ศิลปะถ้ำยุคก่อนประวัติศาสตร์เป็นเรื่องที่มีการถกเถียงกันอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในถ้ำแห่งอาร์ดาเลส ของสเปน ถ้ำแห่งนี้มีการก่อตัวของหินน้ำไหล (flowstone) เป็นสีแดง เห็นได้ชัดว่าสีมีอายุเกือบ 65,000 ปี ปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์บางรายอ้างว่านั่นเป็นการฉาบเคลือบตามธรรมชาติของไอเอิร์นออกไซด์ (iron oxides) ที่สะสมโดยน้ำที่ไหลลงมา แต่สมมติฐานนี้ได้ถูกโต้แย้งด้วยข้อมูลใหม่จากทีมนักวิทยาศาสตร์นานาชาตินำโดยนักวิจัยของศูนย์การวิจัยทางวิทยาศาสตร์แห่งชาติฝรั่งเศสทีมได้วิเคราะห์ตัวอย่างสารตกค้างสีแดงที่เก็บจากพื้นผิวหินน้ำไหล และเปรียบเทียบกับตะกอนที่อุดมด้วยไอเอิร์นออกไซด์ในถ้ำ จนได้ข้อสรุปว่าองค์ประกอบและตำแหน่งของเม็ดสีไม่สอดคล้องกับกระบวนการทางธรรมชาติ แต่มีการใช้เม็ดสีผ่านการสาดกระเซ็นและการเป่า ยิ่งไปกว่านั้น พื้นผิวของพวกมันไม่ตรงกับตัวอย่างธรรมชาติที่นำมาจากถ้ำ แสดงว่าเม็ดสีมาจากแหล่งภายนอก ซึ่งการจับคู่ที่มีรายละเอียดมากขึ้นแสดงให้เห็นว่าเม็ดสีถูกนำไปใช้ในช่วงเวลาต่างๆ กัน โดยห่างกันมากกว่า 10,000 ปีทีมเผยว่า ดูเหมือนเหล่ามนุษย์นีแอนเดอร์ทัลมายังถ้ำแห่งนี้หลายชั่วอายุคน และทำเครื่องหมายถ้ำด้วยเม็ดสี เป็นพยานถึงการถ่ายทอดประเพณีสืบต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่น โดยมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์กลุ่มนี้อาจตั้งใจสานต่อความสำคัญเชิงสัญลักษณ์ของพื้นที่ไว้.
