กลางปี 2562 บันทึกไว้ว่า “รัฐบาลลุงตู่” กำลังขยับเดินหน้าออกสลากออนไลน์ เลขท้าย 2 ตัว...3 ตัวผ่านระบบออนไลน์และแอปพลิเคชัน พ่วงท้ายเชิญชวนด้วยเงินรางวัลแจ็กพอตจูงใจที่สูงถึง 100 ล้านบาท
วาดหวังดึงเงินจากกลุ่ม “หวยใต้ดิน” เข้ามา “ในระบบ” พ่วงด้วย...แก้ปัญหา “ขาย” สลากกินแบ่งรัฐบาล...“เกินราคา”
พลิกแฟ้มข้อมูลผลการศึกษาสถิติสนับสนุนแน่นหนัก พบว่า “หวยใต้ดิน” ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมานี้มีการเติบโตจากมูลค่า 100,000 ล้านบาท เพิ่มขึ้นเป็น 500,000 ล้านบาท
คาดว่าหวยออนไลน์ที่จะเกิดขึ้นมาในยุคนี้จะสามารถลดการซื้อหวยใต้ดินได้ถึงมูลค่า 50,000-100,000 ล้านบาท...คิดง่ายๆจะดึงเงินหวยใต้ดินกลับมาบนดิน ส่งเข้ากองสลากกล่องดวงใจรัฐบาลได้ถึง 1 ใน 5
กรณีตัวอย่างที่ฟิลิปปินส์ หลังการออกสลากลอตโต้ พบว่าคนซื้อหวยใต้ดินลดลงและหันมาซื้อหวยบนดินมากขึ้น เนื่องจากมีความปลอดภัยมากกว่าหวยใต้ดินที่มักมีการโกงเกิดขึ้น
ย้อนไปก่อนหน้านี้ไม่นานนัก มีแนวทางมาตรการแก้ปัญหาราคาสลากแพงออกมาเผยแพร่ให้ได้รู้กันอยู่บ้าง นับตั้งแต่การทบทวนพิมพ์สลากคละเลขและรวมชุดใหม่ และอาจจะทำสลากรวมชุดใหญ่ขายเพิ่มขึ้นจาก 2 ใบ เป็นชุด 3 ใบ หรือมากที่สุด 5 ใบ เพื่อรองรับความต้องการของประชาชน
ข้อกังวลสำคัญมีว่า...การทำสลากคละเลขทั้งหมดจะทำให้ตลาดช็อก...ยอดขายลดลงหรือ ไม่? และ...ถ้ารวมชุดเป็น 3 ใบ 5 ใบ จะทำให้ประชาชนหาซื้อสลากใบเดียวยากขึ้น ทำให้มีราคาแพงกว่าเดิม
วันนี้สถานการณ์การจำหน่ายสลากเป็นความจริงที่พูดกัน พบว่าคนซื้อและคนขายมีความสุขมากขึ้น คนซื้อก็สามารถซื้อสลากใบเดียวได้ง่ายกว่าเดิมและส่วนใหญ่ราคา 80 บาท
แต่...ยังขายเกินอยู่บ้างในส่วนผู้ค้าที่เดินเร่ขาย ใบละ 90-100 บาทและหากเป็นเลขดังจะขายเกิน 100 บาท ส่วนสลากชุด 2 ใบ ส่วนใหญ่ขาย 160 บาท แต่จะมีเกินราคาเช่นกันถ้าเป็นคนขายเร่ไม่ใช่จุดขายแผงค้าหลัก...ขณะที่การรวมสลากชุดใหญ่ยังพบการรวมชุด 5-20 ใบขายอยู่ แต่มีปริมาณลดลง
ทั้งหมดเหล่านี้เป็นปมปัญหาที่สำนักงานสลากมองถึงมาตรการ พิมพ์คละ แต่ทว่า...สลากแพง แก้ไม่ได้ตามเคย
บันทึกข้อมูลปี 2562 ผู้ค้าที่ได้รับสลากไปจำหน่ายจะมีต้นทุนฉบับละ 70.40 บาท ขายได้ในราคา 80 บาท...กำไร 9.60 บาท แต่ก็ยังมีการขายแพงอย่างที่เห็นๆกันอยู่ มุมมองผู้ขายลอตเตอรี่ โควตาแต่ละงวดจิ๊บๆ 5 เล่ม คุยให้ฟังว่า “ลอตเตอรี่” แพงตั้งแต่ต้นทาง สาเหตุหลักไม่ต้องคิดวิเคราะห์กันให้มาก หรือคิดกันไปไกลเกิน
