ดวงดาวกับมนุษย์...ความเหมือนที่แตกต่าง!

ดวงดาวทำจากอะไร?

มนุษย์ล่ะ ทำจากอะไร?

กำเนิดและความตายของดวงดาว กับของมนุษย์ เกี่ยวพันกันหรือไม่? อย่างไร?

คำถามทั้งหมดนี้ ไปเกี่ยวข้องกับ “ความเหมือนที่แตกต่างของดวงดาวกับมนุษย์" อย่างไร?

ดูคำถามแรกก่อน ดวงดาวทำจากอะไร?

ถ้าเป็น ดาวฤกษ์ ดังเช่น ดวงอาทิตย์ ก็ประกอบด้วยธาตุไฮโดรเจน และฮีเลียม เป็นส่วนใหญ่ แต่สำหรับดาวฤกษ์ มีมวลมากกว่า ดวงอาทิตย์หลายเท่า รวมทั้งที่เป็นดาวยักษ์แดง หรือเป็นดาวแคระขาว ก็ประกอบด้วยธาตุหนักขึ้น ดังเช่น คาร์บอน, ไนโตรเจน, ออกซิเจน, แมกนีเซียม, นีออน, เหล็ก ฯลฯ

ถ้าเป็นดาวเคราะห์ดังเช่น โลก ก็ประกอบด้วย ธาตุที่หนักขึ้น (กว่าฮีเลียม) ดังเช่น คาร์บอน, ออกซิเจน, ซิลิกอน, แมกนีเซียม, อะลูมิเนียม, โซเดียม, แคลเซียม, เหล็ก, นิกเกิล ฯลฯ

แต่บรรดาธาตุต่างๆ ของดาวฤกษ์ และของดาวเคราะห์ ล้วนประกอบจาก อนุภาคพื้นฐาน 3 ชนิด คือ โปรตอน, อิเล็กตรอน และนิวตรอน ที่รวมกันเป็น อะตอม

ยกเว้น ดาวนิวตรอน และ พัลซาร์ (pulsar) ที่ดาวทั้งดวง ประกอบด้วยนิวตรอนเกือบทั้งหมด อัดอยู่กันแน่น ทำให้ดาวนิวตรอน และพัลซาร์ ทั้งดวง มีขนาดเพียงประมาณ 20 กิโลเมตร

แล้วมนุษย์ล่ะ?

มนุษย์แต่ละคน มี ยีน ที่กำหนดลักษณะทางพันธุกรรมเฉพาะของตนเอง แต่โดยภาพรวม ร่างกายมนุษย์ทุกคน ประกอบด้วยธาตุหลัก 4 ชนิด คือ คาร์บอน, ออกซิเจน, ไฮโดรเจน และไนโตรเจน รวมประมาณ 96% ซึ่งทุกธาตุ ก็ประกอบด้วย โปรตอน, อิเล็กตรอน และ นิวตรอน

ดังนั้น อย่างเป็นพื้นฐานที่สุด ทั้งดวงดาวและมนุษย์ ล้วนทำ (ประกอบ) จาก อนุภาคพื้นฐานชนิดเดียวกัน 3 ชนิด คือ โปรตอน, อิเล็กตรอน และ นิวตรอน

แล้วอนุภาคพื้นฐานโปรตอน, อิเล็กตรอน และนิวตรอน ของดวงดาวและของมนุษย์ มีกำเนิดมาจากไหน?

ทั้งดวงดาว และ มนุษย์ เป็นส่วนหนึ่งของ จักรวาล!

