ท้องไม่พร้อม เปิดช่องทางรับคำปรึกษา ข้อควรรู้ ก่อนยุติตั้งครรภ์ถูกกฎหมาย

• สธ.ออกประกาศหลักเกณฑ์ให้คำปรึกษาในการยุติการตั้งครรภ์ สำหรับผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อม เพื่อให้สามารถยุติการตั้งครรภ์ หรือทำแท้งได้ โดยไม่ผิดกฎหมาย
• เปิดอายุครรภ์ที่สามารถยุติการตั้งครรภ์ได้ และข้อควรรู้ก่อนทำแท้ง
• เครือข่ายอาสา RSA อีกหนึ่งช่องทางให้คำปรึกษา ก่อนเข้ารับการยุติตั้งครรภ์แบบถูกกฎหมาย โดยไม่มีการตีตราใดๆ เพื่อให้ผู้หญิงมีทางเลือก และตัดสินใจได้เองอย่างอิสระ 

จากกรณี กระทรวงสาธารณสุข ออกประกาศหลักเกณฑ์ให้คำปรึกษาในการยุติการตั้งครรภ์ ตามมาตรา 305 (5) แห่งประมวลกฎหมายอาญา พ.ศ. 2565 โดยได้เผยแพร่ในราชกิจจานุเบกษาเมื่อที่ 26 ก.ย. 65 และจะมีผลบังคับเมื่อพ้น 30 วันนับแต่วันประกาศ

โดยประกาศฉบับนี้ เพื่อแก้ปัญหาทำแท้งผิดกฎหมาย หญิงที่มีอายุครรภ์เกิน 12 สัปดาห์ แต่ไม่เกิน 20 สัปดาห์ สามารถทำแท้งได้ ไม่ถือเป็นความผิดทางอาญา แต่ต้องได้รับคำปรึกษาจากผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม และผู้ประกอบวิชาชีพอื่นตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขประกาศกำหนดโดยคำแนะนำแพทยสภาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

อายุครรภ์ ที่สามารถยุติตั้งครรภ์ได้

สำหรับผู้ที่มั่นใจว่าตัวเองตั้งครรภ์ และไม่พร้อมที่จะมีบุตร เนื่องด้วยปัจจัยใดๆ ก็ตาม สามารถแจ้งความประสงค์ต่อหน่วยบริการ ซึ่งกรมอนามัยจะประกาศรายชื่อให้ทราบต่อไป โดยแจ้งผ่านช่องทางใดช่องทางหนึ่ง เช่น ด้วยตนเอง เป็นหนังสือ ทางโทรศัพท์ หรือสื่ออิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้น

ทั้งนี้ หากหน่วยบริการฯ ดำเนินการตรวจวินิจฉัยอายุครรภ์แล้ว ปรากฏว่า

• อายุครรภ์ เกิน 12 สัปดาห์ แต่ไม่เกิน 20 สัปดาห์ ดำเนินการให้คำปรึกษาทางเลือก
• อายุครรภ์ไม่เกิน 12 สัปดาห์ หากหญิง “ยืนยัน” จะยุติการตั้งครรภ์ ให้ดำเนินการเพื่อให้หญิงได้รับการยุติการตั้งครรภ์ตามข้อบังคับแพทยสภา
• อายุครรภ์เกิน 20 สัปดาห์ ให้หน่วยบริการฯ ให้ดำเนินการ “ดูแลช่วยเหลือ” หรือ “รับการจัดสวัสดิการสังคม” ที่เหมาะสมแก่การตั้งครรภ์และเลี้ยงดูบุตรต่อไป

เครือข่ายอาสา RSA อีกช่องทางให้คำปรึกษา

อย่างไรก็ตาม หนึ่งในช่องทางที่น่าจะเข้าถึงง่ายที่สุดคือ สายด่วน 1663 สายด่วนปรึกษาเอดส์และท้องไม่พร้อม เพื่อคลี่คลายความกังวล และช่วยค้นหาทางเลือกในการจัดการปัญหา และส่งต่อบริการ โดยเปิดบริการทุกวัน ตั้งแต่ 09.00-21.00 น. หรือจะเข้าไปที่เว็บไซต์ https://rsathai.org/  ของ เครือข่ายอาสา RSA (REFERRAL SYSTEM FOR SAFE ABORTION) เพื่อยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัย

เครือข่ายอาสา RSA ตั้งมาตั้งแต่ปี 2557 โดยการสนับสนุนงบประมาณจาก สสส. ซึ่งเป็นเครือข่ายบุคลากรทางการแพทย์ พยาบาล นักสังคมสงเคราะห์ นักจิตวิทยา และนักสาธารณสุข และอื่นๆ จากภาครัฐและเอกชน รวมตัวกันอาสารับส่งต่อเพื่อยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ที่ปลอดภัยตามแนวทางราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์ และองค์การอนามัยโลก ด้วยการใช้ยา หรือใช้เครื่องดูดโพรงมดลูก ตามข้อบ่งชี้ที่สอดคล้องกับกฎหมาย และข้อบังคับแพทยสภา ให้กับผู้หญิงท้องไม่พร้อมที่มีปัญหาสุขภาพกายและใจ

