ข่าวไอทีเล็กๆ ในรอบสัปดาห์ที่ผ่านมาที่ผมคิดว่าน่าสนใจกล่าวถึง (ถึงแม้สถานะของมันยังเป็นแค่ข่าวลือภายในวงการด้วยซ้ำ) คือการที่ยักษ์หลับอย่างยาฮูพยายามจะหวนคืนวงการ Search อีกครั้งหนึ่ง
ยาฮูถือเป็นตำนานบทหนึ่งของอินเทอร์เน็ตในยุคแรกๆ แต่หลังจากประสบความสำเร็จอย่างสูงกับกระแสเว็บ 1.0 บริษัทก็ดูจะ “หลงทาง” มานานนับสิบปี
ตอนแรกนั้น ยาฮูทำตัวเป็น “ไดเรคทอรี” หรือสมุดหน้าเหลืองแนะนำเว็บที่น่าสนใจ จากนั้นก็ผันตัวเองไปเป็น “เว็บท่า” หรือเว็บพอร์ทัล รวมลิงก์ รวมข่าวสารน่าสนใจ และบริการที่คนเล่นเน็ตต้องใช้กันอย่าง “อีเมล” (Yahoo Mail ยังได้รับความนิยมอย่างสูงจนวันนี้)
ยาฮูเป็นบริษัทไอทีที่หลงใหลไปกับการเป็น “สื่อออนไลน์” ทำให้พลาดกระแสเทคโนโลยีสำคัญอย่าง “เครื่องมือค้นหา” (search engine) เพราะบริษัทมองว่าจุดขายหลักคือหน้าแรกของเว็บไซต์ เอาเงินเอาเวลาไปลงทุนให้คนเข้าหน้าแรกมากๆ เพื่อขายโฆษณา ดีกว่าการทำระบบให้ค้นหาดีๆ แล้วคนไม่สนใจหน้าแรกของเว็บไซต์
ความประมาทของยาฮูเป็นช่องว่างที่ทำให้กูเกิลผงาดขึ้นมายิ่งใหญ่ได้จนถึงปัจจุบัน (กูเกิลเคยไปเสนอขายตัวเองให้ยาฮูด้วยนะครับ แต่ยาฮูกลับไม่สนใจ) จากนั้นยาฮูก็บริหารงานผิดพลาดหลายครั้งจนฟุบมาถึงทุกวันนี้ เปลี่ยนตัวซีอีโอไปหลายรอบก็ยังแก้ไม่ได้
จุดเปลี่ยนที่สำคัญของยาฮูอยู่ที่ราวปี 2009 ที่ไมโครซอฟท์ (ซึ่งแข่งขันกับกูเกิลไม่ไหวเหมือนกัน) มาขอเสนอซื้อกิจการยาฮูไปเสริมทัพ บอร์ดของยาฮูสับสนตัดสินใจไม่ลงตัว ยื้อกันไปมาจนสุดท้าย ข้อตกลงเสนอซื้อกลายเป็นว่ายาฮูจะเอาต์ซอร์สระบบค้นหาให้ Bing ของไมโครซอฟท์ แลกกับส่วนแบ่งรายได้จากการโฆษณาของไมโครซอฟท์เป็นระยะเวลา 10 ปี
ตลาดค้นหาถือเป็นสมรภูมิสำคัญของโลกอินเทอร์เน็ตยุคใหม่ เพราะการค้นหาเป็นจุดเริ่มต้นของทุกอย่าง แต่ในเมื่อคู่ต่อสู้อย่างกูเกิลเข้มแข็งมาก (ไมโครซอฟท์ยังกระอัก) และการลงทุนพัฒนาระบบค้นหาให้ดีเท่ากูเกิลเป็นเรื่องยากมาก ใช้เงินลงทุนแพงมาก การตัดสินใจทำข้อตกลงกับไมโครซอฟท์จึงเป็นเรื่องที่เหมาะสมในระยะสั้นสำหรับยาฮูที่กำลังแย่ เพราะลดรายจ่ายค่าพนักงานสายวิจัยลงในทันที และการันตีว่าจะ “มีรายได้” จำนวนหนึ่งจากไมโครซอฟท์
แต่ในระยะยาว ข้อตกลงนี้อาจเป็นผลเสียเพราะทำให้ยาฮูต้องยืมจมูกคนอื่นหายใจในตลาดสำคัญ แถมผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจริงก็ยังออกมาไม่ค่อยดี เพราะไมโครซอฟท์เองก็พัฒนา Bing ได้ไม่ดีอย่างที่ตัวเองหวัง และยังชิงส่วนแบ่งตลาดจากกูเกิลเพิ่มไม่ได้เลย
...
เมื่อยาฮูเปลี่ยนตัวซีอีโอเป็น Marissa Mayer หญิงแกร่งแห่งวงการไอที ที่ย้ายข้ามวิกมาจากกูเกิล (แถมเธอเคยเป็นคนคุมฝ่ายค้นหาของกูเกิลด้วยซ้ำ) ก็มีข่าวออกมาว่าเธอพยายามปลุกยาฮูกลับมาคืนวงการค้นหาทันที ด้วยเหตุผลว่าเป็นตลาดสำคัญที่ทิ้งไม่ได้
แต่ว่ายาฮูกลับมีข้อตกลงกับไมโครซอฟท์เป็นระยะเวลานาน 10 ปีว่าจะไม่ใช้ระบบค้นหาอื่นใดนอกจาก Bing ทำให้ Mayer ไม่สามารถฉีกสัญญาตรงนี้ได้ ล่าสุดเลยมีข่าวออกมาว่าเธอจะไม่สนใจตลาดค้นหาแบบดั้งเดิมอีกแล้ว แต่จะมองข้ามช็อตไปถึงอนาคต พัฒนาระบบค้นหาแนวใหม่สำหรับโลกแห่งอุปกรณ์พกพา (ที่ถูกล็อกด้วยสัญญากับไมโครซอฟท์) ไปทีเดียวเลย
ตอนนี้ยังมีข้อมูลน้อยมากว่า ยาฮูในยุคของ Mayer คิดจะทำอะไร ข้อมูลคร่าวๆ ที่หลุดออกมาบอกเพียงว่ายาฮูจะใช้ประโยชน์จากหน้าเว็บของตัวเองที่มีข่าวอัพเดตตลอดเวลา มาผนวกกับการค้นหาบนอุปกรณ์พกพา และช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถช็อปปิ้งซื้อสินค้าต่างๆ ได้สะดวกขึ้น
ในแง่ไอเดียผมว่าไม่เลวนะครับ เพราะคนจำนวนมากมี “สมาร์ทโฟน” เป็นคอมพิวเตอร์เครื่องแรก ประสบการณ์การเข้าถึงโลกไอทีย่อมต่างไปจากคนยุคพีซีหรือโน้ตบุ๊ก วิธีการค้นหาข้อมูลที่น่าสนใจย่อมแตกต่างออกไป ส่วนในทางปฏิบัติแล้วมันจะออกมาดีแค่ไหน ก็ต้องรอดูฝีมือของเธอกันครับว่าจะทำได้สมราคาคุยหรือเปล่า
มาร์ค Blognone