จักรวาลของเรา (วงการวิทยาศาสตร์ปัจจุบัน เชื่อว่า มีจักรวาลอื่นด้วย) มีกำเนิดเกิดขึ้นมาจาก "บิกแบง" (Big Bang) เมื่อประมาณ หนึ่งหมื่นสามพันแปดร้อยล้านปี ไม่นานต่อมา จึงมีดวงดาว (ดาวฤกษ์) กำเนิดขึ้น

ส่วนมนุษย์ยุคปัจจุบัน โฮโมเซเปียนส์ เพิ่งกำเนิดเกิดขึ้นมาบนดาวเคราะห์โลก เพียงเมื่อประมาณ สองแสนปีเศษในแอฟริกาใต้ แต่มนุษย์โฮโมเซเปียนส์ ก็เป็นผลพวงจาก วิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิต บนดาวเคราะห์โลก ซึ่งเริ่มต้นเมื่อประมาณ สี่พันล้านปีก่อน หลังกำเนิดของโลก เมื่อประมาณสี่พันหกร้อยล้านปี

ดังนั้น ต้นกำเนิดของอนุภาคพื้นฐานทั้งหมด 3 ชนิดของดวงดาว จึงเป็นต้นกำเนิดที่มาของดวงดาวและของมนุษย์

แล้วอนุภาคพื้นฐานของดวงดาว คือ โปรตอน, อิเล็กตรอน และนิวตรอน เกิดขึ้นมาได้อย่างไร?

ตามความรู้ถึงล่าสุด และอย่างย่นย่อที่สุด หลังบิกแบง สิ่งที่เกิดขึ้นก่อนคือ ควาร์ก (Quark) และอิเล็กตรอน แล้วต่อมา ควาร์ก จึงรวมตัวกันเป็น โปรตอน และ นิวตรอน ทำให้จักรวาล มี “วัตถุดิบตั้งต้น" คือ โปรตอน, อิเล็กตรอน และ นิวตรอน สำหรับการก่อกำเนิดเป็น “สสาร" ทุกชนิด ดังเช่น ดวงดาว และ มนุษย์

ดวงดาว กำเนิดมาได้อย่างไร?

สำหรับดาวฤกษ์ เริ่มต้นสุด ก็เกิดจากปฏิกิริยานิวเคลียร์ฟิวชัน หลอมรวม อะตอมไฮโดรเจน เป็น ฮีเลียม ปลดปล่อยทั้งความร้อน และแสงสว่าง เกิดเป็นดาวฤกษ์ ดังเช่น ดวงอาทิตย์

ดวงอาทิตย์ของเรา เป็นดาวฤกษ์ขนาดเล็ก เรียก ดาวแคระเหลือง สำหรับดาวฤกษ์ ที่มีมวลมากกว่า ดวงอาทิตย์มาก ปฏิกิริยานิวเคลียร์ฟิวชัน ก็จะเกิดต่อ คือ การหลอมรวม ฮีเลียม เป็นธาตุที่หนักขึ้นเป็นลำดับไป

แล้วดาวเคราะห์ ดังเช่น โลก ล่ะ?

ดาวเคราะห์ โดยทั่วไป เกิดจากการรวมตัวของวัตถุต่างๆ ในอวกาศ ที่จับกลุ่มกันด้วยแรงดึงดูดโน้มถ่วง แล้วเกิดเป็น ดาวเคราะห์ ซึ่งก็รวมทั้งบรรดา ดาวเคราะห์น้อยต่างๆ ด้วย

แต่สำหรับดาวเคราะห์โลก เกิดจากซากแก๊ส และฝุ่นผงของดาวฤกษ์ ดวงหนึ่ง ในกาแล็กซีทางช้างเผือก ซึ่งระเบิดเป็น ซูเปอร์โนวา แล้วรวมตัวกันเป็น ดวงอาทิตย์ เป็นโลก และบรรดาดาวเคราะห์ทั้งหมดของ ระบบสุริยะ เมื่อประมาณ 4,600 ล้านปีก่อน

จากนี้ มาดูเรื่องกำเนิดของมนุษย์!

