ล้วงลึก ค่าใช้จ่ายเลี้ยงลูก 1 คน ต้องใช้เงินเท่าไร? เหตุผลที่คนไทยยุคนี้ ไม่อยากมีลูก!

กลายเป็นหัวข้อน่าขบคิด ตกผลึกกันต่อ ว่าเหตุใด? คนไทยถึงขยาด หวาดกลัวการมีลูกสัก 1 คนในยุคนี้ หลังผลสำรวจนิด้าโพลล่าสุด ในเรื่อง “มีลูกกันเถอะน่า” พบจากตัวอย่าง 759 คน มีสัดส่วนมากถึง 44% ที่ระบุ ไม่อยากมีลูก โดยเหตุผลอันดับ 1 (38.32%) บอก เพราะไม่อยากมีค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงลูกเพิ่มเข้ามา รองลงมา (38.32%) ระบุ เพราะเป็นห่วงว่าลูกจะอยู่อย่างไรในสภาพสังคมปัจจุบัน และเหตุผลอันดับ 3 ที่ไม่อยากมีลูก เพราะไม่อยากมีภาระต้องดูแล (37.72%) 

เรียกได้ว่า ปัญหานี้กำลังเกิดขึ้นในเมืองใหญ่ทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นจีน, ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ จนกลายเป็นเทรนด์สำคัญที่ถูกมองว่า อาจจะกระทบต่อทิศทางเศรษฐกิจของประเทศนั้นๆ ในอนาคต ไม่ว่าจะเป็น ปัญหากำลังซื้อและการบริโภคที่ลดลง, จำนวนแรงงานที่ลดลง รวมไปถึงแนวโน้มการจัดเก็บภาษีของภาครัฐ ที่จะลดน้อยถอยลงด้วย 

เมื่อวัยรุ่นหนุ่มสาวเลือกที่จะเป็นโสดมากขึ้น ขณะคนมีคู่ก็เลือกคบหากันโดยไม่แต่งงาน หรือคู่สามี-ภรรยายุคใหม่ ก็มีข้อตกลงสอดคล้องกัน ว่าจะครองคู่กัน โดยไม่มีลูกเช่นกัน ซึ่งประเด็นค่าใช้จ่ายสำหรับการเลี้ยงดูลูกที่แพงขึ้น ก็ถูกยกเป็นเหตุผลสำคัญเสมอๆ

ประเด็นคนไทยนิยมมีลูกน้อยลงไม่ได้เพิ่งเกิดเร็วๆ นี้ แต่หากเจาะสถิติย้อนหลัง จะพบว่า แนวโน้มเด็กแรกเกิดในไทย น้อยลงมากในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ส่วนปีนี้คาดว่า เด็กเกิดใหม่อาจทำสถิติต่ำกว่า 5 แสนคน (จากเป้าหมายจำนวน 7 แสนคน)

ค่าครองชีพสูง แต่รายได้โตไม่ทัน

จากบทวิเคราะห์ของธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) ชี้ให้เห็นเหตุผลสำคัญที่สอดคล้องกันว่า การที่คนรุ่นใหม่ตัดสินใจไม่มีลูก หรือมีน้อยลง ก็มาจาก สาเหตุ “ค่าครองชีพที่สูงขึ้น แต่รายได้เพิ่มขึ้นไม่ทัน” โดยค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนจบปริญญาตรีในสถาบันการศึกษาของรัฐบาลที่สูงถึงประมาณ 1.6 ล้านบาทต่อคน หรือคิดเป็น 6.3 เท่าของรายได้ต่อหัวต่อปีของประชากร (GDP per capita) ในปี 2565 และจะเพิ่มขึ้นเป็นเท่าตัว หากเข้าเรียนในสถานศึกษาของเอกชน ยิ่งทำให้คนตัดสินใจมีลูกน้อยลง

ขณะที่สวัสดิการพื้นฐานมีไม่เพียงพอต่อการเลี้ยงดูเด็กให้เติบโตอย่างมีคุณภาพ เช่น เงินอุดหนุนเด็กแรกเกิดที่ยังจำกัดเฉพาะครอบครัวผู้มีรายได้น้อย ค่าใช้จ่ายเลี้ยงดูลูกเพื่อลดหย่อนภาษีที่ไม่สอดคล้องกับค่าครองชีพ เป็นต้น 

เลี้ยงลูก 1 คนนั้น มีค่าใช้จ่ายประมาณเท่าไร? 

