ชัชวนันท์ สันธิเดช แฟนพันธุ์แท้สามก๊ก จดจำคำสั่งเสียก่อนตายของโจโฉได้แม่นยำ “ขอให้สร้างสุสานไว้ ในพื้นที่ที่ลูกๆ ที่อยู่ในหอนกยูงทองแดง หอที่สร้างไว้รับรองแขกเมือง มองเห็น”และมุมตรงข้าม “เพื่อตัวเขา (โจโฉที่นอนในสุสาน) จะได้มองเห็น ระบำรำฟ้อนและดนตรี ที่เล่นในหอ”(ภาคผนวก หนังสือประวัติโจโฉ จากชานกั๋วจื้อ ทองแถม นาถจำนง กองทุนสุนทรภู่ศึกษา พ.ศ.2563)พ.ศ.763 โจโฉตาย โจผีบุตรชายสืบทอดตำแหน่งอ๋องแทนไม่นาน ก็ถอดพระเจ้าเหี้ยนเต้จากราชบัลลังก์ตั้งตัวเองเป็นจักรพรรดิ จากนั้น ก็สถาปนาพระราชบิดาโจโฉ เป็นฮ่องเต้ย้อนหลัง พระนาม เว่ยอู่ตี้ไม่เคยมีบันทึกเป็นหลักฐาน สุสานของโจโฉอยู่ที่ไหนจนถึงปี พ.ศ.2551 สุสานโจโฉจึงถูกค้นพบ ณ หมู่บ้านซีเกาเสว เมืองอันหยาง ตอนกลางมณฑลเหอหนาน ลักษณะเป็นอุโมงค์ยาว 40 เมตร เป็นโถงขนาดใหญ่ เนื้อที่ 740 ตารางเมตร เชื่อมต่อหลุมศพชั้นใต้ดินในหลุมศพมีโครงกระดูกสามร่าง ร่างแรกหลุมกลางเป็นชายวัย 60 กว่า (โจโฉตายอายุ 65 ปี) อีกสองร่าง เป็นหญิงวัย 50 ปี คาดเป็นพระอัครมเหสี และหญิงวัย 20 กว่า คาดว่าเป็นเด็กรับใช้บริเวณสุสาน มีข้าวของเครื่องใช้ราวๆ 250 ชิ้น รวมภาพวาดสลักเรื่องราวชีวิตผู้คนบนแผ่นหินขนาดใหญ่ และแผ่นหินจารึก 50 แผ่น 4 แผ่น และหมอนหิน 1 ใบ จารึกชื่อ “เว่ยอู่หวง”ข้าวของเหล่านี้ก็แทบจะชี้ว่า นี่คือสุสานโจโฉ แต่เจ้าหน้าที่ไม่แน่ใจ เพราะไขว้เขวกับของที่หัวขโมยชุดเดียวกันขโมยมาจากสุสานอื่นๆแม้จะมีข้อบ่งชี้ จากคำสั่งเสียโจโฉ จุดที่พบคือบริเวณที่ห่างจากนครฮูโต๋ ที่โจโฉสร้างหอนกยูงทองแดง เพียง 1-2 กม. บริเวณสุสาน เป็นพื้นที่ราบสูงเพาะปลูกไม่ได้ ห้ามก่อเนินดินเหนือสุสาน ห้ามเพาะปลูกใดๆและห้ามเอาอัญมณีหรือเพชรนิลจินดามาฝังการขุดค้นสุสานโจโฉดำเนินไปราวหนึ่งปี ท่ามกลางเสียงวิพากษ์ วิจารณ์ ใช่สุสานโจโฉจริงหรือไม่12 มิ.ย.2553 วันมรดกวัฒนธรรมจีน ทางการจีนเปิดสุสานโจโฉเป็นทางการ คนจีนที่ดูถ่ายทอดสดทีวี ได้เห็นกับตา ในบริเวณสุสาน มีหลุมศพ 2 หลุม ที่เชื่อว่าใช้เก็บร่างโจโฉหลุมที่ 3 ถูกขโมยเจาะเข้าไปถึง 7 รู แต่สิ่งที่คนจีนเห็นชัดเจน โครงกระดูกโจโฉในหลุม ถูกลากออกเอาส่วนศีรษะฟาดกับพื้น นี่ไม่น่าเป็นฝีมือหัวขโมยธรรมดา แต่น่าจะเป็นฝีมือศัตรูโจโฉบุกเข้าไประบายความแค้นยังมีการถกเถียงในแวดวงวิชาการ เป็นสุสานโจโฉจริงหรือไม่ ถึงขนาดมีข้อเสนอให้นำดีเอ็นเอจากโครงกระดูกโจโฉมาเทียบกับดีเอ็นเอของคนตระกูลโจ แต่ก็เจอข้อมูลใหม่โจโก๋บิดาโจโฉ เดิมสกุล “แฮหัว” แต่เมื่อเข้าไปปวารณาตัวเป็นบุตรบุญธรรมโจเท้ ขันทีราชสำนัก จึงเปลี่ยนสกุลจากแฮหัว เป็นสกุลโจ ถ้าจะพิสูจน์ดีเอ็นเอ ก็ต้องพิสูจน์จากคนทั้งสองตระกูล แต่แม้พิสูจน์ได้ว่า ดีเอ็นเอตรงกับคนสองตระกูล แต่ก็ไม่ได้ชี้ชัดว่า เป็นกระดูกโจโฉแต่ประการใดข้อเสนอพิสูจน์ดีเอ็นเอก็จบลงเวลาขุดค้นสุสาน และเวลาถกเถียงผ่านมา จนถึง 26 มี.ค.2561ทางการจีนก็เสนอรายงานเป็นทางการ สุสานที่ค้นพบนั้น เป็นสุสานโจโฉแน่นอน รวมเวลาราวสิบปี ถือเป็นการปิดคดีสุสานโจโฉอย่างสมบูรณ์เรื่องสุสานโจโฉสอนอะไร สอนว่าชีวิตของผู้ยิ่งใหญ่นั้น ยิ่งใหญ่ตั้งแต่ตอนเป็นๆ แล้วก็ยังยิ่งใหญ่ไปถึงตอนตาย แต่เรื่องที่ถูกศัตรูบุกสุสาน ไปลากศพออกมาฟาดระบายแค้น...คนโบราณถือกัน เป็นการตายที่ไม่ดีเท่าที่เราเห็นๆกันมา และน่าจะเห็นๆกันต่อๆไป ผู้ยิ่งใหญ่ที่จะตายแบบโจโฉยังมีอีกหลายคน.กิเลน ประลองเชิงคลิกอ่านคอลัมน์ "ชักธงรบ" เพิ่มเติม