จุดเริ่มต้นจริงๆ ของมนุษย์ ก็เช่นเดียวกับจุดเริ่มต้นของสรรพชีวิตบนโลก คือ กำเนิดที่มาของชีวิตบนโลก

คำถามอย่างตรงๆ ก็จึงเป็น “ชีวิตแรกเริ่มบนโลก เกิดขึ้นมาได้อย่างไร?"

คำตอบอย่างเป็นวิทยาศาสตร์แรกสุด คือ ชีวิตบนโลก มีกำเนิดแรกเริ่มจาก สิ่งไม่มีชีวิตบนโลก โดยเกิดจากการรวมตัวกันของ สารอนินทรีย์จำพวก คาร์บอน (เพราะชีวิตบนโลก เป็นชีวิตจำพวกคาร์บอน) เกิดเป็น โมเลกุลพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตบนโลก ดังเช่น กรดอะมิโน

แต่มีประเด็นถกเถียงกันว่า กำเนิดของชีวิตแรกเริ่มเกิดขึ้นบนโลก หรือมาจากนอกโลก เช่น อุกกาบาต, ดาวเคราะห์น้อย หรือ ดาวหาง

คำตอบเชิงวิทยาศาสตร์ในปัจจุบัน ยอมรับกันว่า เป็นไปได้ ทั้งสองกรณี

แต่เป็นไปได้มากกว่า คือ ชีวิตแรกเริ่มบนโลก กำเนิดขึ้นบนโลก จากวัตถุดิบ และสภาพเงื่อนไขที่เหมาะสม ทำให้เกิดโมเลกุลพื้นฐานของชีวิตขึ้นมา แล้วก็เริ่มต้นกับชีวิตแบบง่ายๆ คือ ไวรัส (ถ้ายอมรับว่า ไวรัสเป็นสิ่งมีชีวิต) แบคทีเรีย, แพลงก์ตอน ฯลฯ แล้วจึงวิวัฒนาการต่อมา เป็นพืช เป็นสัตว์ จนกระทั่งในที่สุด เป็นมนุษย์โฮโมเซเปียนส์

จากกำเนิดของดาวและของมนุษย์ มาดูเรื่องความตายของ ดวงดาวและของมนุษย์!

ความตายของดวงดาว เกิดขึ้นได้อย่างไร?

สำหรับดาวฤกษ์ น่าสนใจว่า ดาวฤกษ์ทุกดวงในจักรวาล มีกำเนิดมาแบบเดียวกัน แต่จะพบกับความตายที่เป็นไปได้แตกต่างกัน อย่างน้อย 3 แบบ ขึ้นอยู่กับ “มวล" เป็นสำคัญ

แบบที่ 1 : ตายอย่างสงบ คือ ดับไปเหมือนไฟหมดเชื้อ จะเกิดกับดาวฤกษ์ มีมวลน้อย ดังเช่นดวงอาทิตย์ของเรา

แบบที่ 2 : ตายอย่างรุนแรง เกิดการระเบิดเป็น ซูเปอร์โนวา จะเกิดกับ ดาวฤกษ์มีมวลมากกว่า ดวงอาทิตย์ อย่างน้อย 8 เท่าขึ้นไป

แบบที่ 3 : ตายอย่างลึกลับ โดยที่ความลึกลับ เป็นเรื่องของผลสุดท้ายที่เกิดขึ้น จะเกิดกับ ดาวฤกษ์ มีมวลมากกว่า ดวงอาทิตย์อย่างน้อย 3 เท่าขึ้นไป ซึ่งบั้นปลายชีวิต จะเปลี่ยนไปเป็นดาวนิวตรอน และในที่สุด (ถ้ามีมวลมากพอ) ก็จะเป็น หลุมดำ

สำหรับ ดวงอาทิตย์ของเรา อีกประมาณ ห้าพันล้านปี จะเปลี่ยนไปเป็นดาวยักษ์แดง อยู่นานประมาณหนึ่งพันล้านปี จากนั้น จะเปลี่ยนไปเป็น ดาวแคระขาว อยู่นานประมาณ หนึ่งหมื่นล้านปี จึงดับ กลายเป็นดาวแคระดำ (black dwarf)

แล้ว ดาวแคระดำดวงอาทิตย์ จะอยู่ได้ยาวนานแค่ไหน?

