เป็นอีกฉากที่แฟนละครรอคอยเช่นกัน สำหรับคณะทูตไทยที่นำโดย “โกษาปาน” เชิญพระราชสาส์นสมเด็จพระนารายณ์และเครื่องราชบรรณาการถวายพระเจ้าหลุยส์ที่ 14
ถือเป็นหนึ่งในฉากที่สำคัญของเรื่องอีกหนึ่งของละครบุพเพสันนิวาส สำหรับการเดินทางของคณะทูตไปยังฝรั่งเศส และเข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ โดยคณะทูตนำโดย โกษาปาน นั่นเอง
ทั้งนี้ เรื่องราชทูตไทยไปเมืองฝรั่งเศสครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทางเว็บไซต์วิกิซอร์ซได้รวบรวมไว้ จึงขอนำมาเสนอในบางช่วงบางตอน และไม่ขอเปลี่ยนแปลงแก้ไขอักษรใดๆ โดยขออิงตามต้นฉบับ ซึ่งความตามหนังสือจดหมายเหตุของฝรั่งในครั้งนั้นว่าไปถึง ๔ คราว คราวแรกไปเมื่อคฤศตศก ๑๖๘๑ ตรงกับ (ปีระกา จุลศักราช ๑๐๔๓) พ.ศ. ๒๒๒๔ ราชทูตเชิญพระราชสาส์นไปถวายพระเจ้าหลุยที่ ๑๔ แลโป๊ปณกรุงโรม ไปในเรือกำปั่นฝรั่งเศส เรือลำนั้นไปแตกที่เกาะมดะคัศคา คนที่ไปหายสูญไปหมด
ต่อมาอีก ๒ ปี ถึง พ.ศ.๒๒๒๖ ทูตไทยไปเปนคราวที่ ๒ ทูตที่ไปคราวนี้ได้ความว่าเปนแต่ขุนนางผู้น้อยในกรมท่าคน ๑ ในกรมอาสาจามคน ๑ โดยสารเรือกำปั่นฝรั่งเศสไปสืบข่าวทูตไทยไปคราวแรกที่หายไปนั้น ทูต ๒ คนนี้ได้ไปถึงกรุงปารีศเข้าใจว่าเห็นจะถือศุภอักษรเสนาบดีกรุงศรีอยุธยาไปด้วย จึงปรากฏว่ารัฐบาลฝรั่งเศสต้อนรับ แต่ไม่ได้เชิญพระราชสาส์นไปจึงมิได้เข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยที่ ๑๔ โดยฐานทูต เปนแต่ให้เข้าไปคอยเฝ้าเวลาเสด็จออกทรงพระดำเนินได้หยุดทรงปราไสย
แต่ครั้งนั้นเมื่อพระเจ้าหลุยที่ ๑๔ ได้ทรงทราบว่า สมเด็จพระนารายณ์มหาราชจะใคร่มีทางพระราชไมตรีก็ทรงยิ่งดีโดยเปนโอกาสที่จะแผ่พระเกียรติยศแลเดชานุภาพ ให้มาปรากฎทางประเทศทิศตวันออก จึงแต่งให้เชวะเลียเดอโชมองเปนราชทูต เชิญพระราชสาส์นกับเครื่องราชบรรณาการมาเจริญทางพระราชไมตรียังสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทูตฝรั่งเศสมาด้วยเรือรบ รับทูตไทยทั้ง ๒ คนกลับมาส่งด้วย มาถึงปากน้ำเจ้าพระยาเมื่อเดือนกันยายน พ.ศ.๒๒๒๘
...
ครั้นถึงเดือนธันวาคม ทูตฝรั่งเศสจะกลับไป สมเด็จพระนารายณ์มหาราช จึงทรงแต่งให้พระวิสูตรสุนทร คือโกษาปาน เปนราชทูตเชิญพระราชสาส์นแลเครื่องราชบรรณาการไปเจริญทางพระราชไมตรีตอบแทนพระเจ้าหลุยที่ ๑๔ โกษาปานไปคราวนี้นับเปนทูตไทยไปคราวที่ ๓ ไปเรือรบฝรั่งเศสกับเชวะเลียเดอโชมองด้วยกัน ไปถึงเมืองฝรั่งเศสได้เข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยที่ ๑๔ ที่พระราชวังเวอซายเมื่อวันที่ ๑ กันยายน พ.ศ.๒๒๒๙ โกษาปานอยู่ในเมืองฝรั่งเศส ๗ เดือน กลับเมื่อเดือนมีนาคม
เมื่อโกษาปานจะกลับจากเมืองฝรั่งเศส พระเจ้าหลุยที่ ๑๔ ทรงแต่งให้มองสิเออร์เดอลาลุแบร์ เปนราชทูตเชิญพระราชสาส์นกับเครื่องราชบรรณาการเข้ามาถวายสมเด็จพระนารายณ์มหาราชอีกครั้ง ๑ มาเรือรบแลรับโกษาปานกลับมาส่งด้วย มาถึงปากน้ำเจ้าพระยาเมื่อเดือนกันยายน พ.ศ.๒๒๓๐ ถึงเดือนธันวาคมเมื่อราชทูตฝรั่งเศสจะกลับไป สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงแต่งราชทูตเชิญพระราชสาส์นแลเครื่องราชบรรณาการไปถวายพระเจ้าหลุยที่ ๑๔ แลโป๊ปณกรุงโรมอิกคราว ๑ นับเป็นคราวที่ ๔ (ใครเปนราชทูต ข้าพเจ้ายังหาพบชื่อไม่ ชื่อที่ปรากฏในหนังสือบาดหลวงตาชาด์ผู้ไปกับทูตคราวนั้นเรียกว่า “ออกขุนชำนาญ” เห็นจะไม่ใช่ตัวราชทูต) พาเด็กนักเรียน ๕ คนออกไปเล่าเรียนวิชาในประเทศฝรั่งเศสด้วย
อย่างไรก็ตาม แฟนเพจเฟซบุ๊ก ชมรมประวัติศาสตร์สยาม ได้ลงภาพวาดคณะทูตจากกรุงศรีอยุธยาที่ไปเจริญสัมพันธ์ไมตรีกับฝรั่งเศส เมื่อปี พ.ศ.๒๒๒๙ ไว้ด้วย จากซ้าย ออกพระวิสุทธสุนทร (ปาน) ราชทูต , ออกหลวงกัลยาราชไมตรี อุปทูต , ออกขุนศรีวิสารวาจา ตรีทูต
ส่วนภาพเขียนเหตุการณ์คณะทูตสยามเข้าเฝ้าถวายพระราชสาส์นแด่พระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ เมื่อวันที่ ๑ กันยายน ค.ศ. ๑๖๘๖ โดยมีภาพเครื่องบรรณาการจากสยามวางอยู่ที่พื้นด้านล่างด้วย วาดใน ค.ศ. ๑๖๘๗
อีกภาพเขียนคือเหตุการณ์คณะทูตสยามเข้าเฝ้าถวายพระราชสาส์นแด่พระเจ้าหลุยส์ที่ ๑๔ เมื่อวันที่ ๑ กันยายน ค.ศ. ๑๖๘๖ วาดโดย ชาร์ล เลอ เบริง ในปีเดียวกัน
(ขอบคุณข้อมูลและอ่านเรื่องราวฉบับเต็มได้ที่ wikisource ภาพเข้าเฝ้าพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 จาก Sakchai Limonado Phanawat บรรยายภาพโดย วิพากษ์ประวัติศาสตร์)