น้ำท่วมหาดใหญ่ ขยะขวางทางระบาย ปลายน้ำยังสาหัส

น้ำท่วมหาดใหญ่ ขยะขวางทางระบาย ปลายน้ำยังสาหัส “นักวิชาการพื้นที่” ชี้น้ำไหลลงทะเลสาบสงขลาเร็วขึ้น ระเบิดถนนยิ่งซ้ำเติมปลายน้ำ บทเรียนราชการไทยซับซ้อน ช่วยฉุกเฉินไม่ทัน

เมื่อวาน 26 พ.ย. 68 ผู้บริหารหน่วยงานภาครัฐเผยแผนเปิดทางระบายน้ำที่ถนนสายรถไฟเก่า ซึ่งไม่ได้ใช้งานแล้ว ต้องดำเนินการทันทีเพื่อเร่งให้น้ำไหลลงสู่ทะเลสาบสงขลาโดยเร็วที่สุด แต่ก็มีเสียงต่อต้านจากนักวิชาการในพื้นที่ เพราะอาจส่งผลกระทบต่อชุมชนปลายน้ำ ที่จะเพิ่มระดับน้ำมากขึ้น

ทีมข่าวเฉพาะกิจ ไทยรัฐออนไลน์ สอบถามไปยัง ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณัฐพล แก้วทอง หัวหน้าหน่วยวิจัยนวัตกรรมการบริหาร จัดการน้ำและภูมิสารสนเทศ มทร.ศรีวิชัย นักวิจัยโครงการน้ำมั่นคง ไม่ท่วม ไม่แล้ง ที่อยู่ในพื้นที่หาดใหญ่ จ.สงขลา ให้ข้อมูลว่า เมืองหาดใหญ่ตอนนี้สถานการณ์น้ำกำลังลดลงต่อเนื่อง ข้อมูลจากสถานีน้ำคลองหวะ และสถานีน้ำสะเดา ที่เป็นจุดเหนือน้ำสุดของเมือง ตอนนี้น้ำกำลังไหลลงสู่ลำน้ำปกติเกือบทั้งหมดแล้ว ทำให้บริเวณด้านข้างจะไม่มีน้ำล้นไปสู่บ้านเรือนประชาชน แต่มวลน้ำตอนนี้กำลังไหลสูงในส่วนโซนตอนล่างของหาดใหญ่ โซนบางกล่ำ, คลองแห ที่น้ำยังมากอยู่ แต่การระเบิดสะพาน หรือตัดถนนที่ขวางการระบายน้ำ ควรทำตั้งแต่ช่วงแรกของการเกิดน้ำท่วมหนัก

การระเบิดสะพาน หรือตัดถนนที่เป็นทางขวางน้ำ ต้องทำตั้งแต่ช่วงแรก ก่อนที่น้ำจะไหลเข้าสู่แอ่งกระทะ ที่เป็นตัวเมืองของหาดใหญ่ แต่พอตอนนี้น้ำเข้าไปถึงแอ่งกระทะแล้ว เลยไม่สามารถเบี่ยงน้ำไปทางอื่นได้แล้ว แต่สิ่งที่ต้องทำตอนนี้คือ หน่วยงานรัฐต้องเข้าไปถึงบ้านเรือนของประชาชนก่อน เพราะพื้นน้ำเริ่มลดและคนเริ่มสัญจรได้ ยกเว้นพื้นที่ตอนล่างบางช่วงที่ท่วมสูง

“ถ้าตอนนี้มีการระเบิดสะพานในจุดที่มีน้ำท่วมขัง จะส่งผลกระทบต่อคนท้ายน้ำ ที่ตอนนี้ยังไม่มีการอพยพ โดยตอนนี้คนต้นน้ำกำลังจะอยู่ได้ แต่คนท้ายน้ำกำลังจะอยู่ไม่ได้ ตอนนี้พื้นที่ท้ายน้ำตอนนี้น้ำกำลังจะขึ้น ซึ่งเป็นเรื่องที่คาดเดายากเพราะพื้นที่ท้ายน้ำหาดใหญ่ไม่มีสถานีตรวจวัดน้ำ”

