ภาพ จากแฟ้ม
นักดาราศาสตร์ แจงกรณีคนเห็นลูกไฟปริศนา เหนือท้องฟ้า ที่ศรีราชา จ.ชลบุรี พบเป็น "เมฆหางเครื่องบิน" เมฆที่เกิดจากไอเสียของเครื่องบินไอพ่น
จากกรณีมีชาวบ้านมองเห็น ลูกไฟปริศนา เป็นทางยาวเหนือท้องฟ้าใน อ.ศรีราชา จ.ชลบุรี เมื่อช่วงเช้าที่ผ่านมา ซึ่งมีคนถ่ายคลิปไว้ได้และนำไปแชร์ในสื่อสังคมออนไลน์
ล่าสุด วันที่ 20 ม.ค.65 ดร.มติพล ตั้งมติธรรม นักวิชาการดาราศาสตร์ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ หรือ สดร. อธิบายว่าสิ่งที่พบเห็นคือ “เมฆหางเครื่องบิน” เป็นเมฆสีขาวเป็นทางยาวเหนือฟ้า ในทางวิชาการเรียกว่า คอนเทรล (Contrail ย่อมาจาก Condensation Trail) หรือที่คนไทยเรียกกันว่า "เมฆหางเครื่องบิน" เป็นเมฆที่เกิดจากไอเสียของเครื่องบินไอพ่น เมื่อเครื่องบินไอพ่นบินในระดับสูง ไอน้ำและสารประกอบอื่นๆ ที่ได้มาจากการสันดาปของเครื่องยนต์ไอพ่น ปะทะกับอากาศเย็นซึ่งอยู่ภายนอก เกิดการควบแน่นเป็นหยดน้ำ เราจึงมองเห็นควันเมฆสีขาวถูกพ่นออกมาทางท้ายของเครื่องยนต์เป็นทางยาว
อีกทั้งช่วงนี้ ประเทศไทยอยู่ในช่วงฤดูหนาว อากาศเย็น ความชื้นน้อย ทำให้ความชื้นในอากาศสามารถกลั่นตัวเป็นละอองเมฆได้ง่าย คล้ายกับการที่เราหายใจออกมาบนยอดดอยแล้วกลายเป็นไอ เช่นเดียวกัน ผลผลิตที่ได้จากการสันดาปของเชื้อเพลิงเครื่องบินนั้นประกอบขึ้นจากน้ำและคาร์บอนไดออกไซด์ บวกกับความสูงของเครื่องบินที่ทำให้ทั้งอุณหภูมิและความชื้นยิ่งต่ำลงไปอีก เมื่อได้รับความร้อนจากไอพ่นของเครื่องบิน (ซึ่งประกอบไปด้วยน้ำกับคาร์บอนไดออกไซด์) จึงควบแน่นออกมาเป็นเมฆจางๆ เป็นทางยาวพาดผ่านท้องฟ้า
คอนเทรลเป็นปรากฏการณ์ ที่สามารถพบเห็นได้ในทั่วไป และเป็นภาพที่คุ้นตาเป็นอย่างมากของประเทศในเขตหนาว ที่ในบางครั้งคอนเทรลอาจจะอยู่ค้างบนฟ้าเป็นเวลานานนับหลายชั่วโมง แต่ประเทศในเขตร้อนนั้นอาจจะพบเห็นน้อยกว่าเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะในช่วงฤดูอื่นนอกเหนือจากฤดูหนาว เนื่องจากไอน้ำที่ออกจากไอพ่นของเครื่องบินนั้นจะใช้เวลาสักพักในการทำให้เย็นตัวลง และเมฆหางเครื่องบินจะค่อยๆ กระจายตัวเพิ่มขึ้น เมฆคอนเทรลจึงมักจะมีขนาดเล็กในช่วงที่เพิ่งออกจากเครื่องบิน และจะค่อยๆ ขยายตัวใหญ่ขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป ด้วยเหตุนี้จึงมักจะเกิดการสับสนระหว่างเมฆหางเครื่องบินหรือคอนเทรล กับ “ดาวหาง” หรือ “ดาวตก” อยู่เป็นประจำ โดยเฉพาะในประเทศเขตร้อนที่ผู้คนอาจจะไม่ค่อยคุ้นเคยกับปรากฏการณ์เช่นนี้เท่าใดนัก
อย่างไรก็ตาม เมฆหางเครื่องบินมักจะเกิดขึ้นที่ระดับความสูงค่อนข้างมาก โดยอาจจะสูงมากกว่า 8,000 เมตร หรือ 26,000 ฟุต ทำให้สามารถสังเกตเห็นได้เป็นบริเวณกว้าง ซึ่งหากคอนเทรลนี้เกิดขึ้นในช่วงรุ่งเช้าหรือหัวค่ำ เมฆคอนเทรลที่ระดับสูงอาจจะสะท้อนแสงสนธยา ทำให้มีแสงสีส้มแดง ซึ่งจะทำให้เกิดความเข้าใจผิดได้ง่ายว่าเป็นลูกไฟที่เผาไหม้อยู่บนท้องฟ้า.
...