อีกประเทศหนึ่งซึ่งมีบทบาทสำคัญอย่างมากในการเมืองและการค้าระหว่างประเทศคือ สาธารณรัฐตุรกี ความเปลี่ยนแปลงของตุรกีเป็นสิ่งที่เราต้องจับตามอง โดยเฉพาะความเสื่อมของพรรคความยุติธรรมและการพัฒนา ที่มีประธานาธิบดีเรเซพ ตอยยิบ เออร์โดกัน เป็นประธาน หลายประเทศวิเคราะห์ว่า อำนาจของนายเออร์โดกันยังมั่นคงแข็งแรง แต่ผมว่าตั้งแต่ต้น พ.ศ.2562 เป็นต้นมา พรรคของเออร์โดกันเริ่มเสียความเป็นที่นิยมครับทำนายการเมืองระดับชาติของตุรกีได้จากการเลือกตั้งนายกเทศมนตรี ซึ่งตอนนี้พรรคความยุติธรรมฯเสียตำแหน่งผู้นำท้องถิ่นตามเมืองใหญ่ไปหลายแห่ง ไม่ว่ากรุงอังการา เมืองอิซเมียร์ และเมืองอันตัลยา การเลือกตั้งนายกเทศมนตรีของนครอิสตันบูล เมื่อ 23 มิถุนายน 2562 พรรคของนายเออร์โดกันก็แพ้อีกนครอิสตันบูลเป็นฐานคะแนนเสียงอันมั่นคงของพรรคความยุติธรรมฯ ไม่เคยมีใครคาดคิดมาก่อนเลยครับว่า พรรครัฐบาลจะแพ้ในนครที่พรรคตัวเองครองอำนาจติดต่อกันมายาวนาน การเมืองท้องถิ่นของนครอิสตันบูล ทำให้เราเห็นภาพการเมืองระดับประเทศ เพราะอิสตันบูลเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของตุรกี คิดเป็นสัดส่วน 1 ใน 3 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศเออร์โดกันเป็นผู้เปลี่ยนตุรกีจากรัฐโลกวิสัยที่แยกศาสนาออกจากการเมือง มาเป็นประเทศที่อิงความเป็นอนุรักษนิยมแบบสมัยจักรวรรดิออตโตมัน และมีนโยบายเศรษฐกิจแบบเสรีนิยม เออร์โดกันนำพรรคความยุติธรรมฯชนะการเลือกตั้งทั่วไปติดต่อกัน 3 สมัย ตั้งแต่ พ.ศ.2546 จนถึง 2557 หลังจากนั้นก็ลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดี แล้วก็ชนะเป็นสมัยที่ 2 ในการเลือกตั้ง พ.ศ.2561พรรคความยุติธรรมฯซึ่งเป็นพรรคการเมืองอิสลามอนุรักษนิยมตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ.2544 แกนนำคนสำคัญของพรรคก็มีนายอับดุลลาห์ กูล ประธานาธิบดีคนที่ 11 ของตุรกี และนายเออร์โดกัน ที่พรรคนี้ชนะเพราะไปรวบรวมฐานเสียงสนับสนุนจากประชาชนคนเคร่งศาสนา ซึ่งเป็นพวกที่อยู่ตามต่างจังหวัดประชาชนในต่างจังหวัดเหล่านี้เคยสนับสนุนประธานาธิบดีโอซาลจากพรรคมาตุภูมิ และประธานาธิบดีเดมิเรลจากพรรคทรูแพธ เมื่อพรรคการเมืองทั้งสองพรรคของอดีตประธานาธิบดีทั้งสองคนล่มสลายหายไป ประชาชนในต่างจังหวัดก็หันมาให้การสนับสนุนพรรคความยุติธรรมฯ พวกชาตินิยมจำนวนไม่น้อยซึ่งยังหลงใหลได้ปลื้มกับความเป็นอดีตจักรวรรดิออตโตมันก็หันมาสนับสนุนพรรคความยุติธรรมฯด้วยเดิมต่างชาติแขยงแขงขนกับการไปลงทุนในตุรกี กลัวการไปมีส่วนเกี่ยวดองหนองยุ่งกับบริษัทของตุรกี ตุรกีเคยมีเงินเฟ้อ ผลิตธนบัตรออกมาที่มีหน่วยเป็นล้านลีรา การซื้อขายหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ก็ไม่โปร่งใส แต่ความอยากเป็นสมาชิกสหภาพยุโรป ทำให้ตุรกีต้องเปลี่ยนแปลงกฎหมายให้โปร่งใสขึ้น ก่อนหน้านั้น บริษัทตุรกีผูกขาดงานหลายอย่าง เมื่อจะเข้ายุโรปก็ต้องยกเลิกการผูกขาด ความโปร่งใสที่มีมากขึ้น ทำให้ตุรกีดูดเม็ดเงินการลงทุนจากต่างประเทศพุ่งสูงจากหลายพันล้านดอลลาร์เป็นแสนล้านดอลลาร์สหรัฐฯต่อปี ส่วนใหญ่เป็นการลงทุนมาจากประเทศในสหภาพยุโรปพ.ศ.2557 พรรคความยุติธรรมฯของเออร์โดกันได้รับความนิยมสูงมาก เพราะพรรคนี้ทำให้คนในต่างจังหวัดสามารถทุ่มเทกับความศรัทธาในศาสนาอิสลามได้อย่างเต็มที่ รัฐบาลของเออร์โดกันเร่งพัฒนาระบบการเคหะและการสาธารณสุข ถ้าใครไปแถวไหล่เขาซึ่งเป็นแถบชานเมืองของตุรกีในสมัยก่อน ก็จะเห็นว่าหลายแห่งเป็นสลัม แต่เดี๋ยวนี้ พื้นที่ที่เคยเป็นสลัมเหล่านั้นกลายเป็นตึกและอาคารในโครงการที่พักอาศัยเพื่อสังคม รัฐบาลเออร์โดกันเอาใจคนต่างจังหวัดด้วยการสร้างสุเหร่าที่แข็งแรงมากถึง 9,000 แห่ง และเพิ่มงบประมาณของกระทรวงศาสนาเป็นหลายพันล้านดอลลาร์สหรัฐฯต่อปี15 กรกฎาคม 2559 มีรัฐประหารในตุรกี แต่ก็แพ้นายเออร์โดกันไม่มีใครนึกดอกครับว่า ความเป็นที่นิยมของเออร์โดกันและพรรคความยุติธรรมฯจะเสื่อมลงไวอย่างนี้.นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัยsonglok1997@gmail.com
