ผู้เขียนเปิดฟ้าส่องโลกเดินทางมาตะวันออกกลางอย่างติดต่อยาวนานกว่า 25 ปี กระทั่งปีนี้ ค.ศ.2024 ได้รับความรู้เพิ่มเติมจากศูนย์มุสลิมศึกษา สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาฯ ทำให้พวกเราเข้าใจโลกอาหรับและความเป็นไปในภูมิภาคตะวันออกกลางเพิ่มขึ้น สามารถปรับตัวได้ทันสถานการณ์ปัจจุบัน และระมัดระวังในการปฏิบัติตัวระหว่างปฏิบัติภารกิจอยู่ในซาอุดีอาระเบียยี่สิบกว่าปีก่อน อาจารย์นิติภูมิธณัฐ มิ่งรุจิราลัย ร่วมเดินทางกับท่านผู้ใหญ่ของไทยมาซาอุดีอาระเบีย คูเวต อิรัก สหรัฐอาหรับ เอมิเรตส์ จอร์แดน ฯลฯ ความที่ท่านผู้ใหญ่ไม่คุ้นชินกับวัฒนธรรมและหลักปฏิบัติของประเทศเหล่านี้ แม้ว่าท่านจะมีตำแหน่งใหญ่โตมโหฬารในประเทศไทย ทว่ากลับไม่ประสบความสำเร็จในการเจรจากับโลกอาหรับหนึ่งในความล้มเหลวในการเจรจาของท่าน มาจากการที่ท่านชอบเล่าเรื่องส่วนตัวให้คนอาหรับฟัง โดยเฉพาะเรื่องของครอบครัว ท่านเล่าเรื่องความยากจนข้นแค้นตั้งแต่รุ่นเตี่ยของท่านอพยพจากเมืองจีนมาเมืองไทย เล่าว่าบรรพบุรุษของท่านลำบากยากเข็ญอย่างไร ท่านเปิดเผยหมด คนอาหรับที่ได้ฟังถือว่าเป็นเรื่องแปลก และยอมรับเรื่องส่วนตัวที่ท่านเล่าได้ยากมีหลายอย่างที่ผมเรียนรู้จาก ดร.ศราวุฒิ อารีย์ ผู้อำนวยการศูนย์มุสลิมศึกษา สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่ขอนำมารับใช้ผู้อ่านท่านที่เคารพในวันนี้ เป็นการปฏิบัติตนหลายอย่างที่อาจจะเป็นเรื่องปกติในบ้านเรา ทว่าไม่เป็นที่ยอมรับในโลกอาหรับที่ต้องจดจำสม่ำเสมอก็คือ ห้ามนั่งเอาขาพาดแขนเก้าอี้ หรือนั่งท่าสบายแบบไม่สนใจผู้ที่เราสนทนาด้วย หากจำเป็นต้องยืนสนทนา อย่าเอามือล้วงกระเป๋าหรือยืนพิงกำแพง การนั่งและยื่นเท้าไปทางที่คู่สนทนานั่งอยู่ ถือว่าเป็นการดูหมิ่นเหยียดหยามเมื่อเจอหน้า ควรจับมือทักทาย ฝ่ายชายได้รับการแนะนำให้รู้จักกับฝ่ายหญิง ก็เป็นสิทธิของฝ่ายหญิงว่าจะเลือกสัมผัสมือหรือเชคแฮนด์กับฝ่ายชายหรือไม่ ในเรื่องของการสูบบุหรี่ คนที่จุดบุหรี่ก่อนควรถามคนที่อยู่ด้วยกันว่า อ้า สูบบุหรี่ด้วยกันไหมครับทุกงานสังคมต้องยืนให้เกียรติเมื่อมีผู้หญิงเดินเข้ามาในห้อง และต้องสัมผัสมือกับแขกคนใหม่ที่เพิ่งเข้ามา ผู้ชายควรปล่อยให้ผู้หญิงเดินนำหน้าไปสู่ทางเข้าประตู หากที่นั่งไม่ว่าง ผู้ชายต้องสละเก้าอี้ให้ผู้หญิง การจากลา เจ้าภาพควรเดินไปส่งแขกถึงประตูทางออกด้านนอก หรือไม่ก็เดินไปส่งถึงรถมารยาทการรับของขวัญในโลกตะวันตก ผู้รับต้องควรเปิดดูทันที ดูแล้วก็ต้องชมต่อหน้าผู้มอบว่า อ้า สวยมาก มีประโยชน์มาก อ้า ขอบคุณมากครับ ขอบคุณมากค่ะ ทว่าในโลกอาหรับทำอย่างนั้นไม่ได้ ท่านควรรับของขวัญด้วยมือทั้งสองข้าง รับแล้ว ขอบคุณแล้ว ไม่ควรเปิดของขวัญต่อหน้าผู้ให้ในหลายประเทศ การมอบของขวัญเป็นการบอกว่า เราอาจจะอยากได้โครงการของเขามาทำ บางทีการให้ของขวัญของฝากสื่อถึงการเล่นเส้นเล่นสาย และการทุจริตคอร์รัปชัน ทว่าในโลกอาหรับ การให้ของขวัญแก่กันถือเป็นเรื่องธรรมดาในความคิดของคนอาหรับ มือซ้ายเป็นมือที่ไม่สะอาด หลายครั้ง ท่านอาจจะได้รับเชิญไปทานอาหารแบบดั้งเดิมของอาหรับ มีการทานอาหารแบบจานรวม ท่านไม่ควรใช้มือซ้ายจับอาหารอย่างเด็ดขาดโลกตะวันตกบางประเทศ การไปทานอาหารด้วยกันเป็นเรื่องที่ต้องแชร์กันออกค่าอาหาร ทว่าในโลกอาหรับ เมื่อไปทานในภัตตาคารหรือตามร้านอาหาร ธรรมเนียมของอาหรับคือการเอ่ยปากขอเป็นเจ้ามือ เมื่อออกมาข้างนอกแล้ว ท่านอาจจะเอ่ยปากขอแชร์ค่าอาหาร อย่างนี้อาจจะเป็นเรื่องที่ชาวอาหรับบางคนยอมรับได้คนส่วนใหญ่สมัยนี้ทำอะไรก็ต้องถ่ายภาพถ่ายคลิปเพื่อนำไปโพสต์ในโซเชียลมีเดีย ซาอุดีอาระเบียและโลกอาหรับก็มีการถ่ายภาพถ่ายคลิปเช่นกัน ทว่าก่อนจะถ่ายภาพใคร ท่านต้องได้รับอนุญาตทุกครั้ง ยิ่งไปถ่ายในที่สาธารณะซึ่งอาจจะไปติดคนอื่นที่ไม่ได้อยู่ในกลุ่มของพวกเรา ท่านต้องระวัง เพราะปัญหาเหล่านี้ สามารถบานปลายขยายความยุ่งยากให้กับท่านและคณะได้.นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัยsonglok1997@gmail.comคลิกอ่านคอลัมน์ “เปิดฟ้าส่องโลก” เพิ่มเติม
