ธรรมะมหาโจร

คนที่กว่าจะขึ้นชื่อว่าเป็นมหาโจร แต่โบราณกาลนานมา เอาเป็นว่าสมัยขงจื๊อ ไล่เลี่ยสมัยพุทธกาล ผู้รู้ท่านจำแนกแจกแจงว่า ต้องมีคุณสมบัติสำคัญอย่างน้อยห้าข้อ

(ตูน ปรัชญาเต๋า ไช่จื้อจง เขียน สุรัติ ปรีชาธรรม โชติช่วง นาดอน แปล สำนักพิมพ์พิมพ์ดี พ.ศ.2562)

หนังสือเล่มนี้อยู่ในข้อเขียนชุดของจวงจื่อ เรื่องสั้นๆเด็กๆ อ่านง่าย คนแก่อ่านสบายตา ประกอบภาพการ์ตูนลายเส้นสวยงาม ตั้งชื่อเรื่องว่า มหาโจรก็มีธรรมะ

บทเริ่มต้น ในสมัยโบราณมีมหาโจรจื๋อ มีภาพคนตัวเล็กๆ พนมมือถาม “ขอบังอาจถาม หมู่โจรมีธรรมะหรือไม่?” “มี...แน่นอน” มหาโจรรูปร่างใหญ่โต หนวดเคราครึ้ม มือถือดาบโค้ง ลงทุนตอบเอง

1.มหาโจรสามารถประมาณทรัพย์สมบัติในเรือน นี่คือ ปรีชาธรรม

2.เมื่อเข้าไปปล้นทรัพย์สมบัติ มหาโจรเป็นคนแรกที่บุกเข้าไป นี่คือวีรธรรม

3.เมื่อกอบโกยทรัพย์สมบัติเสร็จแล้ว มหาโจรเป็นคนสุดท้าย ที่ออกมา นี่คือครรลองธรรม

ข้อนี้มีภาพประกอบ มหาโจร บอกลูกน้องว่า “พวกเจ้ารีบวิ่งออกไปก่อน ข้าจะคอยระวังหลังให้”

4.การประเมินสถานการณ์ว่า ควรไม่ควรลงมือ นี่คือปัญญาธรรม

5.การแบ่งทรัพย์สมบัติอย่างยุติธรรม นี่คือมนุสสธรรม

เรื่องธรรมะมหาโจรที่ผมเคยอ่านมาหลายเล่ม มักจบลงตรง บทสุดท้าย “ถ้าไม่ปฏิบัติตามกฎห้าข้อนี้ก็ไม่อาจเป็นมหาโจรได้”

แต่ในเล่มตูน ปรัชญาเต๋า มีเรื่องเล่าเป็นปรัชญาแถมท้าย มีภาพคนแก่คงแก่เรียนคิ้วขาวหนวดยาว ยกป้ายคนดี มีคำอธิบาย คนดีหากไร้ธรรมแห่งปราชญ์ก็ไม่อาจเป็นคนดี

ตามด้วยภาพมหาโจรกำยำล่ำสัน หนวดเคราครึ้ม ยกป้ายคนเลว มีคำอธิบาย คนเลวหากไร้ธรรมแห่งปราชญ์ก็ไม่อาจเป็นคนเลว

แต่ในโลกนี้มีคนดีน้อยกว่าคนเลว ดังนั้น ธรรมะของปราชญ์ จึงทำลายโลกมากกว่าสร้างคุณประโยชน์

ครรลองธรรมมักถูกคนเลวนำไปปกป้องตัวเอง คนเลวหากไม่ช่วงใช้ครรลองธรรมของนักปราชญ์ ก็ไม่อาจเป็นมหาโจร

บทสรุปเรื่องนี้เป็นปรัชญาคมลึกบาดใจ แต่อาจจะซับซ้อนมากไป ธรรมะห้าข้อของมหาโจรจำได้ง่ายกว่า อย่างน้อยก็ในภาพ ของตรงไปตรงมา โปร่งใส แสดงออกชัดเจน

เจอหน้าก็บอกกันตรงๆว่า “มาปล้น” ไม่ซ่อนปมเงื่อนให้ต้องคิดมาก

นักข่าวเก่าๆอย่างผมเคยได้ยินเรื่องนักการเมืองคนหนึ่ง วันแรกที่เข้าไปนั่งเก้าอี้เสนาบดี ก็เรียกปลัดกระทรวงเข้าไปถาม

งบประชาสัมพันธ์มีเท่าไหร่ โครงการใหญ่ที่เสนาบดีเก่าเพิ่งเซ็นสัญญายกเลิก เพราะท่านมีผู้รับเหมาของท่านเอง
พร้อมรับงาน

ก็ถามกันแบบตรงไปตรงมา ไม่ต้องอ้อมค้อมให้เสียเวลา

นักการเมืองสไตล์มหาโจรคนนี้ ในบางบ้านเมืองยิ่งเล่นการเมืองยิ่งรุ่งเรือง สถานะล่า เสนอตัวอาสาเป็นรัฐมนตรีพระคลังมหาสมบัติ

ผมฟังแล้วก็อยากฟังต่อไป บ้านนี้เมืองนี้มีมหาโจร มากมายหลายโจรอยู่แล้ว จะมีตนที่เหนือกว่า พร้อมรับตำแหน่งอภิมหาโจรหรือไม่ ถ้าแน่ใจว่าพร้อมก็เข้ามา ทำเป็นกลัวๆ กล้าๆ ชักม้าชมเมืองอยู่ทำไม.

กิเลน ประลองเชิง