติดลบอยู่ที่ 2,540 ล้านบาท 
• บัญชี LPG ติดลบอยู่ที่ 45,239 ล้านบาท

6. เงินเข้ากองทุนอนุรักษ์พลังงาน

เงินกองนี้นำไปส่งเสริมพลังงานสะอาด เช่น สนับสนุนรถ EV การติดตั้งโซลาร์เซลล์ ฯลฯ

7. ภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT)

คิด 7% จากราคาขายปลีกทั้งหมด

แล้วทำไม “ขึ้นภาษี” แต่ “ราคาขายไม่ขึ้น” ด้วย

เพราะรัฐบาลระบุว่า การปรับขึ้นภาษีน้ำมันดังกล่าว มีการใช้เงินในกองทุนน้ำมันฯ มาชดเชย ภาษีที่ขึ้น 1 บาทนี้ไว้ก่อน เพื่อไม่ให้ราคาที่ประชาชนจ่าย ณ ปั๊มน้ำมันเปลี่ยนแปลงทันที 

อย่างไรก็ตาม นี่เป็นมาตรการแค่ชั่วคราว นั่นหมายถึงในอนาคตอาจมีการทยอยปรับในระยะถัดไป ล่าสุด “พรชัย จิรกุลไพศาล” ผู้อำนวยการสำนักนโยบายและแผน สำนักงานกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง (สกนช.) เผยว่า ขณะนี้ กำลัง วิเคราะห์และประเมินผลกระทบของการปรับขึ้นอัตราภาษีสรรพสามิตครั้งนี้ 

แต่คาดว่า กองทุนน้ำมันฯ ยังสามารถปรับอัตราเงินกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิง เพื่อรองรับการปรับขึ้นอัตราภาษีสรรพสามิตสินค้าน้ำมันและผลิตภัณฑ์น้ำมัน ประเภทน้ำมันเบนซิน และน้ำมันดีเซลได้จนถึง ณ สิ้นปีงบประมาณ พ.ศ.2568

ที่มา : กระทรวงพลังงาน ,กรมสรรพสามิต ,ทำเนียบรัฐบาล 

ติดตามข้อมูลด้านเศรษฐกิจและนโยบายรัฐบาล กับ ThairathMoney ได้ที่ 

https://www.thairath.co.th/money/economics/thailand_econ

ติดตามเพจ Facebook : Thairath Money ได้ที่ลิงก์นี้  https://www.facebook.com/ThairathMoney