ใน 101 คำถามสามก๊ก (หลี่ฉวนจวินและคณะเขียน ถาวร สิกขโกศล แปล สำนักพิมพ์มติชน พ.ศ.2556) คำถามที่ 58 สาเหตุที่จ๊กก๊กล่มสลายก่อนก๊กอื่นคืออะไร? สะดุดใจให้ต้องรีบอ่านหลังขงเบ้งตาย เจียวอ้วนและบิฮุย เป็นอัครมหาเสนาบดี บริหารจ๊กก๊ก เจียวอ้วนยังคิดแผนปราบวุ่ยก๊ก ฟื้นฟูราชวงศ์ฮั่น แต่บิฮุยไม่เอาด้วย บิฮุยตาย เกียงอุยกุมอำนาจ กลับรบพุ่งชิงชัยกลับวุ่ยก๊กอีกก่อนบิฮุยตายเคยพูดกับเกียงอุยว่า “พวกเราไม่เสมอด้วยขงเบ้ง ท่านยังไม่สามารถชิงจงหยวนจากโจโฉได้ นับประสาอะไรกับพวกเรา มิสู้ป้องกันประเทศชาติ ปกครองประชาชน เคารพรักษาราชอาณาจักรเอาไว้”รัชกาลพระเจ้าเล่าเสี้ยน ปีที่ 16-20 (ค.ศ.253-257) เกียงอุย ตีวุ่ยก๊กห้าครั้ง ล้มเหลวทุกครั้ง จ๊กก๊กและกองทัพจึงบอบช้ำหนักพระเจ้าเล่าเสี้ยนไร้พระปรีชาสามารถ แต่ครองราชย์ได้ถึง 40 ปี ช่วงแรกมีขงเบ้งค้ำจุน การปกครองค่อนโปร่งใส แต่เมื่อถึงยุคบิฮุย เล่าเสี้ยนหลงถ้อยคำขันทีฮุยโฮการเมืองจึงมืดมัว ราชการแผ่นดินฟอนเฟะพงศาวดารสามก๊กจี่บันทึกว่า ค.ศ.261 ง่อก๊กส่งทูตไปจ๊กก๊ก กลับมารายงานพระเจ้าซุนฮิวว่า “กษัตริย์ (เล่าเสี้ยน) มืดมนโมหันธ์ ไม่รู้ข้อบกพร่องของตัวเอง ขุนนางระวังตัวกลัวความผิด เข้าท้องพระโรง ไม่ฟังคำพูดที่ถูกต้องออกไปข้างนอกเห็นราษฎรมีสีหน้าหิวโหย”ค.ศ.263 วุ่ยก๊กยกทัพใหญ่ตีจ๊กก๊ก เต็งงายหาทางเข้าเสฉวนวิบาก (ขงเบ้งวางด่านไว้) เคลื่อนทัพถึงเมืองลกเสีย ห่างเมืองหลวงจ๊กก๊ก 80 ลี้ พระเจ้าเล่าเสี้ยนเชื่อคำแนะนำจองเจียวจิ๋ว ยอมสวามิภักดิ์จ๊กก๊กล่มสลายพงศาวดารจ๊กก๊กบันทึกว่า เมื่อจ๊กก๊กล่มมี 28 หมื่นครอบครัว ราษฎร 94 หมื่น ทหาร 10 หมื่น 2 พัน ข้าราชการ 4 หมื่นคน ในก๊กทั้งสาม จ๊กก๊กมีพื้นที่เล็ก ประชากรน้อยและกำลังด้อยที่สุดกำลังทางเศรษฐกิจยากจะเทียบกับง่อก๊ก (ซุนกวน) และวุ่ยก๊ก (โจโฉ) ได้ยุคขงเบ้ง การเมืองโปร่งใส ประเทศสงบสุข จึงเลือกเป็นฝ่ายกระทำ บุกตีวุ่ยก๊ก ถึงยุคบิฮุยและเกียงอุย การเมืองฟอนเฟะ ราษฎรยากจน กำลังอ่อนแอ รักษาดินแดนป้องกันตัวก็ยังยากแต่เกียงอุยมืดมัวในภาวการณ์ ยึดความเห็นตนมุ่งปราบวุ่ยก๊ก ทำให้เกิดความวุ่นวายไปสู่ความวิบัติ ถูกวุ่ยก๊กตีโต้จนล่มสลายนับแต่เล่าปี่ครองราชย์ เมื่อ ค.ศ.221 ถึงเล่าเสี้ยนสวามิภักดิ์ต่อวุ่ยก๊ก เมื่อ ค.ศ.263 รวมเวลาได้ 42 ปีรัชศกหวงซู ปีที่ 4 ของวุ่ยก๊ก เล่าปี่ตายศพฝังไว้ที่สุสานฮุ่ยหลิง ทางใต้เมืองเฉิงตู ถึงราชวงศ์หลิวซ่งยุคราชวงศ์เหนือ-ใต้ สุสานขยายเป็นศาลเล่าปี่ ปลายราชวงศ์หมิงถูกไฟจากสงครามเผาไหม้ สร้างขึ้นใหม่ในยุคต้นราชวงศ์ชิงปัจจุบันห้องโถงกลางศาล ด้านข้างของรูปเล่าปี่เป็นรูปของเป่ยตี้อ๋องเล่าขำ ผู้เป็นหลานปู่ในห้องข้างห้องหนึ่งมีรูปกวนอูและบุตร อีกห้องเตียวหุยและบุตรหลาน ระเบียงหน้าห้องสองข้าง มีรูปขุนนางและทหาร 28 คน แต่ไม่มีรูปเล่าเสี้ยน บุตรเล่าปี่มีบันทึกว่า เดิมทีศาลนี้มีรูปเล่าเสี้ยน เหตุเพราะเล่าเสี้ยนสิ้นชาติ รูปเล่าเสี้ยนถูกยกออกไปก่อนราชวงศ์ถัง ภายหลังกลับมาเข้าศาล รัชศกซิ่งลี่ราชวงศ์ซ่งเหนือ เจียงถังไฉ ข้าหลวงมณฑลเอ๊กจิ๋ว สั่งให้ยกรูปเล่าเสี้ยนออกไม่นานก็ถูกยกกลับ ถึงยุคราชวงศ์หมิง นิยายสามก๊กแพร่หลาย รูปเล่าชำ บุตรเล่าเสี้ยนถูกยกเข้ามาแทน นับแต่นั้นรูปเล่าเสี้ยนไม่เคยกลับเข้าศาลเล่าปี่อีกพระเจ้าเล่าเสี้ยนน่าจะเป็นที่มาของสำนวนไทย เจ้าไม่มีศาลซึ่งก็เป็นเหตุปัจจัยเดียวกับนักการเมือง ถึงเวลาชาวบ้านรักก็สร้างศาลเอาไว้กราบไหว้ อีกเวลาเบื่อเขาก็รวมหัวกันยกไปทิ้ง กรณีวิ่งไล่ลุง หรือวิ่งตามลุงจึงเกิดมีถึงวันนี้บ้านเมืองเรา เท่าที่พอจำกันได้ มีเจ้าไม่มีศาล ทั้งที่ตายไปแล้ว ทั้งที่ยังไม่ตายก็หลายคน.กิเลน ประลองเชิง
