ได้โอกาสกลับไปชมโรงไฟฟ้าไซยะบุรีอีกครั้งในรอบ 4 ปีครั้งที่แล้วที่ไปการก่อสร้างยังไม่เสร็จสมบูรณ์ ไปคราวนี้เดินเครื่องผลิตเต็มกำลังแล้วเลยมีเรื่องราวให้เขียนอีกมากมาย ก็ขอไล่เป็นเรื่องๆไปแล้วกันครับที่ผมสนใจก็คือ โรงไฟฟ้าขนาดกำลังการผลิต 1,285 เมกะวัตต์ ทำอย่างไรถึงจะไม่ส่งผลกระทบกับสิ่งแวดล้อม หรือถ้าจะส่งผลกระทบ ก็ขอให้น้อยที่สุดเพราะแค่ สปป.ลาว ประกาศโรดแม็ปจะแปลงแม่น้ำโขงให้กลายเป็น แบตเตอรี่ของอาเซียนกลุ่มประเทศในหมู่ CLMV อย่าง กัมพูชา เวียดนาม ยังยกข้ออ้างเรื่อง ผลกระทบต่อสายพันธุ์ปลาแม่น้ำโขง และดินตะกอนแม่น้ำโขง ขึ้นมาสกัดซึ่ง คุณอานุภาพ วงศ์ละคร รองกรรมการผู้จัดการ งานกิจกรรมพิเศษ บริษัท ไซยะบุรี พาวเวอร์ จำกัดให้ข้อมูลว่า การก่อสร้างในแม่น้ำโขงสายหลักต้องพิจารณาอย่างรอบคอบในเรื่องของผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมโรงไฟฟ้าพลังน้ำไซยะบุรี เป็นแบบ Run of River : The Design of Xayaburi Hydropower Plant คือระบบน้ำไหลผ่านการออกแบบเป็นไปตาม Preliminary Design Guidance for Proposed Mainstream Dams in the Lower Mekong Basin (PDG 2009) ของ MRC (คณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง Mekong River Commission)ไม่ใช่อ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่เหนือโรงไฟฟ้า เพื่อกักเก็บน้ำไว้ปั่นมอเตอร์ผลิตเป็นกระแสไฟน้ำไหลมาเท่าไหร่ก็ปล่อยผ่านไปเท่านั้น จึงเป็นพลังงานสะอาดหลักการผลิตไฟฟ้าที่สอดคล้องกับการบริหารจัดการน้ำ เพื่อความยั่งยืนบนแม่น้ำโขงแบ่งน้ำออกเป็น 3 ส่วน คือ 1.Mandatory : น้ำล่อปลาเพื่อใช้ในระบบทางปลาผ่านจำเป็นต้องปล่อยเป็นลำดับแรก2.Energy Production : มวลน้ำที่เข้าสู่ Powerhouse เพื่อการผลิตไฟฟ้าและ 3.Spillway : ประตูระบายน้ำทั้ง 11 บาน บริหารจัดการน้ำตามหลัก Inflow=Outflow เพื่อรักษาอัตราการไหลของน้ำก่อนเข้าสู่โรงไฟฟ้าให้เท่ากับมวลน้ำที่ผ่านไปสู่ท้ายน้ำส่วนที่สำคัญที่สุดคือระบบทางเดินของปลาถึงขั้นใช้ทีมผู้เชี่ยวชาญจากกรมประมง มาทำการศึกษาวิจัยพันธุ์ปลาแม่น้ำโขง แล้วนำข้อมูลพฤติกรรมของปลาแต่ละสายพันธุ์มาออกแบบเปิดทางเข้าให้ปลาตลอดลำน้ำ ระดับความเร็วของน้ำที่ต้องสัมพันธ์กับปลา เทอร์บายที่ใช้แบบเป็นมิตรกับปลา เพื่อให้ปลาอพยพไปวางไข่ ไปเจริญเติบโตแพร่พันธุ์ทางด้านเหนือน้ำ ทั้งหมดคือต้องลดความบอบช้ำของปลาเริ่มจากที่ช่องทางเข้าปลาหลากหลาย มีหลายระดับ ปลาจะว่ายผ่านบันไดปลา (Fish Ladder) จากนั้นจะมีระบบช่องยกปลา (Fish Lock) ขึ้นไปที่คลองส่งปลา (Upper Channel) ขึ้นไปสู่เหนือน้ำระบบจะทำงานตลอดเวลาเลียนแบบธรรมชาติให้มากที่สุด มีพื้นที่ให้ปลาเล็กหลบปลาใหญ่ มีโอกาสชะลอความเร็วน้ำ ปัจจุบันถือว่าโรงไฟฟ้าพลังน้ำไซยะบุรีเป็นระบบที่ดีที่สุด ควบคู่ไปกับการกำหนดเขตห้ามจับปลาเฉพาะส่วนนี้ต้องใช้เงินลงทุนเพิ่มเติมอีกกว่า 1.9 หมื่นล้านบาททำให้วันนี้มีการตรวจพบสายพันธุ์ปลาในบริเวณนี้แล้ว 116 สายพันธุ์อาทิ ปลาเอินหรือยี่สก ปลาเพี้ยหรือปลากา ปลานา ปลาโจก ปลาแค้ ที่เป็นปลาเศรษฐกิจพรุ่งนี้มาว่ากันต่อในเรื่องคาร์บอนเครดิต พลังงานที่เป็นมิตรต่อโลก.เพลิงสุริยะ
