“สมชัย สัจจพงษ์” เจ้าของ“เห็บสยามโมเดล”อดีตปลัดกระทรวงการคลัง สู่ แคนดิเดต ประธานบอร์ดแบงก์ชาติ

ชื่อของ “สมชัย สัจจพงษ์” อดีตปลัดกระทรวงการคลัง กลับมาถูกให้ความสนใจและค้นหาอีกครั้ง หลังรองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง “พิชัย ชุณหวชิร” ออกมายืนยันชัดเจนแล้วว่า กระทรวงการคลังจะมีการเสนอชื่อนายสมชัย ชิงตำแหน่งประธานบอร์ดแบงก์ชาติ หรือ ประธานกรรมการธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.)

ควบคู่กับกระแสข่าวว่า ธปท. จะเสนอชื่อของ “สุรพล นิติไกรพจน์” อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เข้ารับการสรรหาด้วย ท่ามกลางการเฝ้าติดตามความเคลื่อนไหว ของกลุ่มคนในแวดวงการเงินและการเมืองไทย

จนเรียกได้ว่า การสรรหาประธานบอร์ดแบงก์ชาติบ้านเรา ยังคงเป็นประเด็นที่ร้อนแรงและน่าติดตามอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปมขัดแย้งระหว่างรัฐบาลกับแบงก์ชาติ ที่ถืออำนาจและมีบทบาทกำกับดูแลนโยบายแตกต่างกัน

กระบวนการสรรหาที่ถูกกังขาเกี่ยวกับความโปร่งใส และความเชี่ยวชาญทางเศรษฐกิจและการเงินอย่างแท้จริง อาจไม่ใช่คำตอบในการนั่งตำแหน่งดังกล่าวในยุคนี้

ตำแหน่ง ประธานบอร์ดแบงก์ชาติ สำคัญอย่างไร

แม้ตำแหน่งประธานบอร์ดแบงก์ชาติ จะมีความสำคัญอย่างมากในการกำหนดทิศทางเศรษฐกิจและนโยบายการเงินของประเทศ เช่น การปรับอัตราดอกเบี้ย ควบคุมอัตราเงินเฟ้อและเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ เรื่อยไปจนถึงการจัดการกับวิกฤติทางการเงิน

ประธานบอร์ดยังจะต้องดูแลและตัดสินใจในเรื่องของการบริหารความเสี่ยงทางการเงิน เช่น การบริหารทุนสำรองระหว่างประเทศ การดูแลเสถียรภาพของค่าเงินบาท หรือการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจโลก

ซึ่งหากใด ๆ ทั้งหมดตัดสินใจผิดพลาด ย่อมส่งผลต่อความมั่นคงของประเทศ และอาจกระทบต่อความเชื่อมั่นของนักลงทุนทั้งในและต่างประเทศด้วย

นี่เองทำให้กระบวนการสรรหาหรือการเสนอชื่อประธานบอร์ดแบงก์ชาติหลายต่อหลายครั้ง ถูกตรวจสอบอย่างหนักจากภาคการเมืองและประชาสังคม เช่น กรณีคณะกรรมการกฤษฎีกา ร่วม 3 คณะ มีมติด้วยเสียงข้างมาก เห็นว่า “กิตติรัตน์ ณ ระนอง” ขาดคุณสมบัติในการนั่งประธานบอร์ดแบงก์ชาติ แม้จะถูกพยายามอย่างหนักในการผลักดันขึ้นรับตำแหน่ง

สำหรับ “สมชัย สัจจพงษ์” แคนดิเดตประธานบอร์ดแบงก์ชาติจากฝั่งรัฐบาลคนล่าสุด ที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังออกปากยืนยันเองว่า จะไม่มีปัญหาเกี่ยวกับคุณสมบัติในการรับตำแหน่งอย่างแน่นอนนั้น

มีประวัติการทำงาน และ การศึกษา ของ “สมชัย สัจจพงษ์”

- อดีตปลัดกระทรวงการคลัง ในยุคพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา (ช่วงปี 2558-2561)

- อธิบดีกรมศุลกากร กระทรวงการคลัง (ปี 2557-2558)

ด้านประวัติการศึกษา จบปริญญาเอกและปริญญาโท จาก Ohio State University สหรัฐอเมริกา / ปริญญาตรี เศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

หากแต่ความน่าสนใจและทำให้ชื่อของ “สมชัย สัจจพงษ์” เป็นที่รู้จักและจดจำในหมู่คนไทย คือ การเป็นเจ้าของแนวคิดที่ชื่อว่า "เห็บสยามโมเดล"

