สูตรตำรับยาสมุนไพรไทย 4 ขนาน อีกหนึ่งทางเลือก บรรเทาอาการฝีดาษลิง

“คมสัน ทินกร ณ อยุธยา” ผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์แผนไทย และอาจารย์พิเศษวิทยาลัยการแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร จังหวัดปราจีนบุรี กล่าวว่า หากมีการแพร่ระบาดของฝีดาษลิงในไทย สามารถนำตำรับยาสมุนไพรมาประยุกต์ใช้เพื่อบรรเทาอาการจากแผลที่เป็นผื่น แต่การใช้ต้องอยู่ในการควบคุมของแพทย์ตามความเหมาะสมของคนไข้แต่ละราย ซึ่งไม่ควรนำไปใช้เอง เพราะอาจเกิดผลข้างเคียงได้

ตำรับยาโบราณรักษาโรคฝีดาษ จากประวัติศาสตร์มีการบันทึกไว้ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 3 ขณะเกิดสงคราม ระหว่างสยามกับเวียดนาม มีการแพร่ระบาดของฝีดาษในกองทัพ จึงนำสมุนไพรตามตำรับยามาบรรเทาอาการ ซึ่งมีบันทึกไว้ในศิลาจารึกวัดราชโอรสารามราชวรวิหาร เพื่อใช้ทั้งภายในและภายนอก

แต่แนวทางการใช้ยาสมุนไพรเพื่อบรรเทาอาการฝีดาษลิง ต้องผ่านการประเมินอาการของแพทย์ จะพิจารณาอาการและเลือกว่าจะใช้ตำรับยาสมุนไพรชนิดใดที่เหมาะสมกับอาการของคนไข้ ซึ่งตามตำรายาสมุนไพรโบราณ เพื่อการใช้บรรเทาอาการ ประกอบด้วย 4 ขนาน

• บรรเทาแผลร้ายจากผื่นบนผิวหนังให้ยุบด้วยการนำกะทิมะพร้าว น้ำคาวปลาไหล ไข่เป็ดลูกหนึ่ง มูลโคดำ แก่นประดู่ มาผสมบดให้เข้ากัน และนำไปฉีดพ่นบริเวณตุ่มแผลให้เกิดการบรรเทา
  
  
• ขนานที่สองช่วยบรรเทาหนองในตุ่มให้ออกมาด้วยการนำน้ำลูกตำลึง น้ำมันงา น้ำมันหัวกุ้ง น้ำรากถั่วพู ผสมให้เข้ากันและนำไปพ่นบริเวณตุ่มบนผิวหนังเพื่อขับหนองลดความเจ็บปวดจากตุ่มร้าย
  
  
• ขนานที่สาม ใช้รักษาจากภายในด้วยการนำเห็ดมูลโค ว่านกีบแรด ว่านร่อนทอง ชะเอม สังกรณี ลูกประคำดีควาย หวายตะค้า เขากวางเผา กระดูกเสือเผา มะกล่ำเครือ มะขามเปียก นำทั้งหมดมาบดด้วยมะนาวทำเป็นแท่งไว้ละลายกับสุรา ทานบรรเทาคอแหบแห้ง ซึ่งเป็นอาการจากฤทธิ์ฝีดาษ
  
  
• ขนานที่สี่ ให้นำใบหิ่งหาย ใบโหระพา ใบผักคราด ใบมะนาว มาผสมบดเป็นแท่งละลายกับสุรา บรรเทาฝีดาษขับเสมหะให้ฤทธิ์ฝีดาษบรรเทา

ในอดีตการใช้ยาบรรเทาฝีดาษแบบพ่นที่ใช้ภายนอก จะบรรจุยาผสมแล้วไว้ในต้นอ้อ ก่อนเป่าออกมาให้คล้ายกับการฉีดพ่นไปบนบริเวณแผล โดยทางการแพทย์สมุนไพรจะใช้แต่ละขนานตามลำดับ แต่แพทย์จะวิเคราะห์ในการให้สมุนไพรแต่ละขนานตามลักษณะอาการ ดังนั้นจึงไม่แนะนำให้ไปใช้เอง

“แนวทางบรรเทาอาการฝีดาษด้วยสมุนไพร เป็นอีกทางเลือกที่อยากให้หน่วยงานภาครัฐหันมาสนใจ และวิจัยเพื่อเตรียมพร้อมหากมีการระบาดขึ้นภายในประเทศ เพราะเป็นศาสตร์การแพทย์ที่มีมาแต่โบราณ ถ้ามีการประยุกต์ดัดแปลงให้เข้ากับสมัยใหม่จะช่วยผู้ป่วยได้มาก เหมือนการแพร่ระบาดของโควิด-19 ที่สมุนไพรอย่างฟ้าทะลายโจร มีบทบาทสำคัญในการบรรเทาอาการของคนไข้ระยะเริ่มต้น”