คำตอบตรงๆ ถึงขณะนี้ คือ ไม่ทราบ!

ความตาย ของดาวเคราะห์โลกล่ะ?

ตามความรู้ในปัจจุบัน โลกเราจะอยู่ได้ถึงอีกประมาณ ห้าพันล้านปี แล้วก็จะถูกกลืนกินโดย ดาวยักษ์แดงดวงอาทิตย์ ที่จะขยายขนาดมาถึงดาวพุธ, ดาวศุกร์ และ โลก ก่อนที่จะเริ่มหดตัว จนกระทั่งเปลี่ยนไป เป็น ดาวแคระขาว

ส่วนดาวอังคาร ล่ะ?

คำตอบถึงวันนี้ คือ ดาวอังคาร จะรอด จากการถูกกลืนกิน โดยดาวยักษ์แดงดวงอาทิตย์

ความตายของ มนุษย์ ล่ะ?

ความตายของมนุษย์ แตกต่างจากความตายของดวงดาว

สำหรับดวงดาว ความตายเป็นไปตาม ความเปลี่ยนแปลง อย่างเป็นธรรมชาติ แต่ ความตายของมนุษย์ เป็นไปอย่างทั้งที่เป็น ธรรมชาติ และที่ไม่เป็นธรรมชาติ เช่น อุบัติเหตุ ป่วย ถูกทำให้เสียชีวิต รวมไปถึง การฆ่าตัวตาย

อย่างเป็นธรรมชาติ ตามความรู้ทางวิทยาศาสตร์ในปัจจุบัน มนุษย์ สามารถจะมีชีวิตได้ ถึงประมาณ 120 ปี โดยยังมีสุขภาพในระดับดี

แต่สำหรับคนส่วนใหญ่ มักจะมีอายุเฉลี่ย ที่สุขภาพยังดีอยู่ ถึงประมาณ 80 ปี สำหรับประเทศที่มีการสาธารณสุข อยู่ในระดับดี

ทั้งนี้ ย่อมไม่รวมถึงการตายจากเหตุไม่เป็นธรรมชาติ ที่อาจเกิดขึ้นเมื่อไรก็ได้!

แล้วกำเนิด และความตายของดวงดาว กับของมนุษย์ เกี่ยวพันกัน หรือไม่? อย่างไร?

ผู้เขียนมองว่า เกี่ยวพันกัน...อย่างลึกซึ้ง!

เพราะในที่สุดของความเป็นที่สุด ถึงแม้ดวงดาว กับมนุษย์ จะแตกต่างกัน (เช่น ดวงดาวเป็นสิ่งไม่มีชีวิต แต่ มนุษย์ เป็นสิ่งมีชีวิต) แต่ทั้งดวงดาว และ มนุษย์ ก็กำเนิดมาจาก “ฝุ่นผงและธุลี“ (โปรตอน, อิเล็กตรอน, นิวตรอน) แห่งจักรวาลเหมือนกัน

ดังนั้น ไม่ว่า มนุษย์เราคนไหน ในช่วงมีชีวิตอยู่ จะเป็นคนอย่างไร ใช้ชีวิตอย่างไร เป็นเศรษฐีหรือยาจกอย่างไร จะมีอำนาจวาสนาแค่ไหน เมื่อตายไป ก็กลับคืนสู่ “ฝุ่นผงและธุลี“ เหมือนกันทุกคน

นั่นคือ ไม่ว่าระหว่างมีชีวิตอยู่ จะ “สูงสุดแค่ไหน" เมื่อตาย ก็ต้อง “กลับคืนสู่สามัญ"

แล้วท่านผู้อ่านล่ะครับ คิดเรื่องนี้อย่างไร?