เป็นเรื่องธรรมชาติของคนเราที่ต้องการผลสำเร็จหรือชัยชนะ เวลาลงมือทำอะไรสักอย่าง จึงไม่แปลกที่ระหว่างนั้นจะพยายามหาช่องทาง เพื่อสร้างความได้เปรียบจึงมีบ้างในบางครั้ง ที่ชนะตรงๆไม่ได้ ก็ชนะด้วยเล่ห์ด้วยกล ทำให้ไม่แปลกแต่อย่างใด ที่เกมคอม-พิวเตอร์-คอนโซลจำนวนมาก จะอนุญาตให้ผู้เล่นใช้ “สูตรโกง” ตอบโจทย์ความสะใจหากใครเล่นเกมมานานคงจะพอจำกันได้ว่า การใช้สูตรมีมาตั้งแต่เกมตลับเครื่องแฟมิคอมที่กลาย เป็นตำนานคือ คอนทรา Contra เกมตะลุยยิงแบบสองมิติ ซึ่งผู้เล่นมีโอกาสเครียด เพราะตายง่ายมากหากหลบกระสุนศัตรูไม่คล่อง แถมเกิดใหม่ได้เพียง 4 ครั้ง แต่เพียงแค่ใช้จอยป้อนสูตรลับเข้าไปบนบนล่างล่างซ้ายขวาซ้ายขวา ตามด้วยปุ่มบี เอ ซีเล็คสตาร์ต ก็กลายเป็นเกิดใหม่ได้ 30 ครั้ง พอมีโอกาสให้ตะลุย 19 ด่านจบเกมได้ ข้ามห้วยมายังเครื่องพีซี-คอมพิวเตอร์ การใช้สูตรโกงของผู้เล่นเริ่มสะพัดมาจากเกมสังหารปีศาจมุมมองบุคคลที่หนึ่ง ดูม Doom ของค่ายไอดีซอฟต์แวร์สหรัฐฯอันโด่งดังไปทั่วโลก ด้วยรหัสสูตรโกง พิมพ์ไปบนแป้นคีย์บอร์ด ไอดีดีคิวดี IDDQD ตัวละครผู้เล่นก็จะเข้าสู่โหมด “พระเจ้า” ถูกตีรันฟันแทงยังไงก็ไม่เข้า ไม่รวมสูตรอื่นๆอีก เช่น ไอดีเคเอฟเอ IDKFA ได้อาวุธครบ กุญแจปลดล็อกประตูครบ ไอดีบีโฮลส์ IDBEHOLDS ยิงนัดเดียวศัตรูตัวแตกเช่นเดียวกับเครื่องคอนโซลญี่ปุ่นในรุ่นต่อมาอย่างเพลย์สเตชัน ที่ปล่อยสูตรโกงมาเช่นกัน เรียกว่าแอ็กชัน รีเพลย์ โดยผู้เล่นจะต้องซื้ออุปกรณ์สูตรโกง แยกต่างหาก นำมาเสียบใช้งานหลังตัวเครื่อง ก่อน พัฒนาเป็นแผ่นซีดีรอมรวมสูตรโกง ใส่เข้าไปในเครื่อง อ่าน กดเลือกสูตรเกมที่ต้องการเล่น ให้ระบบประมวลผลจดจำไว้จากนั้นจึงใส่แผ่นเกมจริงๆตามเข้าไปทีหลัง โดยการโกงหลักๆคือผู้เล่นเป็นอมตะ เงิน (ในเกม) ไม่จำกัด ฟันศัตรูทีเดียวตาย ส่วนประเทศไทยบ้านเรา คงรู้จักกันในช่วงเกมวางแผนการรบไซ-ไฟ อย่าง สตาร์คราฟ Starcraft ที่กด enter แล้วพิมพ์คำสั่งลงในช่องสนทนา เช่น show me the money (แปลง่ายๆว่าโชว์เงินหน่อยซิ) เราก็จะได้เงินมาอย่างล้น สร้างทหารออกมาได้เรื่อยๆ โดยไม่ต้องเสียเวลา เรียกได้ว่าทุกเครื่องเกมต่างมีช่องทางให้โกงทั้งสิ้น โดยเฉพาะโหมดพระเจ้า หรือก็อด โหมดข้ามาคนเดียวถล่มทั้งฉาก ที่ยังคงมีให้ใช้ในเกมยุคปัจจุบันทุกวันนี้ แต่ช่องทางการป้อนสูตรอาจเปลี่ยนไปจากเดิมที่พิมพ์ไปเลยบนแป้นคีย์บอร์ด ก็กลายเป็นทั้งแก้ไขดัดแปลงไฟล์ดิบของเกมหรือด้วยวิธีป้อนคำสั่งเพิ่มเติมให้เกมทำงานในรูปแบบของผู้พัฒนาเกม เรียกว่าดีเวลล็อปเปอร์โหมด ซึ่งผู้เล่นจะสามารถเปิดหน้าต่างการทำงาน การรันรหัส