“รัฐฉาน” เกิดความเดือดร้อนทุกหย่อมหญ้า ความใกล้ชิด “เครือไท”...ไต (ไทใหญ่) กับไทย มีพื้นฐานร่วมกัน คำพูดภาษาก็ใกล้เคียงกัน แต่เมื่ออยู่คนละประเทศ มีศูนย์กลางอำนาจต่างกัน ทำให้มีคำที่ต่างกัน เช่น คำพม่า คำสันสกฤต แต่ก็เป็นเครือไท เชื้อสายเดียวกันข้างต้นนี้เป็นคำกล่าวปาฐกถาของ เจ้าคืนใส ใจเย็น ผู้อาวุโสชาวไทใหญ่ บนเวทีเสวนา “รู้จักเพื่อนบ้านและเครือญาติของเรา” ที่พิพิธภัณฑ์อารยธรรมลุ่มน้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง (มฟล.) จ.เชียงราย จัดโดยเครือข่ายภาคประชาสังคม นักวิชาการ และสื่อมวลชน เมื่อช่วงปลายเดือนที่ผ่านมาเจ้าคืนใสฯ เข้ามาในประเทศไทยรวมแล้วเป็นเวลา 29 ปี ทำงานกู้ชาติไทใหญ่และร่วมงานกับหน่วยงานและเจ้าหน้าที่ของไทย ย้ำว่า...ในแง่ของพื้นเพทางประวัติศาสตร์ เขตแดนรัฐชาติเพิ่งเกิดขึ้น พี่น้องเคยข้ามแดนข้ามภูเขาไปมาไม่ต้องมีเอกสาร ไม่ต้องมีพาสปอร์ต“ประวัติศาสตร์ล้านนาและรัฐฉานใกล้ชิดกันมาโดยตลอด มีการแต่งงานของเจ้าฟ้าทั้งสองฝั่ง มีคำที่ว่าตราบใดที่สายน้ำสาละวินยังคงไหลไม่เหือดแห้ง ตราบใดที่เขาควายยังโค้ง สองฝั่งก็ย่อมเป็นสายเครือญาติกัน สงครามไทยพม่าตลอด 4 ครั้ง ไทใหญ่มีอุดมการณ์ร่วมกับไทยตลอดมา”สุดท้ายแล้วนั้นในการมองไปสู่อนาคต การอยู่รอดของประชาชนทั้งสองฝั่งเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดนายเครือเดือน ตุงคำ ตัวแทนชุมชนไทใหญ่บ้านเทอดไท อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย เล่าให้ฟังว่า สมัยก่อนเราไปมาหาสู่ แต่เมื่ออังกฤษเข้ามาได้เอาสันปันน้ำบนภูเขาสูงเป็นเส้นแบ่งแยกประเทศทำให้...พี่น้องต้องแยกอยู่ “ฝั่งพม่า” และ “ฝั่งไทย”“เราอยู่กันโดยไม่ต้องใช้ล่ามแปล เพราะมีภาษาที่คล้ายกัน สมัยก่อนเราไม่รู้ว่าเขตแดนตรงไหนเป็นไทยหรือพม่า ปัญหาทุกวันนี้คือเมื่อกองกำลังกลุ่มขุนส่าวางอาวุธเมื่อปี 1996 มีกองกำลังทหารราว 4 หมื่นคน แต่สหรัฐฯต้องการดำเนินคดีกับขุนส่าและไทยปิดเส้นทางส่งเสบียง...”ขณะที่ในกองทัพเมืองไตก็มีทหารแยกออก ทำให้ขุนส่าถึงทางตันและมอบอาวุธให้พม่าตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ทหารว้าได้เจรจากับกองทัพพม่าและเอากองกำลังเข้ามาไว้แนวตะเข็บชายแดนไทยขณะที่ทางการไทยมีนโยบายรัฐกันชน ให้อยู่สงบ ชาวไทใหญ่ทุกคนรักประเทศไทยตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนเรศวรที่สู้รบกับพม่าและช่วยให้เจ้าฟ้าไทยน้อยได้เมืองแสนหวีคืนมา“ชาวไทใหญ่ได้นำเอากระดูกของสมเด็จพระนเรศวรไว้ในสถูปเจดีย์ พวกเราเคารพท่านมาก เรามีความใกล้ชิด เคารพนับถือในหลวงทุกพระองค์ เราหนีสงครามมาพึ่งพา ชาวไทใหญ่อยู่ประเทศไหนก็จะช่วยประเทศนั้น เราอยากให้เข้าใจว่าไทใหญ่ไม่ใช่พม่า เราเคยมีเจ้าฟ้าปกครองแผ่นดินของเราเอง” “สำนักข่าวชายขอบ” www.transbordernews.in.th