ขณะที่ข้อมูลน่าสนใจจากมูลนิธิเด็กโสสะแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชินูปถัมภ์ ได้สรุปเอาไว้ ว่าการเลี้ยงลูก 1 คนอย่างมีคุณภาพยุคนี้ ตั้งแต่แรกคลอดถึงจบการศึกษา อาจต้องใช้เงินมหาศาลเลยทีเดียว 

ค่าใช้จ่ายช่วงตั้งครรภ์-คลอด

• ค่าฝากครรภ์ (ฝากท้อง) 1,500-2,000 บาท/เดือน 
• ค่าทำคลอด 30,000-100,000 บาท (ขึ้นอยู่กับโรงพยาบาล)

ค่าใช้จ่ายช่วงแรกเกิด

• ค่าอาหาร/นม 3,000-5,000 บาท/เดือน 
• ค่าอุปกรณ์เลี้ยงเด็กและอื่นๆ 5,000 บาทขึ้นไป 

ค่าใช้จ่ายช่วงศึกษาเล่าเรียน (ไม่รวมค่าอุปกรณ์/เครื่องแต่งกาย) 

• ระดับอนุบาลถึงประถม (โรงเรียนรัฐบาล) 20,000-50,000 บาท 
• ระดับมัธยม (โรงเรียนรัฐบาล) 50,000-60,000 บาท
• ระดับปริญญาตรี (โรงเรียนรัฐบาล) 40,000-60,000 บาท

หมายเหตุ : โรงเรียนเอกชน/นานาชาติ ค่าศึกษาเล่าเรียน จะสูงถึงหลักแสน-หลักล้านบาท

ค่าใช้จ่ายด้านอื่นๆ 

• ค่าพี่เลี้ยงเด็ก
• การดูแลสุขภาพ
• กิจกรรม, เรียนหลักสูตรเสริมต่างๆ 

จากข้อมูลข้างต้นจะเห็นได้ว่า การเลี้ยงดูลูกสัก 1 คน ตั้งแต่แรกเกิดจนจบการศึกษา นับเป็นค่าใช้จ่ายจำนวนไม่น้อย และจะเพิ่มขึ้นเป็นเท่าตัว หากเข้าเรียนในสถานศึกษาของเอกชน

ทั้งนี้ หากพิจารณา ถึงมาตรอุดหนุนคนมีลูก ที่อยากให้รัฐสนับสนุน จากผลโพลนิด้าล่าสุด พบรายละเอียดน่าสนใจ ดังนี้

• อยากให้รัฐสนับสนุนการศึกษาฟรีในประเทศจนถึงขั้นสูงสุดสำหรับคนมีลูก
• อยากให้รัฐอุดหนุนค่าเลี้ยงดูลูกจนถึงอายุ 15 ปี 
• อยากให้รัฐลดภาษีเงินได้สำหรับคนมีลูก 
• อยากให้รัฐเพิ่มวันลาให้แม่และพ่อในการเลี้ยงดูลูก 
• สนับสนุนให้รัฐมีเงินรางวัลจูงใจที่สูงสำหรับเด็กแรกเกิด 
• ขอเงินอุดหนุน สำหรับพ่อ-แม่เลี้ยงเดี่ยว 
• เร่งพัฒนาและอุดหนุนการเงินศูนย์เลี้ยงเด็กเล็ก 
• มีบริการฟรี ศูนย์ผู้มีบุตรยาก
• เพิ่มภาษีเงินได้สำหรับคนไม่มีลูก

ที่มา : มูลนิธิเด็กโสสะฯ