หากจะถามคนอ่านสามก๊ก ใครในสามก๊กเก่งที่สุด ส่วนใหญ่ก็ว่า ขงเบ้ง ผู้หยั่งรู้ดินฟ้า ส่วนหนึ่งว่า โจโฉ ผู้ชนะ สามารถรวมสามก๊กได้เป็นหนึ่ง แต่ถ้าใครได้อ่าน งานเขียนของ “เล่าชวนหัว” คำตอบกลับตาลปัตร ไม่ใช่ใครในสามก๊ก คนที่ฉลาดที่สุด คือผู้นำก๊กที่สี่ สุมาอี้
ในเล่ม “ล้วงคอสุมาอี้” (สำนักพิมพ์เคล็ดไทย พิมพ์ครั้งที่ 5 พ.ศ.2559) เล่าชวนหัว เกริ่นนำว่า ในบรรดานักรบระดับผู้นำ ชาติตระกูลมีส่วนหนุนส่ง เป็นอันดับแรกๆ
ตระกูล “ซือหม่า” หรือ “สุมา” เป็นตระกูลใหญ่มาแต่สมัยโบราณ “ซือ” แปลว่า การบังคับบัญชา “หม่า” แปลว่า “ม้า” หมายถึงผู้บัญชาการทหารม้า ต่อมาเป็นแซ่ตระกูลดังหนึ่งในจีน
ซือหม่าอี้ หรือ สุมาอี้ เกิด ค.ศ.179 แก่กว่าขงเบ้ง 2 ปี อายุรุ่นเดียวกับกุยแก ยอดเสนาธิการทหารรุ่นแรกของโจโฉ ตอนที่กุยแกดังเป็นพลุ สุมาอี้เก็บตัวเงียบไม่อินังขังขอบงานการเมือง
แต่จับตาความเคลื่อนไหวและเล่ห์เหลี่ยมของคนในยุคเดียวกัน เหตุนั้น จึงมีผู้ขนานนามเขาคือ “งูแมวเซา”
โจโฉรู้จักสุมาอี้ดี เขาเป็นลูกชาย สุมาฝาง ผู้ว่าราชการนครหลวงโลหยาง โจโฉเคยเป็นแค่ผู้บังคับการนครบาลเหนือ โอกาสที่สุมาอี้ดีกว่าคนอื่น แต่สุมาอี้ออกตัวเป็นคนขี้โรค ไม่ยอมร่วมโต๊ะกาแฟเช้ากับโจโฉ
ในขณะที่มีคนมากมายเสนอตัวเข้าใกล้
โจโฉเคยเตือนโจผีลูกชาย ให้จับตาระวังสุมาอี้ แตโจผีฉลาดไม่เท่าพ่อ จึงเลื่อมใสไว้วางใจสุมาอี้มาก
...
เมื่อโจโฉตาย โจผีสืบทอดอำนาจ สถาปนาตัวเองเป็นฮ่องเต้ สุมาอี้ก็ได้เป็นราชเลขาธิการ บรรดาศักดิ์เจ้าพระยา เมื่อพระเจ้าโจโฉเป็นแม่ทัพปราบเสฉวนทางภาคใต้ และรัฐหวูของซุนกวน ทางภาคตะวันออก
สุมาอี้ได้รับมอบหมายให้ “เฝ้าเมือง”
โจผีอายุสั้นครองราชย์เจ็ดปีก็ตาย ทิ้งโจยอยทายาทวัยเยาว์นั่งบัลลังก์ สุมาอี้มีฐานะเทียบเท่าพระบิดา เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นสมเด็จเจ้าพระยา บารมีสุมาอี้ก็ยิ่งเพิ่มพูน
ช่วงเวลานี้ งูแมวเซาสุมาอี้ ก็กลายร่างเป็นมังกร ใช้สติปัญญาเอาชนะขงเบ้งแห่งเสฉวน เอาชนะจูกัดกิ๋น พี่ชายขงเบ้งที่อยู่รัฐหวู ได้อย่างง่ายดาย ผลงานครั้งนี้ สุมาอี้ได้เป็นผู้บัญชาการทหารม้าเร็ว
รัชกาลพระเจ้าวุ่ยหมิงปี้ปีที่ 3 ได้เลื่อนเป็นสมุหกลาโหมผู้บัญชาการทหารสูงสุด กุมอำนาจทั้งฝ่ายทหารฝ่ายพลเรือน และต่อมา ตอนเป็นนายกรัฐมนตรี สุมาอี้แต่งตั้งคนในตระกูลสุมาเป็นพระยาถึง 11 คน
กระทั่งสุมาฝาง พ่อสุมาอี้ ซึ่งตายไปนาน ก็ถูกแต่งตั้งให้เป็นเจ้าพระยาย้อนหลัง
ในเมื่อขุมข่ายอำนาจตระกูลสุมาขึงตรึงโยงใยไปทั้งแผ่นดิน แม้สุมาอี้ไม่ได้ตั้งตัวเองเป็นเจ้าเอง แต่ก็คือผู้วางฐานที่มั่นให้ทายาทตระกูลสุมา ขึ้นเป็นฮ่องเต้ ตั้งราชวงศ์สุมา ขึ้นในเวลาต่อมา
เหตุการณ์ช่วงผลัดแผ่นดินจากตระกูลโจโฉ เป็นของตระกูลสุมา หากวิญญาณโจโฉดูอยู่ โจโฉรู้ดีกว่าใคร เพราะในช่วงแรกๆของสามก๊ก เมื่อโจโฉกุมอำนาจ สุมาอี้เองเคยแนะให้ปลดพระเจ้าเหี้ยนเต้ ตั้งตัวเป็นฮ่องเต้เสียเอง แต่โจโฉไม่เอา แท้จริงขุนทัพเจ้าตำรับล้มเจ้าตัวจริง ก็คือสุมาอี้ ฉายางูแมวเซาคนนี้เอง
งูแมวเซา เขาว่ามีพิษร้าย แต่คนไม่กลัวเท่างูเห่า แต่ที่จริงกัด คนตายได้พอกัน
ในบ้านเมืองเรา มีเสียงเล่าลือว่ามีงูเห่ามากมาย อยู่ในหลายพรรคการเมือง แต่เคราะห์ดี งูแมวเซายังไม่มี.
กิเลน ประลองเชิง