รายงานบรรยากาศเวทีเสวนาครั้งนี้ด้วยว่านอกจากจะมีการเสวนา จัดศิลปะการแสดงไทใหญ่แล้วยังมีอาหารไทใหญ่แจกจ่ายด้วยภาสกร จำลองราช “สำนักข่าวชายขอบ” เสริมว่า ความผูกพัน ระหว่างคนไตกับคนไทยมีมายาวนาน โดยเฉพาะในภาคเหนือ ของไทยยังมีพี่น้องและเครือญาติอีกหลายกลุ่มชาติพันธุ์ที่สังคมไทยยังไม่ค่อยรู้จักและเข้าใจ จึงมีข้อเสนอว่าอยากให้จัดกิจกรรมในลักษณะนี้อีก ซึ่งก็คง ต้องหารือกันต่อไปปัจจุบันมีแรงงานจากฝั่งพม่า 1.5 หมื่นคนเข้ามาทำงานในเชียงราย แต่ยังมีอีกจำนวนหนึ่งที่ไม่ได้จดทะเบียน ขณะนี้ร้านอาหารใหญ่ๆในเมืองเชียงราย กุ๊กเป็นคนไตเกือบทั้งนั้น อย่างไรก็ตามเมื่อมีความขัดแย้งในประเทศพม่า ทำให้คนจากฝั่งพม่าข้ามแดนมาไทยทุกวันโดยเฉพาะภายหลัง “รัฐประหาร” ในพม่าเมื่อปี 2564สืบสกุล กิจนุกร อาจารย์ประจำสำนักวิชาการนวัตกรรมสังคม ม.แม่ฟ้าหลวง ผู้ก่อตั้งศูนย์ช่วยเหลือแรงงานข้ามชาติ จ.เชียงราย บอกอีกว่า ประเด็นนี้เดิมเราคิดว่ามีแต่คนหนุ่มสาวเข้ามาไทยเพื่อแสวงหาชีวิตที่ดีกว่า แต่พบว่าปัจจุบันมีผู้สูงอายุเดินทางมาเยอะขึ้นเพราะความขัดแย้งในพม่ายังไม่จบง่ายๆ ...เป็นเรื่องที่พวกเขาน่ากังวล แต่ไม่สามารถขึ้นทะเบียนได้เพราะไม่มีนายจ้าง ต้องอยู่หลบๆซ่อนๆ เป็นเรื่องที่เรากำลังเผชิญหน้าอยู่เพราะมีชายแดนติดกันดร.ศิรดา เขมานิฏฐาไท อาจารย์คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เสริมว่า ภายหลังรัฐประหาร การสู้รบในประเทศพม่ามีความรุนแรงมากขึ้นซึ่งส่งผลต่อการย้ายถิ่นฐานของประชาชนทั้งในรัฐฉานและพื้นที่ต่างๆของพม่า เราเห็นความขัดแย้งการเมืองเชิงชาติพันธุ์ในพม่ามาโดยตลอดทั้งเรื่องนโยบายจากส่วนกลางที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนและการกดทับชาติพันธุ์ ทางการพม่าพยายามทำให้ทุกคนเป็นคนพม่าเหมือนเขาหมด จึงมีนโยบายต่างๆออกมาบังคับโดยตลอด ทำให้ชีวิตของทุกคนในพม่าได้รับผลกระทบ และการแก้ไขปัญหาของรัฐบาลพม่าก็ไม่เคยได้ผลเมื่อมองที่ “รัฐฉาน” จะเห็นถึงความขัดแย้งที่ซับซ้อนมากเพราะมีความหลากหลายชาติพันธุ์ รวมทั้งความขัดแย้งในคนไทใหญ่ด้วยกันเองเพราะมี 2 กองกำลังทั้งกองทัพรัฐฉานเหนือและใต้“ถ้าเราคิดถึงพม่าในอนาคต ฝ่ายต่อต้านมักนึกถึงคำว่าประชาธิปไตยแบบสหพันธรัฐ ซึ่งเป็นโจทย์ที่สำคัญที่ต้องหาเวทีพูดคุยกัน เพื่อให้รัฐฉานคุยกันให้ได้...หากไม่สงบคนที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดคือคนไต ทุกวันนี้ผลกระทบมาสู่ประชาชนไม่ใช่มาจากส่วนกลางเท่านั้น แต่เป็นการสู้รบในพื้นที่กันเองด้วย”“รัฐฉาน” มีทรัพยากรมีค่ามากมายและมีทิวทัศน์ที่สวยงาม ดังนั้นผลประโยชน์ต่างๆเหล่านี้ควรตกถึงประชาชน ไม่ควรอยู่ในมือใครคนใดคนหนึ่ง นอกจากนี้ยังมีเรื่องอาชญากรรมข้ามชาติ ทั้งยาเสพติด สแกมเมอร์และกาสิโน ทั้งหมดเกี่ยวข้องกับประชาชน.คลิกอ่านคอลัมน์ “สกู๊ปหน้า 1” เพิ่มเติม
