ประวัติ “จาตุรนต์ ฉายแสง” ตัวเต็งแคนดิเดต “หัวหน้าพรรคเพื่อไทย” คนใหม่

ประวัติ “จาตุรนต์ ฉายแสง” ตัวเต็งแคนดิเดตหัวหน้าพรรคเพื่อไทย นักการเมืองที่ผ่านสมรภูมิตั้งแต่เป็นนักศึกษา ผ่านการรัฐประหาร เคยเป็นรักษาการหัวหน้าพรรคไทยรักไทย รองนายกฯ และรัฐมนตรีหลายกระทรวง

วันที่ 27 ตุลาคม 2568 การประชุมใหญ่วิสามัญพรรคเพื่อไทย เพื่อเลือกหัวหน้าพรรคและคณะกรรมการบริหาร (กก.บห.) พรรคชุดใหม่ จะเกิดขึ้นในวันที่ 31 ตุลาคม 2568 ภายหลังจาก น.ส.แพทองธาร ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ลาออกจากหัวหน้าพรรคเพื่อไทย โดยขณะนี้มี 4 รายชื่อแคนดิเดตหัวหน้าพรรค ได้แก่ นายจาตุรนต์ ฉายแสง สส.บัญชีรายชื่อ, นายจุลพันธ์ อมรวิวัฒน์ สส.เชียงใหม่, นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว สส.น่าน และนายสุทิน คลังแสง สส.บัญชีรายชื่อ

ประวัติ “จาตุรนต์ ฉายแสง”

สำหรับประวัติของ นายจาตุรนต์ ฉายแสง มีชื่อเล่นว่า อ๋อย และยังมีชื่อจีนว่า หลิว หง อวี่ เกิดเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2499 ที่ จ.ฉะเชิงเทรา เป็นบุตรคนโตของอนันต์ ฉายแสง กับนางเฉลียว ฉายแสง โดย นายอนันต์ เป็นอดีต สส.ฉะเชิงเทรา และอดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ในรัฐบาลหม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช

การศึกษา

นายจาตุรนต์ จบมัธยมศึกษาจากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ก่อนเข้าเรียนต่อที่คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้รับการเลือกตั้งเป็นนายกสโมสรนักศึกษา แต่ขณะเรียนชั้นปีที่ 4 เกิดเหตุการณ์ 6 ตุลา มีการกวาดล้างผู้นำนักศึกษา ทำให้ต้องไปใช้ชีวิตในป่าระยะหนึ่ง โดยใช้ชื่อจัดตั้งว่า “สหายสุภาพ” ภายหลังสถานการณ์คลี่คลายจึงกลับเข้าเมืองและตัดสินใจไปศึกษาต่อจนสำเร็จปริญญาตรี และปริญญาโทด้านเศรษฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัยแห่งรัฐนิวยอร์ก ที่บัฟฟาโล สหรัฐอเมริกา ได้รับทุน Teaching ของมหาวิทยาลัยอเมริกัน สหรัฐอเมริกา เรียนต่อระดับปริญญาเอก จนสอบประมวลความรู้ (Comprehensive) แต่ไม่ได้ทำวิทยานิพนธ์ เนื่องจากกลับประเทศไทยเพื่อลงสมัครรับเลือกตั้ง สส.ในปี 2529

เส้นทางการเมือง “จาตุรนต์”

ส่วนการก้าวเข้าสู่การเมืองครั้งแรกของ นายจาตุรนต์ มาจากการชักชวนของผู้เป็นบิดาให้ลงสมัครรับเลือกตั้ง สส. ปี 2529 ในนามพรรคประชาธิปัตย์ และได้เป็น สส.ฉะเชิงเทราสมัยแรก และสมัยที่ 2 ในปี 2531 จากนั้นย้ายมาร่วมกับพรรคประชาชน นำโดยนายเฉลิมพันธ์ ศรีวิกรม์ ก่อนย้ายไปพรรคความหวังใหม่ และได้รับการเลือกตั้งต่อเนื่องมาโดยตลอด กระทั่งในการเลือกตั้งปี 2544 นายจาตุรนต์ ได้เป็น สส.บัญชีรายชื่อ ในนามพรรคไทยรักไทย ภายใต้รัฐบาล นายทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี จนกระทั่งเกิดรัฐประหารเมื่อปี 2549 ภายหลังรัฐประหาร นายทักษิณ ลาออกจากการเป็นหัวหน้าพรรคไทยรักไทย นายจาตุรนต์ จึงได้เข้ามารักษาการแทนหัวหน้าพรรค

โดยเมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2550 ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญมีมติเอกฉันท์ยุบพรรคไทยรักไทยด้วย ซึ่งก่อนมีคำตัดสิน นายจาตุรนต์ รักษาการหัวหน้าพรรค มีท่าทีว่าจะขอน้อมรับมติของศาล แต่หลังจากนั้นกลับไปที่ทำการพรรคและปราศรัยว่าเป็นการตัดสินที่ไม่เป็นธรรม เป็นคำพิพากษาที่มาจากปากกระบอกปืน ทำให้มีการตั้งข้อสังเกตว่าเป็นการปลุกระดมประชาชนให้ต่อต้านคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ (คมช.)

