จำนวนช้างไทย เมื่อเมืองล้อมป่า พื้นที่หากินไม่เพียงพอ

สำรวจจำนวนช้างป่า 35 ปีย้อนหลัง เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง โดยเฉพาะป่ารอยต่อ 5 จังหวัด โซนภาคตะวันออก เพิ่มขึ้นปีละ 8.2% เกินศักยภาพพื้นที่รองรับ ซึ่งปี พ.ศ. 2567 มีการประเมินประชากรช้างป่าในพื้นที่กลุ่มป่าตะวันออกไว้ราว 592 ตัว เกินศักยภาพพื้นที่ป่าธรรมชาติที่รองรับได้เพียง 323 ตัว

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เผยข้อมูลช้างป่าในไทย ปี 2567 ประเมินประชากรช้างป่าอย่างเป็นทางการจากหน่วยงานทุกภาคส่วนเกี่ยวข้อง มีประชากรอาศัยอยู่ตามธรรมชาติ ประมาณ 4,013-4,422 ตัว ในพื้นที่อนุรักษ์ทั้งในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขตห้ามล่าสัตว์ป่า และอุทยานแห่งชาติ วนอุทยาน จำนวน 91 แห่ง

ขณะเดียวกันพบว่า ประชากรช้างป่าในไทย 40 ปีที่ผ่านมา มีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้น แต่สถานการณ์ขัดแย้งระหว่างชุมชนและช้างป่าก็มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นและทวีความรุนแรงในทุกภาคของไทย โดยพื้นที่ที่มีความรุนแรงมากสุดคือ พื้นที่ป่าตะวันออก

ส่วนใหญ่ปัญหาความขัดแย้งระหว่างชุมชนและช้างป่ามีสาเหตุมาจากการเพิ่มขึ้นของประชากรช้างป่า และการขาดแคลนแหล่งอาหารในพื้นที่อนุรักษ์ โดยเฉพาะในพื้นที่กลุ่มป่าตะวันออกรอยต่อ 5 จังหวัด มีอัตราเพิ่มขึ้นของช้างป่าราวปีละ 8.2% ขณะศักยภาพของพื้นที่รองรับช้างได้ 323 ตัวเท่านั้น ซึ่งปี พ.ศ. 2567 มีการประเมินประชากรช้างป่าในพื้นที่กลุ่มป่าตะวันออกไว้ราว 592 ตัว เกินศักยภาพพื้นที่ป่าธรรมชาติรองรับได้

หากมองดูสถิติประชากรช้างป่าในแต่ละปีที่ทำการสำรวจ สามารถสรุปได้ดังนี้

ปี 2532 จำนวน 1,797 ตัว
ปี 2534 จำนวน 1,975 ตัว
ปี 2543 จำนวน 2,384 ตัว
ปี 2547 จำนวน 3,000-3,500 ตัว
ปี 2562 จำนวน 3,126-3,341 ตัว
ปี 2567 จำนวน 4,013-4,422 ตัว