ความเชื่อเรื่องพระยานาคของคนไทย ฝังลึกมาแต่สมัยดึกดำบรรพ์ เมื่อเชื่อว่าเป็นเจ้าแห่งงู ก็เชื่อต่อว่าเป็นตัวแทนแห่งฤทธิ์อำนาจ ความดีงาม น้ำ และความอุดมสมบูรณ์(นานาสาระ วัฒนธรรมไทย เล่ม 2 กรมศิลปากร 2547)จึงปรากฏเรื่องราว พระยานาค บันดาลให้เกิดลำน้ำ มีส่วนในการสร้างบ้านแปงเมือง เป็นต้นวงศ์พระยามหากษัตริย์ผู้ทรงบุญญาธิการเช่นตำนานอุรังคธาตุ กล่าวว่า มีนาคสองตน อาศัยอยู่ในหนองแส แคว้นยูนนาน เกิดผิดใจกันจนไม่อาจอยู่ร่วมกันต่อไปได้ ตนหนึ่งแสดงอานุภาพ ใช้อกขวิดควักดิน หาที่อยู่ใหม่เกิดเป็นลำน้ำโขง และลำน้ำพิงค์อีกตำนาน เล่าว่า เมื่อเจ้าสิงหนวัติกุมาร นำครัวชาวไทยอพยพมาสร้างบ้านเมืองใหม่ ครั้นมาถึงแม่น้ำสาย พระยาพันธุนาคราช แปลงกายเป็นพราหมณ์มา ชี้ชัยภูมิสร้างเมืองฉวีงาม มาเจริญ ผู้เรียบเรียง...สรุปว่า ตามความเชื่อเหล่านี้ พระยานาค มีหน้าที่ 5 ประการ1. เป็นผู้ช่วยเหลือเทพยดา และมนุษย์ในกิจการต่างๆ2. ทำให้เกิดลมฝน ในทางโหราศาสตร์ มีตำราพยากรณ์ให้น้ำประจำปีนักษัตร ปีใดจะมีนาคกี่ตัว หรือฝนมากหรือน้อยอย่างไรเช่น ปีชวด นาคให้น้ำ 3 ตัว ฝนต้นปีน้อย กลางปีน้อย ปลายปีมากปีฉลู นาคให้น้ำ 5 ตัว ฝนต้นปี กลางปี ปลายปี เสมอกันปีมะเส็ง นาคให้น้ำ 1 ตัว ฝนต้นปีมาก กลางปีงาม ปลายปีน้อยข้อสังเกตคำพยากรณ์ จำนวนนาค น้อยหรือมาก ไม่สัมพันธ์กับปริมาณน้ำ น่าจะเกิดจากอารมณ์หรือความตั้งใจข้อสังเกตต่อมา คำพยากรณ์ แบ่งปีเป็นสามช่วง ช่วงละ 4 เดือนปีนี้เป็นปีระกา คำพยากรณ์มีว่า นาคให้น้ำ 4 ตัว ฝนต้นปีน้อย กลางปีงาม ปลายปีมากแสดงว่าต้นปีตั้งแต่ เดือนมกราฯถึงเมษาฯ ฝนน้อย ปลายพฤษภาฯ ต้นมิถุนาฯ ฝนกำลังตกห่าใหญ่ๆ หลายห่า...น้ำท่วมอุตลุดไปทั้งภาคเหนือ ภาคอีสาน ภาคกลาง ภาคใต้ก็พอเป็นไปได้ กับคำพยากรณ์ว่า กลางปีงามและหากระดับน้ำท่วม “งาม” แค่นี้ ถึงปลายปีสี่เดือน คำพยากรณ์ว่า ปลายปีมาก ถ้าคำพยากรณ์แม่น น้ำคงท่วมระดับหนักหนาสาหัสเอาทีเดียวผมเป็นคนหัวโบราณ ติดตามอ่าน ปีนี้นาคให้น้ำกี่ตัว จากปฏิทินแบบโบราณทุกปี จึงขอเตือน ท่านผู้มีอำนาจว่า...ไม่เชื่อ ก็ลบหลู่ไม่ได้ ควรจัดกระบวนการเตรียมตัวตั้งรับ ไว้แต่เนิ่นๆหน้าที่ที่ 3 พระยานาค ทำหน้าที่รักษาแม่น้ำลำธาร และพื้นดิน หน้าที่ที่ 4 รักษาขุมทรัพย์หน้าที่ที่ 5 พระยานาค รักษาคุณธรรม บ้านเมืองใดประชาชนประพฤติดี เจ้าเมืองตั้งอยู่ในยุติธรรม ก็บันดาลให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ด้วยน้ำ และพืชพันธุ์ธัญญาหารบ้านเมืองใด ประชาชน และเจ้าเมืองไม่อยู่ในศีลธรรมสิทธิการิยะ...ท่านว่าพระยานาคจะแสดงฤทธิ์เดช ให้เกิดเภทภัย น้ำท่วม แผ่นดินไหว ถึงขั้นเมืองถล่มจมลงทั้งเมืองปีนี้ ใครไม่รู้มาเป่าหูผม มีโหราพยากรณ์ว่า น้ำจะท่วมมหานครใหญ่ แม้ไม่ถึงระดับในคำร้องเล่นของเด็ก โยกเยกเอย น้ำท่วมเมฆ กระต่ายลอยคอ...แต่เขาว่าน้ำจะสูงถึงสี่เมตรใครไม่เชื่อ ผมเชื่อไว้ก่อน เตือนตัวเองและพวกพ้อง ให้รักษาศีลธรรมเอาไว้...แต่ที่ห่วงก็คือ ท่านผู้มีอำนาจ...บางท่านก็พอมั่นใจแต่บางท่าน ข่าวที่เข้ามาหู...ไม่ไหวเอาเลย.กิเลน ประลองเชิง