ซึ่งถูกพูดครั้งแรกในงานเสวนา เศรษฐกิจโลกขยับก้าว เศรษฐกิจไทยขยับไกล : กบข. เดินหน้าอย่างไร ซึ่งเป็นงานที่จัดขึ้นโดยกองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ (กบข.) เมื่อช่วงปี 2559

ก่อให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์อย่างวงกว้างในการใช้คำ หากแต่ "เห็บสยามโมเดล" ในแนวคิดของ “สมชัย สัจจพงษ์” นั้น เป็นไปเพื่ออธิบายถึงแนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจในประเทศไทยที่มุ่งหวังให้ประเทศเติบโตโดยไม่ติดอยู่ในวงจรเศรษฐกิจที่ไม่ดีหรือปัญหาของประเทศอื่น ๆ

“เราจะไปเกาะประเทศที่โตดี เช่น จีน อินเดีย หรือแอฟริกาใต้ หากประเทศเหล่านี้โตเราจะโตตามไปด้วย กินจนเราอ้วน แต่เมื่อเกิดเศรษฐกิจขาลง เราจะย้ายไปโตกับประเทศอื่นแทน เราจะเป็นพันธมิตรทางเศรษฐกิจกับทุกประเทศ ไม่ใช่เป็นคู่แข่ง"

ท่อนหนึ่งของการกล่าวถึง "เห็บสยามโมเดล" บนเวที กบข. ของสมชัย สัจจพงษ์

โดยรวมใจความสำคัญของแนวคิดนี้ เน้นไปที่การทำให้ประเทศไทยไม่ตกอยู่ในวัฏจักรเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นในหลาย ๆ ประเทศ ซึ่งบางครั้งอาจมีความเสี่ยงจากการเผชิญปัญหาภาวะเศรษฐกิจที่ผันผวน

แม้ว่าคำว่า "เห็บสยามโมเดล" จะไม่ได้เป็นแนวทางที่เป็นรูปธรรมในทางเศรษฐกิจที่ได้รับการยอมรับในวงกว้าง แต่กลับสะท้อนถึงความต้องการที่จะหาทางออกและแนวทางใหม่ ๆ ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยให้มีความยั่งยืนและเข้มแข็งมากขึ้นในยุคนั้น

ซึ่งตลอดระยะการดำรงตำแหน่งของ “สมชัย” ก็ได้นำเสนอ "เห็บสยามโมเดล" ในหลายโอกาสที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไทยอีกด้วย

อย่างไรก็ดี การแสดงวิสัยทัศน์ผ่าน "เห็บสยามโมเดล" ในยุคนั้น ได้สร้างความไม่สบายใจให้กับหลายฝ่าย ตั้งแต่การวิพากษ์ว่า โมเดลเศรษฐกิจดังกล่าวไม่น่าจะเหมาะสมกับภาวะเศรษฐกิจไทย

บ้างระบุ เห็บไม่เพียงแต่ไม่มีประโยชน์ต่อใคร ๆ แล้ว ยังมีแต่โทษมหันต์อีกต่างหาก นับเป็นสัตว์ที่น่ารังเกียจ ไม่ควรหยิบยกมาใช้เป็นแนวคิดในการพัฒนาเศรษฐกิจ

ทั้งนี้ เมื่อต้นเดือน ม.ค. 2568 ที่ผ่านมา รองนายกรัฐมนตรี “พิชัย ชุณหวชิร” ให้สัมภาษณ์กับสื่อว่า การสรรหาประธานบอร์ดแบงก์ชาติ จะเร่งให้เร็วกว่าเดิม ภายใต้คุณสมบัติที่เหมาะสม

หลังจาก “ปรเมธี วิมลศิริ” ประธานบอร์ดแบงก์ชาติคนปัจจุบันหมดวาระลงแล้วตั้งแต่ 16 ม.ค. 2568 ที่ผ่านมา โดยมี “เศรษฐพุฒิ สุทธิวาทนฤพุฒิ” ผู้ว่าฯ แบงก์ชาติ ฐานะรองประธานบอร์ด ทำหน้าที่รักษาการประธานบอร์ดชั่วคราว

ติดตามข้อมูลด้านเศรษฐกิจและนโยบายรัฐบาล กับ ThairathMoney ได้ที่ 

https://www.thairath.co.th/money/economics/thailand_econ

ติดตามเพจ Facebook : Thairath Money ได้ที่ลิงก์นี้  https://www.facebook.com/ThairathMoney