โลกต้องสะพรึงอีก เมื่อโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ซาโปริชเชียเมืองเอเนอร์โฮดาร์ ประเทศยูเครน ซึ่งใหญ่ที่สุดในยุโรป และติดอันดับ 1 ใน 10 ของโลก ถูกกองกำลังรัสเซียยิงปืนใหญ่ใส่ จนเกิดเพลิงไหม้อาคาร ท่ามกลางความกังวลว่าสารกัมมันตรังสี อาจรั่วไหล ซ้ำรอยเหตุภัยพิบัติเชอร์โนบิล และจะมีความรุนแรงมากกว่า 10 เท่า
โชคดีสามารถควบคุมเพลิงไว้ได้ ไม่ได้เป็นอาคารเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ โดยระดับกัมมันตรังสีอยู่ในเกณฑ์ปกติ และรัสเซียได้เข้ายึดโรงไฟฟ้านิวเคลียร์แห่งนี้ของยูเครนเป็นที่เรียบร้อย จากปฏิบัติการทางทหารวันที่ 9 ต่อจากการเข้ายึดโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เชอร์โนบิล เมืองพริเพียต ทางตอนเหนือของยูเครนที่ถูกทิ้งร้าง ห่างจากกรุงเคียฟ ประมาณ 130 กิโลเมตร และใกล้ชายแดนเบลารุส เพียง 16 กิโลเมตร
โรงไฟฟ้านิวเคลียร์เชอร์โนบิล มีชื่อทางการว่าโรงไฟฟ้านิวเคลียร์วลาดิมีร์ เลนิน ก่อสร้างปี 2515 ในยุคยูเครน ยังเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต เปิดใช้งานปี 2520 กระทั่งวันที่ 26 เม.ย. ปี 2529 เกิดเหตุสยอง เมื่อเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์หมายเลข 4 ขัดข้องและระเบิดขึ้น ระหว่างการทดสอบในเวลากลางคืน
...
เป็นภัยพิบัติที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ มากกว่า 200 เท่า จากเหตุทิ้งระเบิดปรมาณู ถล่มใส่เมืองนางาซากิ และฮิโรชิมาของญี่ปุ่น ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และมากกว่าภัยพิบัติโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟุกุชิมะไดอิชิ ของญี่ปุ่น ในปี 2554 กว่า 100 เท่า
ภัยพิบัติเชอร์โนบิล ได้ส่งผลกระทบต่อผู้คนกว่า 1 ล้านคน เนื่องจากการระเบิดได้เกิดขี้เถ้าปนเปื้อนกัมมันตภาพรังสีที่รั่วไหล เข้าสู่ในอากาศนานเกือบ 2 สัปดาห์ ปกคลุมไปทั่วทางตะวันตกของสหภาพโซเวียต ยุโรปตะวันออก ยุโรปตะวันตก ยุโรปเหนือ ทำให้ยูเครนและเบลารุส ต้องอพยพฉุกเฉิน พาผู้คนออกจากพื้นที่ และประกาศเป็นเขตอันตราย
ในช่วงแรกมีผู้คนเสียชีวิต 30 กว่าคน และจากนั้น 1 ปี มีเหยื่อเป็นพันคนเสียชีวิต เพราะป่วยเป็นมะเร็ง เด็กที่เกิดมายีนกลายพันธุ์ และคนจำนวนมากพิการ จนเมืองพริเพียต ถูกทิ้งร้างจากการแพร่กระจายของกัมมันตรังสีในปริมาณสูง ทำให้ใบไม้กลายเป็นสีน้ำตาลแดง และสัตว์ต่างๆ ที่อาศัยในรัศมี 30 กิโลเมตร ตายเร็วมากขึ้น มีการพบสารปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อมยาวนาน และเมื่อปี 2535 เด็กในยูเครนป่วยเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์ เพิ่มขึ้นถึง 7 เท่า
...
นักวิทยาศาสตร์ประเมินว่า การลดกัมมันตรังสีทำให้ผู้คนอาศัยอยู่ได้ จะต้องใช้เวลากว่า 20,000 ปี โดยปัจจุบันโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์เชอร์โนบิล มีการสร้างผนังคอนกรีตยักษ์ครอบไว้ เพื่อป้องกันกัมมันตรังสีรั่วไหล และคงซากปรักหักพังไว้เป็นอนุสรณ์ ให้กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยว
ที่ผ่านมายูเครน เคยจะเสนอชื่อให้ยูเนสโก พิจารณาเป็นมรดกโลก เพราะมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว และให้เป็นความทรงจำทางประวัติศาสตร์แก่มนุษยชาติ กับเรื่องราวโศกนาฏกรรม จากผลกระทบสารกัมมันตภาพรังสี กระทั่งเจอโรคระบาดโควิด และการบุกรุกรานยูเครนของรัสเซีย มีการยึดโรงงานไฟฟ้านิวเคลียร์ ทั้ง 2 แห่ง มีการวิเคราะห์กันว่ารัสเซีย ต้องการข่มขู่นาโต อีกทั้งการเข้ายึดโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ซาโปริชเชีย ก็เนื่องจากเป็นเส้นทางที่ใกล้เบลารุส มากที่สุด เพื่อเอื้อต่อการส่งกำลังเข้าสนับสนุนกองทัพรัสเซีย.