ความเป็นจริงมีว่า...ต้นทางลอตเตอรี่เกินราคานั้น ที่เห็นๆขายกันอยู่ที่สี่แยกคอกวัวก็ยังไม่ใช่ต้นทาง หากแต่เป็นแค่ยี่ปั๊วอีกทอดหนึ่งเท่านั้นเอง รับมาจากนายทุนใหญ่ 5 เสือ มีคนที่รับซื้อแล้วก็ไปรวมเอาไว้อีกทอดหนึ่ง
ปัญหาสำคัญในตอนนี้ ทั้งนี้และทั้งนั้นต้องยอมรับความจริงในการแก้ปัญหาของรัฐบาลว่าทำดีแล้ว คำว่า “ทำดี” ที่ว่านี้หมายถึงว่าเราๆท่านๆจะเห็นว่ามีลอตเตอรี่ราคา 80 บาทขายให้ได้ซื้อ...อย่างผมรับโควตาตรงกดตู้ ถึงจะเดินขายก็ขายอยู่ที่ 80 บาท ไม่เกินราคา และก็มีที่ขาย 2 ใบคู่ แต่ก็ใบละ 80 บาทด้วยเหมือนกัน
ราคาไม่ได้ขายเกิน แต่...ปัญหาอยู่ที่คนเดินขาย ขายกันอยู่ที่ใบละ 100 บาทก็ต้องให้เขา...เขาเดินมา บริการขายเราแม้ว่ากฎหมายก็ห้ามใครขายเกินแจ้งได้มีโทษจับปรับ แต่จะเห็นว่าคนเดินขายเหล่านี้จะบอกก่อนว่าเขาขอ เพราะรับมาแพง แต่คนเหล่านี้ไม่น้อยก็มีโควตาของเขาแต่ที่ต้องขายแพงเพราะคนอื่นเดินขายใบละ 100 เหมือนกัน
“ถ้าขายถูกกว่า...ก็เท่ากับเอาเปรียบคนอื่น” มองอย่างเป็นธรรม หวยที่เปิดขายเป็นหลักแหล่งมีหน้าร้าน ที่ภาษาคนขายหวยเรียกกันว่า “หวยจุด” ก็ไม่ได้ขายแพงเกินราคาใบละ 80 บาท เป็นคนที่ได้โควตาลอตเตอรี่ ที่ต้องมีจุดขายมีหน้าร้านชัดเจน จะขายกี่เล่มก็แล้วแต่ก็ต้องขาย 80 บาท
ตรงนี้ก็มีอีกว่าคนขายลอตเตอรี่ที่ปั่นจักรยาน ก็จะแวะเวียนเข้ามาซื้อจากแผงหวยจุดที่ขายใบละ 80 บาทเหมือนกัน จะรีบมาซื้อตัดไว้ ถ้าแผงหวยจุดไม่ตัดไว้ ก็จะถูกซื้อเหมา เลือกเลขดีๆไปจนหมด เพราะซื้อข้างนอกก็แพงกว่าใบละ 80 บาทแน่นอน
สมัยแรกๆยังจำได้ ลอตเตอรี่ได้โควตามา 20 เล่ม ...บางทีก็ขายไม่หมดเหลือหลายร้อยใบตอนที่มีหวยบนดิน เลขท้าย 2 ตัว 3 ตัวออกมา ตอนนั้นลอตเตอรี่ยอดขายตกวูบสุดๆ ไม่ค่อยมีคนซื้อ
“คนที่เคยได้โควตาก็ทิ้งโควตากันหมดเพราะขายแล้วไม่ได้กำไร กว่าจะขายหมด บางทีแค่ 10 เล่มเนี่ยนะ เหลือ 300 ใบ...3 เล่ม หนำซ้ำที่ขายไม่ออกถ้าไม่ถูกก็ต้องรับผิดชอบเองทั้งหมด ซื้อขาดมาแล้ว”
แต่ปัญหาอยู่ที่หวยชุด ใบละเกิน 80 บาทแน่นอนเพราะผ่านกระบวนการที่มีต้นทุนแฝงรวมอยู่ด้วย กว่าจะได้มาแต่ละชุดนั้นเรียกว่าต้องซื้อต่อกันมาเป็นทอด...จะบอกว่าแก้ไม่ได้ ไม่ใช่เสียทีเดียว
“เอาเป็นว่า...หวยเป็นเรื่องของความเสี่ยง ดวงใครก็ดวงใคร สมมติว่างวดนี้เลข 29 ดัง คนอยากจะซื้อมีเป็นร้อยคน แต่แผงมีขายแค่ 3 ใบ พ่อค้าก็เลยขึ้น แต่ถ้าเป็นหวยจุดจะไม่ขึ้นราคา ต้องขายที่ใบละ 80 บาท เพียงแต่ว่ามีลูกค้าสั่งแล้ว เอาเลข 10 แม้ว่าจะไม่ได้ออกสักงวด แต่ก็มีคนจองแล้วตั้งแต่ต้นปีไปจนถึงปลายปีเลยก็มี...”