ปัจจุบันเครือบ่าย RSA มีสมาชิก ประกอบด้วย สมาชิกที่เป็นแพทย์อาสา RSA 174 คน สหวิชาชีพอาสา RSA 675 คน (ครู /อาจารย์, เภสัชกร, พยาบาล ฝ่ายประสานงาน, ผู้ประสานงานโครงการ, ผู้จัดการคลินิก, นักวิเคราะห์นโยบายและแผน, นักจิตวิทยา นักสังคมสงเคราะห์, นักวิชาการสาธารณสุข) กระจายอยู่ในภูมิภาคต่างๆ ทั่วประเทศ สถานบริการ/สถานพยาบาลของเครือข่าย RSA ทั้งภาครัฐ และเอกชนทั่วประเทศไทย

โดยเครือข่ายอาสา RSA มีหลักการดังต่อไปนี้

• อาสารับส่งต่อ เพื่อยุติการตั้งครรภ์ทางการแพทย์ที่ปลอดภัย ถูกต้องตามกฎหมาย และตามข้อบังคับของแพทยสภา และราคาไม่แพง ให้ผู้หญิงทุกวัยที่ท้องไม่พร้อม ซึ่งอาจจะมีปัญหาสุขภาพ พร้อมกับแนะนำการคุมกำเนิด
• ป้องกันการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น และตั้งครรภ์ไม่พร้อมในผู้หญิงทุกวัย
• ให้ความรู้ สร้างความเข้าใจ และปรับทัศนคติ เพื่อร่วมกันให้ความช่วยเหลือ และจัดบริการแก่ผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อม
• รับข้อเสนอแนะ ให้คำปรึกษา และร่วมมือกับองค์กรภาคีเครือข่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ไม่พร้อม และยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัยตามกฎหมาย
• ส่งเสริมสิทธิอนามัยการเจริญพันธุ์ของผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อม โดยให้ความรู้ ข้อมูลทางเลือกที่ครบถ้วน บริการให้คำปรึกษา เพื่อให้ผู้หญิงมีทางเลือก และตัดสินใจได้เองอย่างอิสระ ให้คำปรึกษาและคุมกำเนิดหลังแท้ง เพื่อป้องกันแท้งซ้ำ

นอกจากสายด่วน 1663 แล้ว ยังมีช่องทางอื่นๆ ให้ผู้หญิงที่ท้องไม่พร้อม เข้ารับการปรึกษาได้ อาทิ ห้องแชตของเว็บไซต์เลิฟแคร์สเตชั่น, เฟซบุ๊กแฟนเพจ สายด่วนปรึกษาเอดส์และท้องไม่พร้อม และ เฟซบุ๊กแฟนเพจ Lovecare Station

ก่อนยุติตั้งครรภ์ ต้องรู้อะไรบ้าง

เครือข่ายอาสา RSA ได้แนะนำว่า ก่อนที่ผู้หญิงจะยุติตั้งครรภ์นั้น ขั้นแรกอาจจะต้องถามตัวเองก่อนว่า

• ตั้งครรภ์จริงหรือไม่ ซึ่งจะรู้ได้จากการตรวจเบื้องต้น ด้วยชุดตรวจตั้งครรภ์ ซึ่งหาซื้อได้ตามร้านขายยา โดยตรวจหลังจากที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน 14 วันขึ้นไป ถ้ายังไม่ชัดสามารถตรวจซ้ำได้ เว้นระยะประมาณ 7 วัน
• อายุครรภ์เท่าไร อายุครรภ์จะมีหน่วยเป็นสัปดาห์ โดยนับจากวันแรกของประจำเดือนครั้งสุดท้าย จนถึงวันที่นับ ควรตรวจอายุครรภ์โดยวิธีอัลตราซาวนด์ ที่คลินิก หรือโรงพยาบาลที่มีบริการนี้ เพื่อเลือกหน่วยบริการที่ให้บริการตามอายุครรภ์ได้
• หากเลือกยุติการตั้งครรภ์ ควรปรึกษาคนรอบข้างและคิดให้รอบคอบ, ปรึกษาออนไลน์ ตามช่องทางต่างๆ ของเครือข่ายอาสา RSA, สายด่วน 1663, ศูนย์พึ่งได้ หรือคลินิกวัยรุ่นของโรงพยาบาลรัฐ ที่มีบริการนี้

การยุติตั้งครรภ์ มีด้วยกัน 2 วิธี

• การใช้ยา ใช้ได้ในทุกอายุครรภ์ ซึ่งขนาดของยา และวิธีการใช้ยา จะแตกต่างกันตามคำแนะนำของแพทย์ แบ่งเป็น อายุครรภ์ต่ำกว่า 12 สัปดาห์ และ อายุครรภ์มากกว่า 12 สัปดาห์
• การใช้กระบอกดูดสุญญากาศ ใช้ได้ถึงอายุครรภ์ 15-16 สัปดาห์ โดยแพทย์ที่มีความชำนาญเท่านั้น

สำหรับสถานบริการในเครือข่าย RSA นั้น สามารถตรวจสอบได้ที่เว็บไซต์ https://rsathai.org/networkservice/ โดยต้องติดต่อนัดหมายก่อนเข้ารับบริการทุกครั้ง

เรียบเรียง : เจ๊ดา วิภาวดี
กราฟิก : Anon Chantanant