ตอนนี้น้ำระบายออกพื้นที่หาดใหญ่ลงสู่ทะเลสาบสงขลาได้อย่างอิสระ ซึ่งช่วงที่น้ำท่วมมีฝนตกหนัก และลมพัดแรงตลอดเวลาทำให้น้ำในทะเลสาบสงขลาสูง ทำให้น้ำที่ไหลมาจากพื้นที่ส่วนบนระบายน้ำได้ช้า แต่วันนี้ 27 พ.ย. 68 ไม่มีฝนและลมเหมือนวันก่อน จากที่เดินทางไปดูที่ปลายน้ำคาดว่าอีก 1-2 วันน้ำในหาดใหญ่จะเริ่มลดลง

ผมไปดูพื้นที่ตรงปากทางที่น้ำจากหาดใหญ่ระบายน้ำสู่ทะเลสาบสงขลา น้ำค่อนข้างระบายเร็ว และชลประทานก็ติดตั้งเครื่องสูบน้ำขนาดใหญ่ เพื่อเร่งการระบายออกสู่ทะเลโดยตรงบริเวณสทิงพระ

สิ่งที่ต้องเร่งทำตอนนี้เพื่อการระบายน้ำที่เหลือในพื้นที่หาดใหญ่คือ การเก็บขยะที่ไหลไปรวมกันบริเวณคอสะพานที่ขวางทางน้ำอยู่ตอนนี้จำนวนมาก เพราะก่อนเกิดเหตุน้ำท่วม หลายบ้านไม่ได้เตรียมพร้อมขนย้ายสิ่งของ พอน้ำท่วมก็พัดทั้งโต๊ะตู้เตียง ไหลมารวมกับบริเวณคอสะพานที่เป็นทางน้ำไหลผ่าน

จากการสำรวจในพื้นที่หาดใหญ่พบว่า ตรงคอสะพานแทบทุกที่จะมีเศษขยะขวางทางน้ำจำนวนมาก ทำให้น้ำไหลออกไปได้ช้า ขณะเดียวกันในช่วงที่น้ำท่วมรอบแรก แล้วนึกว่าน้ำจะไม่ท่วมอีกก็เลยเริ่มจัดเก็บบ้าน ซึ่งก็มีชาวบ้านบางส่วนเอาขยะไปทิ้งในลำน้ำทำให้การระบายน้ำช้าลงไปอีก

สิ่งที่ภาครัฐต้องเร่งทำตอนนี้ภายใน 12 ชั่วโมงคือ ต้องเข้าไปถึงประชาชนให้ได้ แต่หลังจากนี้ได้วางแผนหลังน้ำลดแล้วหรือยัง เพราะมีปัญหาตามมาอีกจำนวนมาก โดยเฉพาะโรคติดต่อต่างๆ เพราะประชาชนอยู่กับน้ำหลายวันและน้ำสะอาดไม่มีใช้

น้ำท่วมหาดใหญ่ บทเรียนที่ต้องทำคือ โครงสร้างของหน่วยงานราชการที่มีความซับซ้อนเกินไป ไม่สามารถเข้าถึงการช่วยเหลือในชั่วโมงเร่งด่วนได้ บุคลากรที่วิเคราะห์ด้านน้ำในระดับพื้นที่ยังไม่มีความชำนาญ เพราะอย่างหาดใหญ่ กรมอุตุฯ ก็พยากรณ์ฝนที่จะลงจากฟ้า ขณะที่ชลประทานก็คำนวณน้ำที่ไหลในแม่น้ำ แต่เราขาดบุคลากรที่คำนวณน้ำที่เกิดจากตัวแปรต่างๆ และก่อให้เกิดน้ำท่วมในระดับพื้นที่