จากกระแส “ลิซ่าใส่ชุดไทย” แม้แต่กระทรวงวัฒนธรรมยังชื่นชม ใครที่ได้ดู MV เพลง LALISA จากค่าย YG Entertainment ของประเทศเกาหลี ต้องถูกสะกดตั้งแต่นาทีที่ 2.27 เมื่อลิซ่าปรากฏตัวในชุดสไบทองพร้อมเครื่องประดับศิราภรณ์อย่างนางละครในร่วมสมัย

ไม่เพียงแค่ชุดไทยที่เป็นที่กล่าวถึง “รัดเกล้ายอด” เครื่องประดับศีรษะที่ออกแบบโดย Hook’s by Prapakas ผู้ออกแบบชุดเมขลาล่อแก้ว ได้รางวัลชุดประจำชาติยอดเยี่ยมในการประกวด Miss Universe 2017 ก็กลายเป็นสินค้าที่เหล่าแฟนๆ ตามหา ส่งผลให้ราคาดีดตัวขึ้นและหมดตลาดอย่างรวดเร็ว แต่หลายคนยังสับสนระหว่างเครื่องประดับที่เรียกว่า “ชฎา” และ “รัดเกล้ายอด”

รัดเกล้ายอด กับ ชฎา ต่างกันอย่างไร

นางละครหลวง และนางละครใน จะมีเครื่องชุดศิราภรณ์ที่ประดิษฐ์มาอย่างประณีตบรรจง เพื่อใช้ในการแสดงในวัง เครื่องประดับศีรษะได้ถูกดัดแปลงมาหลายยุคสมัยให้เข้ากับความนิยมในสมัยต่างๆ

...

น้ำตาล ชลิตา ส่วนเสน่ห์ มิสยูนิเวิร์สไทยแลนด์ 2016 รำแก้บนที่ 'ศาลพระพรหม เอราวัณ' บริเวณสี่แยกราชประสงค์ กรุงเทพ เมษายน 2560
น้ำตาล ชลิตา ส่วนเสน่ห์ มิสยูนิเวิร์สไทยแลนด์ 2016 รำแก้บนที่ 'ศาลพระพรหม เอราวัณ' บริเวณสี่แยกราชประสงค์ กรุงเทพ เมษายน 2560

“รัดเกล้ายอด” เป็นเครื่องประดับศีรษะที่ใช้กับตัวละครสตรีผู้สูงศักดิ์ หรือ นางพระยา ส่วนรัดเกล้าเปลว ใช้สำหรับนางพี่เลี้ยง หรือนางสนมกำนัล

ส่วน “ชฎา” เป็นเครื่องทรงสูงของพระมหากษัตริย์ ในโขน ละคร และชฎายอดแหลม หรือยอดชัย ใช้สำหรับตัวละครพระรามหรือพระลักษมณ์ในการแสดงโขน นอกจากนี้ยังมีชฎาที่ใช้สำหรับตัวละครลิง ยักษ์ ฤๅษี ที่เป็นตัวละครฝ่ายชาย

ตัวละครชาย สวมชฎา เช่น พระราม พระลักษมณ์ ยักษ์ ลิง
ตัวละครชาย สวมชฎา เช่น พระราม พระลักษมณ์ ยักษ์ ลิง

ทั้งนี้ “รัดเกล้ายอด” ยังมีลักษณะคล้ายกับ “เกี้ยวยอด” ต่างกันที่ฐานและความสูง เกี้ยวยอดที่ฐานจะมีตัวยึดกับผมของผู้สวมใส่ในลักษณะบัวคว่ำแผ่รายรอบตัวเกี้ยว รวมถึงขนาดของรัดเกล้ายอดจะใหญ่กว่าเกี้ยวยอด และใช้บอกยศที่สูงกว่าตัวละครที่สวมเกี้ยว เช่น นางเบญจกายจะทรงรัดเกล้าเปลว นางรจนา นางสุพรรณมัจฉาจะสวมเกี้ยว

เครื่องประดับศีรษะถือเป็นศิลปะชั้นสูงของการแสดงละครหลวง ละครใน ดังจะเห็นได้จากความละเอียดอ่อนของงานออกแบบ เมื่อทราบความแตกต่างระหว่างชฎาและรัดเกล้ายอดแล้ว ผู้ชมจะแยกวรรณะของตัวละครชายหญิงทางนาฏศิลป์ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

นุ่น วรนุช ในงานราตรีศรีอโยธยามิวสิกคัลเธียเตอร์โชว์ เมืองไทยรัชดาลัยเธียเตอร์ ธันวาคม 2560
นุ่น วรนุช ในงานราตรีศรีอโยธยามิวสิกคัลเธียเตอร์โชว์ เมืองไทยรัชดาลัยเธียเตอร์ ธันวาคม 2560

...

เครื่องประดับศีรษะของนางละคร ได้ถูกนำมาปรับใช้กับงานแสดงอื่นๆ เช่น การประกวดนางสาวไทยที่จะได้รับมงกุฎประดับเพชรพลอยเป็นรางวัล และยังคงใช้ในการแสดงนาฏศิลป์อันเป็นศิลปะประจำชาติไทยอีกด้วย

เมื่อสำรวจราคา “ชฎา” และ “รัดเกล้ายอด” พบว่าราคาตลาดอยู่ที่ 1,500 - 2,000 บาท ไม่รวมเครื่องประดับอื่นๆ เช่น สังวาลย์, กรรเจียกจร, กระบังหน้า, สร้อย ฯลฯ เพราะฉะนั้นแล้วใครที่อยากจะคัฟเวอร์เพลง Lalisa สามารถเช็กราคาได้ที่นี่