ต่อมาในการเลือกตั้ง สส. ปี 2557 นายจาตุรนต์ ลงสมัครรับเลือกตั้งในระบบบัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย ลำดับที่ 39 แต่ภายหลังรัฐประหารในปีนั้น เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม ได้ถูกทหารควบคุมตัวที่สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศ ระหว่างการแถลงต่อผู้สื่อข่าว ซึ่งเจ้าตัวไม่ได้ขัดขืน นายจาตุรนต์ ยังเป็นบุคคลแรกที่ถูกไต่สวนในศาลทหาร เนื่องจากไม่ไปรายงานตัวตามคำสั่งคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ถูกตั้ง 3 ข้อหา คือขัดคำสั่ง คสช., ยุยงให้เกิดความกระด้างกระเดื่องและให้ทำผิดกฎหมาย (ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 116) และความผิดต่อความมั่นคงหรือก่อการร้ายตามพระราชบัญญัติคอมพิวเตอร์ รวมมีโทษระวาง 14 ปี ถูกจำคุกที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพมหานคร และได้รับการปล่อยตัวเมื่อวันที่ 6 มิถุนายน 2557

ขณะที่ในการเลือกตั้ง สส. ปี 2562 นายจาตุรนต์ ลงสมัครรับเลือกตั้ง สส.แบบบัญชีรายชื่อ ลำดับที่ 2 ในนามพรรคไทยรักษาชาติ แต่ต่อมาพรรคไทยรักษาชาติ ถูกศาลรัฐธรรมนูญตัดสินยุบพรรคก่อนวันเลือกตั้ง จากนั้นวันที่ 20 มีนาคม 2564 นายจาตุรนต์ พร้อมกับ นายเศกสิทธิ์ ไวนิยมพงศ์ ร่วมกันจัดตั้งพรรคเส้นทางใหม่ โดยดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรค ก่อนที่จะกลับไปสังกัดพรรคเพื่อไทยในวันที่ 8 ธันวาคม 2564 และในการเลือกตั้ง สส. ปี 2566 ได้สมัครรับเลือกตั้ง สส.แบบบัญชีรายชื่อ ของพรรคเพื่อไทย ในลำดับที่ 13 และได้รับการเลือกตั้งอีกครั้ง

ทั้งนี้ ในช่วงชีวิตของการเป็นนักการเมือง นายจาตุรนต์ ดำรงตำแหน่งมาแล้วมากมาย

• ปี 2539 - 2540 ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง ในรัฐบาล พล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ
• ปี 2544 เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี
• ปี 2545 เดือนมีนาคม เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ต่อมาเดือนตุลาคม ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี
• ปี 2548 เดือนมีนาคม ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี เดือนสิงหาคม เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ

ขณะเดียวกัน ยังเคยได้รับรางวัลอีกมากมาย จากการทุ่มเททำงานและยึดมั่นในอุดมการณ์เพื่อส่วนรวม

• รางวัล “นักการเมืองมาตรฐานแห่งปี 2542” จากสมัชชา สสร.แห่งประเทศไทย
• นิตยสารเอเชียวีค (Asia Week) จัดให้เป็น 1 ใน 20 ผู้นำชาติในเอเชีย ที่มีบทบาทในศตวรรษที่ 20 เมื่อปี 2542
• นิตยสารต่างประเทศยกย่องให้เป็น 1 ใน 4 ผู้นำรุ่นใหม่ของประเทศไทยในปีเดียวกัน
• เป็นนักการเมืองคนที่ 4 ของประเทศไทยที่ได้รับเกียรติจากรัฐบาลออสเตรเลีย เชิญเป็นแขกของรัฐบาลในฐานะนักการเมืองรุ่นใหม่ที่มีศักยภาพ และทำประโยชน์ในสังคม เมื่อปี 2543
• นักศึกษาเก่าดีเด่นจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปีการศึกษา 2544
• รางวัล “ลี กวน ยิว” จากประเทศสิงคโปร์ในปี พ.ศ. 2545 ซึ่งนับเป็นคนไทยคนที่ 2 ที่ได้รับรางวัลนี้ (คนแรกคือ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร (ยศในขณะนั้น) ในปี 2538)
• The Asian Forum of Parliamentarians on Population and Development (AFPPD) มอบโล่เกียรติคุณในฐานะผู้ประสานการประชุมร่วมรัฐสภาอาเซียนกับองค์การสหประชาชาติ เมื่อปี 2546
• รางวัล “บุคคลผู้มีอิทธิพลต่อสังคมไทย” (Thailand key's maker) ปี พ.ศ. 2546 จากการโหวตของประชาชนผ่านคลื่น 101 News Channel ด้วยผลงานการจัดระเบียบโฆษณาเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมแอลกอฮอล์ เมื่อปี 2547