หลังผ่าสะโพกซ้าย บรรจุเหล็กไททาเนียมเมื่อปลายปี 2553 และพักฟื้นจนเดินเองได้ ไม่ต้องพึ่งสามี บรรหาร เป็นไม้เท้า คุณหญิงแจ่มใส ศิลปอาชา ก็ตัดสินใจไปปฏิบัติ ธรรมที่วัดใหญ่ชัยมงคล อยุธยา เพราะสร้างบ้านพักเล็กๆไว้ ตอนชวนลูกสาวคนโต กัญจนา ไปบวชชีพราหมณ์
ระหว่าง อยู่วัด คุณหญิงจะตื่นแต่เช้าไปสวดมนต์ทำวัตรและสนทนากับแม่ชี ซึ่งเป็นใหญ่ในวัดนี้ แล้วกลับไปนั่งสมาธิตอนบ่าย พอทุ่มครึ่งก็ทำวัตรเย็น ถ้าเป็นวันพระ ก็สวดมนต์ตอน 4 ทุ่มด้วย ทำอย่างนี้ทุกวัน เวลามีคนไปทำบุญถวายปัจจัยให้พระและแม่ชี คุณหญิงก็ได้ด้วย 100-200 บาท บางวันได้ตั้ง 500 และถวายวัดต่อ--ระหว่างอยู่วัด คุณหญิงยังมีออกไปข้างนอกบ้าง เช่นไปกินแชร์! โดยเปลี่ยนเสื้อผ้าใหม่ใส่เพชรสวยงาม ชีวิตจึงไม่เหงา คนเหงาคือ คุณบรรหาร จึงเทียวมาตาม แต่คุณหญิงก็ไม่ยอมกลับ จนน้ำท่วมวัดใหญ่ฯ คุณหญิงก็เลยต้องกลับบ้านจรัญฯ-สามีควรสำนึกบุญคุณ น้องน้ำ ที่ได้ เมียคู่ทุกข์คู่ยาก กลับคืนมา
คนแถวนั้นเลยได้เห็นคุณหญิงออกมาใส่ บาตรทุกเช้าตีห้าอีก โดย คุณนา ให้ยามคอยดู เพราะกลัวมีมิจฉาชีพมาดัก แต่คุณหญิงบอกว่า แม่ทำดี ไม่กลัวคนคิดร้าย--เจอแต่คนเมา เดินโซเซมาหยิบเงินให้ 20 เพราะนึกว่าคุณหญิงเป็นแม่ค้า อายุ 78 แล้วยังต้องออกมาขายของเลี้ยงลูกเลี้ยงผัวตั้งแต่เช้ามืด น่าสงสาร!
ชื่อ-นามสกุล : แจ่มใส ศิลปอาชา
วันเกิด : 20 เมษายน 2477
ครอบครัว :
- บิดานายหงวน เลขวัต
- มารดานางทับทิม เลขวัต
- คู๋สมรส นายบรรหาร ศิลปอาชา
- บุตร-ธิดารวม 3 คน
1.นายวราวุธ ศิลปอาชา(สมรสกับ เก๋ สุวรรณา ไรวินท์)
2.นางสาวกัญจนา ศิลปอาชา
3.นางสาวปาริชาติ ศิลปอาชา
การศึกษา :
- สำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จาก โรงเรียนสงวนหญิง
- สำเร็จการศึกษาชั้นประโยคประถมศึกษาจากโรงเรียนผดุงศิลป์
ประวัติการทำงาน :
- ลงสมัคร ส.ส. จังหวัดสุพรรณบุรีเป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2519
- เป็นผู้ก่อตั้งและดำเนินการมูลนิธิบรรหาร-แจ่มใส ศิลปอาชา
- กรรมการมูลนิธิกตเวทิน โดยมีท่านผู้หญิง พูนทรัพย์ นพวงศ์ เป็นประธานกรรมการ
- กรรมการมูลนิธิจิตตานุสรณ์ โดยมีคุณหญิงบุญเลื่อน เครือตราชู เป็นประธานกรรมการ
- กรรมการมูลนิธิอนามัยเฉลิมพระเกียรติซึ่งคุณหญิงแจ่มใสเป็นผู้ก่อตั้งร่วมกับกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข จัดสร้างสวนเฉลิมภัทรราชินี บนที่ดินราชพัสดุ อ.เมือง จ.สุพรรณบุรี