ศัพท์ที่ 70 ใน ภาษาสรรวรรณศัพท์ (พิมพ์คำสำนักพิมพ์ พ.ศ.2565) อาจารย์ ปรัชญา ปานเกตุ แจกแจงสารพันความหมายของคำว่า“แป้ง” ช่วงเวลานั้นผมเดา คงมีข่าวการเมืองเรื่องคนค้าผงขาว อาจารย์จึงตั้งชื่อตามยุคสมัย มันคือแป้ง...กับแห้วสิ่งที่ได้แน่จากการอ่านหนังสือเล่มนี้ คือความรู้เร้นลึกทางภาษา ดังนั้นก็ต้องค่อยๆตั้งใจอ่านกันไป“แป้ง” หนึ่งหมายถึงผงละเอียดได้จากเมล็ดพืช ผลไม้ และรากไม้...แป้งที่ทำจากเมล็ดข้าวเจ้า เรียก “แป้งข้าวเจ้า” โบราณเรียก “แป้งญวน” “แป้งที่ทำจากเมล็ดข้าวสาลี” เรียก “ข้าวสาลี” “แป้งมี่” หรือ “แป้งหมี่” ก็เรียก แป้งที่ทำจากแห้วต้นเท้ายายม่อม เรียก “แป้งท้าวยายม่อม” แป้งที่ทำจากมันสำปะหลัง เรียก “ แป้งมัน” หรือ “แป้งมันสำปะหลัง” “แป้งมันสำโรง” หรือ “แป้งสิงคโปร์” ก็เรียกแป้งที่ทำจากมันฝรั่ง เรียก “แป้งมันฮ่องกง” แป้งที่ทำจากเมล็ดถั่วเขียว เรียก “แป้งถั่ว” หรือ “แป้งถั่วเขียว” “แป้งซ่าหริ่ม” ก็เรียก “แป้งสด” หมายถึงแป้งที่ทำขึ้นใช้ทันที ไม่ต้องหมักหรือตากแห้ง ตรงกันข้ามกับ “แป้งหมัก” คือแป้งขนมจีนที่ทำจากข้าวที่หมักไว้ก่อน แป้งหมักที่ฟูขึ้น หรือขยายตัวนูนขึ้น เรียก “อูด” แป้งขนมจีนที่ทำเป็นแผ่นแล้วปิ้งหรือเผาไฟ เรียก “แป้งจี่”แป้งที่เป็นเชื้อสำหรับทำข้าวหมาก เรียก “แป้งข้าวหมาก” “ลูกแป้ง” ก็ว่าแป้งที่เป็นเชื้อสำหรับทำเหล้า เรียก “แป้งเหล้า” แป้งที่ตั้งไฟกวนให้ข้นเหนียว ใช้แทนกาว เรียก “แป้งเปียก” แป้งสำหรับชุบอาหารแล้วทอดให้กรอบ เรียก “แป้งทอด”“ชุบแป้งทอด” ภาษาแสลงหมายถึงมากกว่าปกติ เช่น น่ารักชุบแป้งทอด งอแงชุบแป้งทอดบดเมล็ดข้าวให้ละเอียดเป็นแป้งด้วยโม่ เรียก “โม่แป้ง” ทำให้แป้งเคลื่อนวนกลับไปกลับมา เรียก “เกลือกแป้ง” แยกเอาแต่ส่วนที่เป็นน้ำใสหรือแป้งที่นอนก้นอยู่ เรียก “เกรอะแป้ง”แยกแป้งหยาบกับแป้งละเอียดออกจากกันด้วยตะแกรง เรียก “ร่อนแป้ง” โบราณใช้ว่า “ระแนง” ก็มี ดังตัวอย่างจากเสภาขุนช้างขุนแผน...ข้าวแป้งระแนงตำทำเป็นผง มุกกลมขนมกงเร่งจัดสรร...”“แร่ง” หมายถึงเครื่องร่อนของละเอียด ใช้แร่งร่อนแป้ง เรียก “แร่งแป้ง” กดคลึงแป้งที่ผสมกับน้ำเป็นต้นให้เข้าด้วยกันด้วยส้นมือ เรียก “นวด”แป้งซึ่งนวดด้วยน้ำร้อนแล้วไม่น่ายเป็นเม็ดปนอยู่ เม็ดนั้นเรียกว่า“เกรียน” ภาษาถิ่นบ้านอาจารย์ปรัชญา หมายถึงเลยเถิดหรือเกินความพอดีไป เช่น ล้อเล่นจนเป็นเกรียน สุดท้ายก็โกรธกันจริงๆโบราณเรียก “เบียดแป้ง” หมายถึงเบียดเสียดกันราวกับ (ผง) แป้ง ดังตัวอย่างจาก โองการแช่งน้ำ “ ฝูงเทพพนองบนปานเบียดแป้ง...”แป้งเป็นผงละเอียดเรียก “แป้งฝุ่น” แป้งที่ปรุงด้วยเครื่องหอม เรียก “แป้งร่ำ”น้ำอบกับแป้งร่ำน้ำดอกไม้เทศ ใช้ชุบผ้าห่อใบตองสำหรับแจกเรียก “แป้งสด” แป้งที่ตำปนกับเกสรสารภี เรียก “แป้งสารภี” แป้งที่ผสมผงกระแจะ ใช้ละลายน้ำสำหรับทาหรือเจิม เรียก “แป้งกระแจะ”เอาแป้งลูบที่หน้าเพื่อให้นวล เรียก “ผัดหน้า” แตะหน้าหรือตัวให้เป็นจุดๆด้วยแป้งผสมน้ำ เรียก “ประแป้ง”แช่ข้าวไว้ให้เมล็ดนุ่ม เรียก “แช่แป้ง” สำนวน “แน่เหมือนแช่แป้ง” หมายถึงแน่นอนไม่เปลี่ยนแปลงสำนวนแน่เหมือนแช่แป้งนี่! อาจารย์ปรัชญา ลำดับไว้กลางๆ แต่ผมขยักเอามาใช้ตอนจบ ตั้งใจจะสื่อความว่า เคยคิดว่าจะเหมือนคำสอนพระพุทธเจ้า หว่านพืชเช่นใด ย่อมได้ผลเช่นนั้น สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรมแต่คิดอีกที...ไม่ใช่...เมื่อจำได้ว่า มีสัตว์โลกบางตน...เคยต้องคดีฆ่าคน คดีค้าผงขาว คดีระดับอนันตริยธรรม แต่ความจริงที่ออกมา ใครจะคิดไปถึงละครับ ท่านเป็นรัฐมนตรีกระทรวงใหญ่มาแล้วหลายกระทรวง.กิเลน ประลองเชิงคลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม
