สหรัฐฯ เตรียมคืน 4 โบราณวัตถุให้ไทย เปิดไทม์ไลน์ 61 ปี ลอบขนขายยุโรป โดยพิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชีย ซานฟรานซิสโก สหรัฐอเมริกา ถอดการขึ้นทะเบียนประติมากรรมโบราณ เขาปลายบัด 2 จำนวน 4 รายการ ขณะนี้อยู่ในขั้นตอนรอส่งคืนไทย เตรียมจัดแสดงที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร กรุงเทพฯ
นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร กล่าวว่า เมื่อวันที่ 26 เมษายน 2568 นายเดวิด เคลเลอร์ เจ้าหน้าที่สืบสวน สำนักงานสืบสวนความมั่นคงแห่งมาตุภูมิ (Homeland Security Investigation) ได้แจ้งให้กรมศิลปากรทราบว่า พิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชีย ซานฟรานซิสโก สหรัฐอเมริกา ได้ทำการถอดถอนโบราณวัตถุประติมากรรมกลุ่มประโคนชัย หรือประติมากรรมจากเขาปลายบัด 2 จำนวน 4 รายการ ออกจากทะเบียนของพิพิธภัณฑ์โดยสมบูรณ์แล้ว เพื่อรอการส่งคืนประเทศไทย
โบราณวัตถุทั้ง 4 รายการ ประกอบด้วยพระโพธิสัตว์ 3 รายการ และพระพุทธรูป 1 รายการ จัดอยู่ในกลุ่มประติมากรรมที่ขุดพบในอำเภอประโคนชัย ปัจจุบันอยู่ในเขตอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์ และลักลอบนำออกจากประเทศไทยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2507 ไปตกอยู่ในความครอบครองของเอกชนและพิพิธภัณฑ์หลายแห่งในต่างประเทศ
...
ภายหลังมีหลักฐานเพิ่มเติมว่าโบราณวัตถุกลุ่มดังกล่าว นายดักลาส แลตช์ฟอร์ด นายหน้าค้าโบราณวัตถุเป็นผู้ลักลอบขุดไปจากปราสาทเขาปลายบัด 2 คณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทย จึงได้จัดทำข้อมูลโบราณวัตถุกลุ่มประโคนชัยที่เก็บรักษาในพิพิธภัณฑ์ของสหรัฐอเมริกา และส่งให้นายเดวิด เคลเลอร์ เจ้าหน้าที่สืบสวน สำนักงานสืบสวนความมั่นคงแห่งมาตุภูมิ ช่วยดำเนินการติดตามกลับสู่ประเทศไทยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560
พิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชียได้พิจารณาหลักฐานที่นายเดวิด เคลเลอร์ ส่งให้พิพิธภัณฑ์และยอมรับว่า โบราณวัตถุดังกล่าวถูกลักลอบนำออกไปจากประเทศไทยจริง แต่เนื่องจากพิพิธภัณฑ์มีสถานะเป็นหน่วยงานของการปกครองส่วนท้องถิ่น และมีการบริหารงานโดยคณะกรรมการที่แต่งตั้งโดยเมืองซานฟรานซิสโก การถอดถอนโบราณวัตถุจากพิพิธภัณฑ์จึงเป็นไปตามระเบียบและขั้นตอนที่กำหนด
คณะกรรมการของทางพิพิธภัณฑ์ได้เสนอความเห็นเพื่อถอดถอนโบราณวัตถุออกจากพิพิธภัณฑ์ในขั้นแรก เมื่อปลายเดือนกันยายน 2567 และระยะที่สองเป็นการรับฟังความเห็นจากผู้มีส่วนได้เสีย และรวบรวมข้อมูลหลักฐานเพิ่มเติมภายในระยะเวลา 6 เดือน จากนั้นเป็นการประชุมครั้งสุดท้ายโดยคณะกรรมการของพิพิธภัณฑ์ที่แต่งตั้งโดยเมืองซานฟรานซิสโก ที่ได้ลงมติให้ถอดถอนโบราณวัตถุออกจากบัญชีของพิพิธภัณฑ์โดยสมบูรณ์ เมื่อวันที่ 22 เมษายน ที่ผ่านมา
ขั้นตอนต่อจากนี้ ทางกรมศิลปากรจะติดต่อกับสำนักงานสืบสวนความมั่นคงแห่งมาตุภูมิ และสถานกงสุลไทย ณ นครลอสแอนเจลิส เพื่อหารือร่วมกับพิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชีย ซานฟรานซิสโก เกี่ยวกับขั้นตอนและวิธีการส่งกลับคืนสู่ประเทศไทยต่อไป