อาจารย์ ม.ธรรมศาสตร์ โพสต์เกร็ดความรู้ปริศนา "หลุมลับ" ใต้วังขุนหลวงนารายณ์ เส้นทางลับออกนอกพระราชวัง หรือเป็นเพียงแค่ท่อส่งน้ำ...
เฟซบุ๊ก Dulyapak Preecharush - ดุลยภาค ปรีชารัชช ของ ผศ.ดุลยภาค ปรีชารัชช อาจารย์ประจำโครงการเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้โพสต์ให้ความรู้เกี่ยวกับเกร็ดประวัติศาสตร์ เรื่อง ปริศนา "หลุมลับ" ใต้วังขุนหลวงนารายณ์
โดยระบุว่า พระที่นั่งดุสิตสวรรย์ธัญญมหาปราสาท ซึ่งสร้างขึ้นสมัยสมเด็จพระนารายณ์เมื่อปี พ.ศ. 2209 ถูกใช้เป็นท้องพระโรงรับราชทูตหรือรับคณะบุคคลสำคัญที่เดินทางมายังละโว้ แต่ด้านหลังท้องพระโรง (ถัดจากสีหบัญชร) คือ พื้นที่ส่วนพระองค์ของขุนหลวงนารายณ์ โดยพบฐานอิฐสี่เหลี่ยมซึ่งข้างในมีหลุมลับหลุมหนึ่งที่เจาะลึกลงไปใต้ดิน จากคำบอกเล่าของคนลพบุรี เชื่อว่า หลุมดังกล่าวเป็นเส้นทางลับที่สมเด็จพระนารายณ์ใช้หนีออกจากวัง ซึ่งจะไปโผล่ยังแม่น้ำลพบุรี แต่เมื่อสอบถามเจ้าหน้าที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สมเด็จพระนารายณ์ กลับได้ความว่า หลุมลับนี้น่าจะเป็นท่อส่งน้ำมามากกว่าเส้นทางลับ
เกี่ยวกับเรื่องนี้ ยังเป็นเรื่องยากที่ฟันธงวินิจฉัยชี้ขาด แต่ถ้าลองเทียบพระราชจริยวัตรของสมเด็จพระนารายณ์ที่ต้องเสด็จพระราชดำเนินออกจากเขตพระราชฐานชั้นใน (พระที่นั่งสุทธาสวรรค์) มายังเขตพระราชฐานชั้นกลาง (พระที่นั่งดุสิตสวรรค์ฯ) ก็มีความเป็นไปได้สูงที่พระองค์จะเข้ามาที่ตัวอาคารพระที่นั่งดุสิตฯ จากด้านหลัง ซึ่งมีบันไดเชื่อมโยงไปยังชั้นบนที่ถูกประดับตกแต่งด้วยเครื่องสูง อาทิ พระแท่นบุษบกหรือชั้นวางพระพุทธรูป โดยพระนารายณ์อาจทรงใช้เวลาเตรียมการส่วนพระองค์ ก่อนเคลื่อนพระองค์เข้าใกล้สีหบัญชรเพื่อรับแขกเมืองตรงท้องพระโรง
...
ในการนี้ หากฐานสี่เหลี่ยมชั้นล่าง (ที่มีหลุมลับซ่อนอยู่) ถูกเชื่อมต่อกับสิ่งปลูกสร้างชั้นบน เช่น พระแท่นบุษบก ก็น่าคิดต่อว่าหลุมลับดังกล่าวถูกขุดขึ้นมาเพื่อวัตถุประสงค์อะไร เช่น ใช้แจกจ่ายน้ำผสมกับปรับสภาพไหลเวียนอากาศเพื่อลดความร้อนของตัวอาคาร หรืออาจทำเป็นน้ำพุขนาดเล็กที่มีประโยชน์ต่อการให้ไอเย็นหรือหนุนนำความรุ่งเรืองแก่ผู้ที่ประทับเหนือองค์บุษบกด้านบน หรืออีกกรณีหนึ่ง คืออาจใช้เป็นเส้นทางลับหนีภัยของสมเด็จพระนารายณ์จริง
ทั้งนี้การหาข้อสรุปคงต้องมีการสอบสวนประมวลหลักฐานอีกมาก พร้อมกับตั้งข้อสงสัยว่า หากมีทางลับใต้พระที่นั่งดุสิตสวรรค์ฯ จะมีทางลับใต้พระที่นั่งสุทธาสวรรค์ ซึ่งเป็นพระตำหนักที่ประทับที่แท้จริงหรือไม่ หรืออย่างในกรณีฉุกเฉิน ช่วงรัฐประหารพระเพทราชา ก็พบว่าสมเด็จพระนารายณ์มหาราชสวรรคตอยู่ที่พระที่นั่งสุทธาสวรรค์ ไม่ได้หนีมายังพระที่นั่งดุสิตสวรรค์ฯ นอกจากยังมีความคลุมเครือเรื่องเส้นทางลับว่า เหตุใดจึงเข้ามาในความทรงจำของคนลพบุรีบางกลุ่ม
"แต่ไม่ว่าจะด้วยอะไรก็ตามแต่ หลุมลับปริศนานี้ คือ ภาพสะท้อนพลังของกรุงละโว้ในฐานะเมืองยุทธศาสตร์แบบ "ลับ ลวง พราง" และในฐานะเมืองล้ำสมัยที่เฟื่องฟูไปด้วยเทคนิควิทยาการอันพิสดาร เช่น การวางท่อประปาจากอ่างซับเหล็กและทะเลชุบศรเข้ามายังตัววังนารายณ์ ฉะนั้น เรื่องหลุมลับใต้พระที่นั่งดุสิตสวรรค์ฯ ก็ถือเป็นผลลัพธ์ที่เกิดจากการทับถมของธรรมชาติการเมืองกับการพัฒนาในลพบุรี โดยเฉพาะในสมัยสมเด็จพระนารายณ์นั่นเอง"
ภาพและข้อมูลจาก เฟซบุ๊ก Dulyapak Preecharush - ดุลยภาค ปรีชารัชช