ทำความรู้จักประธานสภา หรือประธานสภาผู้แทนราษฎร ตำแหน่งที่มีบทบาท และความสำคัญอย่างไรต่อการบริหารประเทศ ตำแหน่งที่พรรคการเมืองต่างแย่งชิงเก้าอี้มาครอบครอง

ประธานสภา หนึ่งในตำแหน่งที่ถูกพูดถึงเป็นอย่างมาก หลังจากการเลือกตั้ง 2566 ในช่วงฝ่ายว่าที่รัฐบาลได้รวบรวมเสียงจาก 8 พรรคร่วมรัฐบาลทั้งหมดสำเร็จ และเซ็น MOU กันเป็นที่เรียบร้อย จนเกิดเป็นกระแส พูดคุย วิเคราะห์ และข้อถกเถียงกันอย่างกว้างขวางว่าพรรคไหนเหมาะสมกับบทบาทประธานสภาที่สุด 

ด้วยเหตุนี้ ทำให้หลายๆ คนคงอยากทราบว่า บทบาท ‘ประธานสภา’ นี้ สำคัญอย่างไรต่อพรรคการเมือง ในการบริหารประเทศ จึงเป็นเหตุให้ต้องรุมแย่งเก้าอี้ตำแหน่งประธานสภานี้กัน

หน้าที่ของประธานรัฐสภา

ประธานสภา เป็นตำแหน่งผู้นำสูงสุดของฝ่ายนิติบัญญัติของไทย ที่ได้รับเลือกตั้งจากที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร และพระมหากษัตริย์ทรงแต่งตั้งให้เป็นประธานสภาผู้แทนราษฎร เพื่อให้ทำหน้าที่ควบคุม และจัดการประชุมในแต่ละครั้งให้มีประสิทธิภาพสูงสุด ประธานสภาจะต้องเป็นกลางในทางการเมือง คือสิ่งสำคัญในการปฏิบัติหน้าที่ของตน มีหน้าที่หลัก 7 ข้อ ตามข้อบังคับการประชุมรัฐสภา 2563 ดังนี้

1. เป็นประธานของที่ประชุมรัฐสภา และต้องวางตนเป็นกลางในการปฏิบัติหน้าที่ 

2. กำหนดการประชุมรัฐสภา 

3. ควบคุม และดำเนินกิจการของรัฐสภา

4. รักษาความสงบเรียบร้อยในที่ประชุมรัฐสภาตลอดถึงบริเวณรัฐสภา 

5. เป็นผู้แทนรัฐสภาในกิจการภายนอก

6. แต่งตั้งกรรมการเพื่อดำเนินกิจการอันเป็นประโยชน์ต่อกิจการของสภา

7. หน้าที่ และอำนาจอื่นตามที่มีกฎหมายบัญญัติไว้หรือตามที่กำหนดไว้ในข้อบังคับ

สรุป : ประธานสภา จะเป็นผู้วิเคราะห์ และวินิจฉัยเพื่ออนุญาต ในเรื่องของการอภิปราย และจำกัดการอภิปรายของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ในสภา รวมไปถึงผู้ดำเนินการประชุมจัดวางการอภิปรายในเรื่องต่างๆ ตามวาระที่ประชุม ที่เป็นข้อถกเถียงกันระหว่างพรรครัฐบาล และพรรคฝ่ายค้าน เช่น การอภิปรายไม่ไว้วางใจ, การอภิปรายข้อบังคับใช้ และยกเลิกกฎหมาย, การอภิปรายร่างพระราชบัญญัติรายจ่ายงบประมาณประจำปี ฯลฯ 

...

ความสำคัญของประธานสภา ต่อพรรคการเมืองที่ได้ตำแหน่ง และความได้เปรียบในการบริหารประเทศ

แม้ว่าหน้าที่ของประธานสภา คือ จะต้องเป็นกลางในทางการเมืองอย่างที่กล่าวไปข้างต้น แต่ที่สุดแล้วประธานสภาก็ยังคงเป็นตัวแปรสำคัญในการทำให้พรรคการเมืองที่ได้ตำแหน่งนี้ เป็นผู้คุมชะตาเกมการเมืองของตนเอง คงความเสถียรภาพในการบริหารประเทศไว้ในมือ รวมทั้งเรื่องของความได้เปรียบ-เสียเปรียบ ในด้านนิติบัญญัติ 

โดยประธานสภา จะมีส่วนช่วยอำนวยความสะดวกให้แก่นโยบายของพรรคที่ได้ตำแหน่ง ให้สามารถเข้ามาหารือในวาระการประชุม และดำเนินงานได้เร็วกว่าพรรคอื่นๆ โดยมีสิทธิ และอำนาจ ในการผลักดันวาระในการยื่นแก้รัฐธรรมนูญ หรือกฎหมายให้เดินหน้าได้อย่างราบรื่น ประธานสภาจึงเป็นตำแหน่งสำคัญในการสานภารกิจของพรรคที่ได้ตำแหน่งได้เป็นอย่างดี

ถือได้ว่าตำแหน่งประธานสภานี้มีส่วนสำคัญในการผลักดันกฎหมาย กลยุทธ์ และการบริหารประเทศของพรรคที่ได้รับตำแหน่งประธานสภาให้มีความสะดวก และราบรื่นมากที่สุด ทำให้ประธานสภาจึงกลายเป็นตำแหน่งสำคัญที่มีการต่อรอง และนำมาเป็นเงื่อนไขอยู่เสมอ จึงเป็นเหตุผลให้การพูดคุยกันระหว่างพรรคร่วมรัฐบาลจึงเข้มข้นมากในทุกวันนี้

ข้อมูล : เว็บไซต์รัฐสภา