คนที่จองๆก็มีอยู่อย่างนี้ แล้วคนที่เดินหาซื้อจะมีสิทธิได้อย่างไร
ทุกคนมีขายแค่ 5 เล่มเท่าๆกัน จะมีพวกสมาคมที่มีเยอะ คนตาบอด คนพิการก็จะใช้วิธีนี้ บางทีก็ได้ 5 เล่ม พันสองพันไม่ต้องมานั่งขายเองก็ยอมปล่อยขายออกไปเลย ได้น้อยดีกว่าสู้เสียเวลาเร่ขาย
“ถ้าเราจะไปตัด จับคนเหล่านี้ที่ขายแพงอย่างไรเสียก็จับไม่หมดหรอก”
แก้สลากแพงด้วยการพิมพ์สลากเพิ่ม หวยออนไลน์ก็มา...“สลาก12 นักษัตร”...สุดท้ายลอตเตอรี่จะถูกแบ่งเค้ก สัดส่วนคนซื้อยังเท่าเดิมก็จะเข้าทางรายใหญ่ที่มีเงินเย็นเป็นพันล้านเหมือนเดิม ช้อนโควตากลับได้อีก
ยุคที่มีหวยออนไลน์ เลขท้าย 2 ตัว...3 ตัว ยี่ปั๊วก็ปรับท่าที สมมติว่ามีโควตาอยู่ 10,000 เล่ม เขาตัดออกเลย 2,000 เล่มโดยไม่คิดเลยไม่งั้นก็เฟ้อยิ่งถูก ราคาขายอยู่ที่ใบละ 60 บาทก็เคยเกิดขึ้นมาแล้ว ยังขายไม่หมด
“ยุคหวยบนดิน...เฟื่องฟู ยุคสมัยนั้นคนดูอาจจะสะใจ ลอตเตอรี่ขายไม่แพง มีเกลื่อน แต่ตอนนี้ 80 บาทมีให้ซื้อ แต่ถ้ายิ่งบี้ยิ่งรุกหนักในเรื่องหวย ผู้ค้าตัวเล็กๆก็จะตายเร็วขึ้น”
ปกติธุรกิจใหญ่ๆทุกอย่างเขากินเราหมด ไม่ว่า ร้านค้า โชห่วย... ยิ่งนานวันเขายิ่งขายถูก ตอนนี้ยี่ปั๊วถึงขั้นต้องไปซื้อจากห้างเอามาขายแล้วห้างเป็นคนกำหนดราคากันให้ขาย...ตอนนี้คนพิการ คนตาบอด คนแก่ บางคนอายุ 60 ปี...70 ปี มาต่อสัญญาโควตาลอตเตอรี่ไม่ไหวแล้วพยุงกันมา แต่เขาไม่มีรายได้อย่างอื่นก็ต้องเอาไว้
“เตะหมูเข้าปากหมา คนที่รวยก็รวยขึ้นทุกงวด...ยิ่งบีบเท่าไหร่ราคาก็ยิ่งจะตก เราขายไม่หมดก็ต้องหันไปขายแบบรวมเล่ม ประเคนให้เขาไปอีก ราคาตกเขาก็บวก 50 สตางค์ สำหรับคนที่เดินเร่ขาย...ไม่ค่อยขาดทุน แต่คนที่มีโควตาก็มีแต่จะแย่”
ใคร? ปล่อยโควตาออกมาในยุคอำนาจใคร ก็ตัดกลับมาโปะโควตาให้ที่ฝ่ายตัว...พวกกัน เป็นอย่างนี้มาเนิ่นนานเต็มทีแล้ว...บางคนที่มี 10 ปี 20 ปี ต่อสู้มายาวนานกว่าจะได้สิทธิโควตา อยู่ๆมาอาจจะขายไม่ไหว
หวยออนไลน์... “สลาก 12 นักษัตร” เอื้อใคร? สุดท้ายมีแนวโน้มไม่พ้นนายทุน...มีหน้าร้านเปิดขายได้สะดวกโยธิน 24 ชั่วโมง เป็นแผงขายจุด...ขายหวยสะดวกซื้อ ก็อีกนั่นแหละ...มอมเมาแน่นอน.