วันนี้มาคุยเรื่อง ภาวะสังคมไทยไตรมาสสองปี 2561 ของ สภาพัฒน์ กันต่อนะครับ เป็นรายงานที่ผมเห็นว่าดีมาก ดีกว่ารายงานภาวะเศรษฐกิจ เพราะ “ภาวะสังคมที่ดีและไม่ดี” มีผลกระทบโดยตรงต่อวิถีชีวิตของประชาชนส่วนรวม หากไม่มีการแก้ไขให้ถูกต้อง ย่อมส่งผลกระทบต่อสังคมไทยในระยะยาว
ผมค่อนข้างเซอร์ไพรส์ที่เห็น สภาพัฒน์ มีการเก็บข้อมูล การให้เช่าที่พักแบบ Airbnb ในเมืองไทย ซึ่งกำลังได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวทั่วโลก เพราะมีราคาถูกกว่าโรงแรม และยังได้ชี้ให้เห็นถึง “ผลกระทบ” ที่จะเกิดขึ้น หากไม่มีกฎหมายควบคุมเหมือนประเทศอื่น
Airbnb ย่อมาจากคำว่า Air bed and Breakfast เกิดขึ้นจากเด็กหนุ่มสองคนในซานฟรานซิสโก Brian Chesky และ Joe Gebbia ถังแตกไม่มีเงินจ่ายค่าเช่าห้องพัก เลยเกิดไอเดียเอาห้องพักให้คนอื่นเช่า เพื่อหาเงินมาจ่ายค่าเช่า จึงสร้างเว็บไซต์แบบง่ายๆ ประกาศให้เช่าที่พักชื่อ airbebandbreakfast.com โดยระบุว่า มีฟูกพัดลมและอาหารเช้า ปรากฏว่ามีผู้มาพักจริง จึงเริ่มทำธุรกิจนี้อย่างจริงจังในปี 2008 ล้มลุกคลุกคลานจนประสบความสำเร็จเป็นสตาร์ตอัพเจ้าของ แพลตฟอร์ม Airbnb ขยายธุรกิจไปทั่วโลก
รายงาน สภาพัฒน์ ระบุว่า แพลตฟอร์มที่คล้าย Airbnb ในปัจจุบันก็มี HomeAway Tujia ของไทยก็มี favstay ห้องพักที่ให้เช่าผ่านแพลตฟอร์ม Home Sharing ที่เรียกกันว่า โฮสต์ (Host) มีมากกว่า 3 ล้านแห่ง กว่า 65,000 เมือง ใน 191 ประเทศ มียอดผู้เข้าพักกว่า 160 ล้านคน มีการเติบโตกว่าร้อยละ 150 ต่อปี รวมทั้งมีการเปิดบริการใหม่ Trips ที่ให้เจ้าของห้องพักหรือผู้เชี่ยวชาญท้องถิ่น จัดกิจกรรมนำเที่ยวที่เป็นเอกลักษณ์ท้องถิ่นในแพลตฟอร์ม
ประเทศไทยมีที่พักในแพลตฟอร์ม Airbnb 43,223 แห่ง อยู่ใน กรุงเทพฯ 10,566 แห่ง รองมาเป็น ภูเก็ต เกาะสมุย และ เชียงใหม่ จำนวนที่พักเพิ่มขึ้นเฉลี่ยเกือบ 100% ปี 2559 มีนักท่องเที่ยวที่ใช้บริการแอร์ บีเอ็นบี 774,000 คน และมีคนไทยใช้บริการแอร์บีเอ็นบีไปพักในต่างประเทศกว่า 300,000 คน แต่ห้องพักแบบนี้ยังไม่มีกฎหมายรองรับในไทย และผิดกฎหมาย 2 ฉบับ คือ พ.ร.บ.ควบคุมอาคาร และ พ.ร.บ.โรงแรม
...
ที่สำคัญคือ ผลกระทบด้านสังคม ผู้เช่าห้องพักราคาถูกเหล่านี้ อาจก่อให้เกิดการรบกวนที่พักอาศัยของประชาชนในพื้นที่ และ ปัญหาความปลอดภัย จาก ผู้เช่าที่อาจจะเป็นอาชญากร เรื่องนี้คนกรุงเทพฯหลายย่านรู้ดี โดยเฉพาะย่านที่มีทัวร์จีนถูกๆไปเช่าบ้านพัก และอพาร์ตเมนต์ให้ทัวร์นอน รวมทั้งคอนโดมิเนียมในย่านช็อปปิ้ง ใครทนไม่ได้ก็ต้องย้ายหนีไป
รานงาน สภาพัฒน์ ระบุว่า หลายประเทศได้ออกกฎหมายระเบียบเพื่อลดผลกระทบที่เกิดขึ้น เช่น ญี่ปุ่น กำหนดให้ ต้องจดทะเบียนกับเทศบาลในพื้นที่ บางย่านเช่น ชินจูกุ ให้เช่าได้เฉพาะ ศุกร์–เสาร์–อาทิตย์ เดือน มิถุนายน ที่ผ่านมา ญี่ปุ่นเพิ่งประกาศใช้กฎหมายการแชร์ที่พัก ทำให้ Airbnb ต้องถอดที่พักในญี่ปุ่นออกจากแพลตฟอร์มถึง 80% จาก 62,000 แห่ง เหลือ 13,000 แห่ง แม้แต่ สหรัฐฯ ก็มีกฎหมายให้เจ้าของที่พักให้เช่าได้เพียงห้อง ไม่ใช่ให้เช่ากันเปรอะอย่างไทยแลนด์ และไม่มีกฎหมายดูแล
ผมหวังว่า พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ได้รับทราบรายงานฉบับนี้แล้ว จะเร่งออกกฎหมายควบคุมการเช่าห้องพักราคาถูก Airbnb ที่สร้างความเดือดร้อนในหลายหมู่บ้านหลายย่านในสังคมไทยเวลานี้ เพื่อลดผลกระทบที่เกิดขึ้น
แอร์บีเอ็นบี เริ่มต้นด้วย ห้องพักราคาถูก มีที่นอนและอาหารเช้า คืนละไม่กี่ร้อยบาท ปีนี้ Airbnb เริ่มขยายตลาดสู่ไฮเอนด์มากขึ้นด้วย Airbnb Plus และ Beyond Airbnb บริการ Airbnb Plus เป็น บริการบ้านพักที่ได้รับการรับรองคุณภาพและความสะดวกสบายจากแอร์บีเอ็นบี ช่วงเริ่มต้นมีบ้านให้บริการ 2,000 หลัง ส่วนบริการ Beyond byAirbnb เน้นความหรูหรา และยังมีโปรแกรม Super Guest เพื่อสิทธิประโยชน์ตลอดการเดินทางอีกด้วย
Airbnb เก็บค่าบริการจากเจ้าของห้องพักขั้นต่ำ 15% ปีที่แล้ว Airbnb มีรายได้ 2,600 ล้านดอลลาร์ 85,800 ล้านบาท มีกำไรสุทธิ 93 ล้านดอลลาร์ 3,000 กว่าล้านบาท แต่ไม่เคยเสียภาษีให้รัฐบาลไทยเลย ต่างชาติจะ Tax Free ตลอด แต่ คนไทย โดนรีดภาษีทุกอณู ทำไม “คนไทย” กับ “ต่างชาติ” จึงไม่เท่าเทียมกันอย่างนี้.
“ลม เปลี่ยนทิศ”