ในงานศพคนภาคใต้สมัยโบราณ ศพที่ตายแบบไม่ธรรมดาเชื่อกันว่า “ผีจะดุ” จึงต้องมีพิธีควบคุม จำกัดเขตผี เรียกว่า พิธีลงหอกสารานุกรมวัฒนธรรมภาคใต้ พ.ศ.2529 เล่ม 8 อธิบายว่า เมื่อเอาศพใส่โลงแล้ว หมอจะเอาหอกมาเล่มหนึ่ง เขียนยันต์ลงคาถา “อะ ระ ทม” ที่ปลายหอก เสร็จแล้วเอาไปปักไว้ใกล้ๆโลงศพก่อนปักหอก หมอจะออกวาจาสั่ง “อย่าได้ออกไปนอกบริเวณ ที่ปักหอกนี้ไว้เป็นอันขาด”หมอว่า คาถา “อะ ระงับฦก อะ ระงับฦา” เสียงดังๆให้ได้ยินกันทั่วๆสามครั้ง แล้วจึงปักหอกจุดที่ปัก อยู่ห่างโลงศพประมาณ 1-2 ศอก เชื่อกันว่า ผีจะไม่กล้าไปไหนไกลเกินบริเวณที่ปักหอกไว้เด็ดขาดหอกนี้ยังปักไว้จนถึงวันนำศพไปเผา ก่อนเคลื่อนโลงศพ หมอต้องทำพิธีถอน เอามือข้างหนึ่งจับที่หอก มืออีกข้างจับที่โลงศพแล้วร่ายคาถาธาตุดินให้อยู่ด้วยดิน ธาตุลมให้อยู่ด้วยลม ธาตุน้ำให้อยู่ด้วยน้ำ ธาตุไฟให้อยู่ด้วยไฟดินน้ำลมไฟ นะมะพะทะ ธาตุทั้งสี่นี้ เราจะผูกมัดเอาไว้ ไม่ให้ไปไหนเราจะผูกด้วย นะ โม พุท ธา ยะจบคาถา หมอต้องสำทับ “ถึงเราจะเคลื่อนศพออกไปจากที่ผีจะออกจากร่างไม่ได้”แล้วหมอก็ถอนหอก ถือหอกเดินนำหน้าศพไปยังที่เผา พิธีกรรมช่วงนี้ ผ่อนปรนให้หมอจะมอบให้ผู้รู้คาถาอาคมคนหนึ่งคนใดถือหอกแทนก็ได้ แต่เมื่อได้เวลาเผา หมอออกโรงเอง ถือหอกมายืนด้านข้างศพ แล้วออกวาจาให้ผีตายโหงตายพรายนี้ หากินอยู่ได้เฉพาะในบริเวณที่หมอจะซัดหอกนี้ไปตกเท่านั้น ห้ามออกไปหากินที่อื่นใด นอกเหนือจากบริเวณนี้เป็นอันขาด และให้อยู่เช่นนี้ตลอดไปว่าจบ หมอจะซัดหอกให้ข้ามโลงศพที่ไฟกำลังเผา หอกปักที่ใด จุดนั้น เป็นจุดกำหนดเขตไกลสุดที่ผีนั้นจะออกไปได้เป็นอันจบ พิธีกรรมลงหอก แต่เพียงเท่านี้ข้อสะดุดใจของผม ผีตายโหง ตายพราย ที่หมอระบุในคาถา เป็นผีแบบใดผีตายโหง พอรู้กัน เป็นผีที่ตายแบบไม่ปกติ ถูกฆ่า ตายเพราะอุบัติเหตุ ยิ่งตอนตายมีเรื่องโลดโผน สยดสยองเพียงใด ก็เชื่อกันว่า “ผีจะเฮี้ยนมากเท่านั้น”ผีตายโหง มักมีผีที่เรียกเป็นคำสร้อย ตายห่า เข้าใจว่า เป็นผีที่ตายเพราะโรคระบาดโดยเฉพาะโรคห่าหรืออหิวาตกโรค ผีตายห่าแม้จะตายกันทีละมากๆ แต่ก็ไม่ดุไม่ค่อยมีคนกลัวส่วน “ผีตายพราย” เคยได้ยินคำ ผีพรายตานี ที่เชื่อกันว่าเป็นผีผู้หญิงคำผีตายพราย พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน...อธิบายว่า เป็นผีผู้หญิงและลูกที่ตายทั้งกลม ต้นแบบผีตายทั้งกลม ที่รู้จักกันดี คือผีนางนาคพระโขนงการเมืองไทย เคยมีคนเปรียบเปรย ฤทธิ์เดชของอดีตนายกผู้ยิ่งใหญ่ “ข้ามผีทักษิณไม่พ้น”สื่อความว่า แม้ทักษิณยังไม่ตาย ถูกผลักไสไปอยู่เมืองนอกแล้ว ฤทธิ์เดชหรือบารมีทักษิณก็ยังอยู่ส่วนคุณยิ่งลักษณ์ อดีตนายกฯที่ตามรอยพี่ชายไปเมืองนอก...ก็ยังมีชื่อมีชั้นทางการเมือง มีภาพมีข่าวออกสื่อเมื่อไหร่ นักการเมืองฝ่ายตรงข้าม ก็มักระทึกหวั่นไหวยิ่งมีโพลออกมากระหน่ำซ้ำ ถ้ามีเลือกตั้งคะแนนทักษิณยิ่งลักษณ์ จะเหมือนหิมะถล่มก็ยิ่งกลัวกันใหญ่ผมยังไม่ได้ข่าวแถวๆภาคใต้ มีคนแอบทำพิธีลงหอกกันแล้วหรือไม่ถ้าได้หมอผีดีๆ อาจปราบทั้งผีตายโหงผีตายพราย...เรื่องพรรค์นี้ โบราณว่าไม่เชื่อก็ได้แต่อย่าลบหลู่.กิเลน ประลองเชิง