ดิจิทัลเบื้องหลังของเกมขึ้นมาได้ (นึกภาพหนังเกี่ยวกับแฮกเกอร์ ที่นั่งพิมพ์บนหน้าจอเขียวๆตัวเลขยุบยับ) ตามด้วยการกดคีย์ลัด Shift+Tab Shift+F1 หรือปุ่ม ` สำหรับเปลี่ยนภาษาระหว่างเล่น จากนั้นจึงป้อนคำสั่งลงไป เช่น god โหมดพระเจ้า noclip เดินทะลุกำแพง notarget ศัตรูมองเราไม่เห็น ในความเป็นจริงแล้วสูตรโกงเหล่านี้ ผู้ผลิตไม่ได้ตั้งใจใส่ลงไป น่าจะเรียกว่าเป็นสูตรที่เกิดจากการสร้างเกมมากกว่า โดยมีจุดประสงค์เพื่อนักพัฒนาจะได้ลองทดสอบประสิทธิภาพว่าเกมทำงานได้ดีแค่ไหน เล่นไปเรื่อยๆแล้วพบปัญหาอะไรหรือไม่อย่างไรก็ตาม สูตร โกงของเกมต่างๆ มีไว้เพื่อรองรับการเล่นเกมด้วยตัวคนเดียว หรือซิงเกิล-เพลย์เยอร์ แต่ไม่อนุญาตให้ใช้ในโหมดผู้เล่นหลายคน หรือมัลติ-เพลย์เยอร์ เป็นอันขาดเพราะการเล่นแข่งขันกันก็เหมือนการแข่งกีฬา มิสมควรให้ใครคนใดคนหนึ่งได้เปรียบ และมาวัดกันที่ฝีมือกระนั้น ตามนิสัยชอบเอาชนะของคน จึงทำให้มีความพยายามมาโดยตลอด ในการโกงบนระบบ มัลติ-เพลย์เยอร์ ด้วยการแก้ไขดัดแปลงซอฟต์แวร์ของเกม หรือเขียนโปรแกรมใหม่แยกขึ้นต่างหาก ที่ชอบเรียกกันว่า “เทรนเนอร์” ซึ่งโปรแกรมตัวนี้จะเข้าไปเปลี่ยนแปลงรหัสโค้ดของเกม เช่น การเปลี่ยนค่าความแรงของอาวุธ หรือกระทั่งอนุญาตให้เรายิงทะลุกำแพงศัตรูหลบกระสุนไม่ได้ ในยุคปัจจุบันที่อินเตอร์เน็ตแพร่สะพัดได้ทำให้เกมต่างปรับตัวเป็นโหมดออนไลน์ผู้เล่นหลายคนเสียส่วนใหญ่ จึงทำให้ผู้ผลิตเกมพยายามควบคุมอย่างเข้มงวด ไม่ให้มีการโกงกันเกิดขึ้น พร้อมขอความร่วมมือจากผู้เล่นคนอื่นๆ ช่วยกันเป็นหูเป็นตารายงานพฤติกรรมผิดปกติ ก่อนจะดำเนินการลงโทษใดๆ ไม่ว่าการสั่งระงับแอ็กเคานต์บัญชีผู้เล่นตามความเหมาะสม แต่ถ้าเป็นเคสร้ายแรงอย่างเช่น แฮ็กเจาะระบบบัญชีผู้เล่นของคนอื่นเพื่อขโมยของหรือเงินในเกม โทษอาจรุนแรงถึงขั้นยกเลิกบัญชีผู้เล่นรายนั้นๆไปเลย เท่ากับตัวละครที่เสียเวลาเล่นมา หรือเนื้อหาที่ใช้เงินจริงซื้อมา และผูกติดกับบัญชีผู้เล่นไว้อยู่จะหายไปหมดเกลี้ยง ชนิดที่โวยวายอะไรไม่ได้ กระนั้นตลอดเวลาที่ผ่านมา ก็ยังมีพวกลองของอยู่เรื่อยๆ บางครั้งบริษัทผู้ผลิตต้องจัดการลบแอ็กเคานต์ทีละหลายพันบัญชี แต่มีผู้ผลิตบางรายที่สร้างระบบแก้ปัญหาการโกงลงไปในตัวเกม เช่น เกมกิลด์วอร์ส ที่จะมียมทูตโผล่มาฆ่าเราให้ตายถาวร เกิดใหม่ไม่ได้ ต้องสร้างตัวละครขึ้นมาใหม่เท่านั้นทั้งหมดนี้จึงแล้วแต่ผู้เล่นเลยว่าอยากสนุกกับการเล่นเกมแค่ไหน แต่ส่วนตัวแล้วการใช้สูตรโกงมากไป กลับทำให้เกมขาดเสน่ห์ลงได้เหมือนกัน เพราะเราก็มักจะไม่ให้ค่าอะไรที่เป็น “ของตาย”.พจน์ พลวัต
