ศักดิ์ศรีกฎหมายรัฐธรรมนูญ

วันนี้เป็น “วันรัฐธรรมนูญ” เพื่อรำลึกถึงวันที่ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 7 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทาน รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยามพุทธศักราช 2475 เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ.2475 ถือเป็น รัฐธรรมนูญถาวรฉบับแรกของไทย และเป็นรัฐธรรมนูญฉบับแรกที่บัญญัติว่า “อำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวสยาม มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข” และ อำนาจอธิปไตย แบ่งอำนาจออกเป็น 3 ฝ่าย คือ ฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร ฝ่ายตุลาการ

ส่วน อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย บนถนนราชดำเนินกลาง จอมพล ป.พิบูลสงคราม ให้สร้างขึ้นเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ.2482 ซึ่งตรงกับวันเปลี่ยนแปลงการปกครอง

นับตั้งแต่วันที่ 10 ธันวาคม 2475 จนถึง 10 ธันวาคม 2563 ผ่านไป 88 ปี ประเทศไทยมีการปฏิวัติฉีกรัฐธรรมนูญทิ้งแล้วร่างใหม่ 20 ฉบับ ใช้รัฐธรรมนูญเฉลี่ย 4.4 ปีต่อฉบับ ฉบับล่าสุดคือ รัฐธรรมนูญ 2560 ของ คสช. หลังจากที่ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้า คสช.ปฏิวัติฉีก รัฐธรรมนูญฉบับ 2550 ทิ้งแล้วร่างใหม่ เพื่อต่อท่ออำนาจ รัฐธรรมนูญ 2560 ได้ชื่อว่าเป็นรัฐธรรมนูญที่ไม่เป็นประชาธิปไตย เพราะมีการแต่งตั้งวุฒิสมาชิก 250 คน เป็นฐานการต่อท่ออำนาจ มีรัฐบาลผสมที่อ่อนแอ ไม่สามารถทานการต่อท่ออำนาจได้

เมื่อพิจารณาตาม ศักดิ์ของกฎหมาย ในระบบกฎหมายไทย ซึ่งแบ่งออกเป็น 7 ลำดับ เขายกให้ กฎหมายรัฐธรรมนูญ เป็น อันดับ 1 เป็น กฎหมายสูงสุดของประเทศ รองลงมาอันดับ 2 พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ อันดับ 3 พระราชบัญญัติ อันดับ 4 พระราชกำหนด อันดับ 5 พระราชกฤษฎีกา อันดับ 6 กฎกระทรวง อันดับ 7 ข้อบัญญัติท้องถิ่น เช่น กทม. ส่วนระเบียบของหน่วยงานรัฐไม่อยู่ในลำดับศักดิ์ของระบบกฎหมายไทย

ใน รัฐธรรมนูญ 2550 บัญญัติไว้ใน มาตรา 6 ว่า “รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ บทบัญญัติใดของกฎหมาย กฎ หรือข้อบังคับ ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญนี้ บทบัญญัตินั้นเป็นอันใช้บังคับมิได้” และ ใน รัฐธรรมนูญ 2560 ก็บัญญัติไว้ใน มาตรา 5 ว่า “รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ บทบัญญัติของกฎหมาย กฎ หรือข้อบังคับหรือการกระทำใด ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ บทบัญญัติหรือการกระทำนั้นเป็นอันใช้บังคับมิได้” กฎหมายรัฐธรรมนูญจึงมีอำนาจสูงสุดอันดับ 1 ของกฎหมายไทยทั้งหมด

แต่ดูเหมือน รัฐธรรมนูญไทยทุกฉบับจะไม่มีความศักดิ์สิทธิ์สมเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ 88 ปีที่ผ่านมา รัฐธรรมนูญไทยถูกทหารเพียงกลุ่มเดียวปฏิวัติยึดอำนาจฉีกทิ้งแล้วร่างใหม่ถึง 20 ฉบับ บางครั้งกฎและการกระทำก็ขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญ

รัฐธรรมนูญที่มีอายุยืนยาวที่สุด ต้องยกให้ รัฐธรรมนูญสหรัฐอเมริกา ประกาศใช้เมื่อวันที่ 4 มีนาคม พ.ศ.2332 จนถึงวันนี้มีอายุ 231 ปี ก็ยังใช้เป็นปกติ เป็นรัฐธรรมนูญที่มีเพียง 7 มาตรา คือ มาตรา 1 ว่าด้วยอำนาจนิติบัญญัติ มาตรา 2 ว่าด้วยอำนาจบริหาร มาตรา 3 ว่าด้วยอำนาจตุลาการ มาตรา 4 ว่าด้วยอำนาจของแต่ละรัฐ มาตรา 5 ว่าด้วยอำนาจการแก้ไขรัฐธรรมนูญ (231 ปีแก้ไขมาแล้ว 27 ครั้ง) มาตรา 6 ว่าด้วยอำนาจความเป็นใหญ่สูงสุดของรัฐธรรมนูญ มาตรา 7 ว่าด้วยอำนาจการร่างรัฐธรรมนูญใหม่

แต่ รัฐธรรมนูญ 2560 ของไทย เขียนผูกอำนาจต่างๆไว้มากมายถึง 261 มาตรา ตั้งแต่การเมือง สังคม ยันเศรษฐกิจ และมี บทเฉพาะกาลอีก 18 มาตรา เพื่อต่อท่อรักษาอำนาจ รวม 279 มาตรา น่าจะ สร้างอนุสาวรีย์ ให้กับ รัฐธรรมนูญ 2560 อีกสักอนุสาวรีย์

รัฐธรรมนูญที่เป็นประชาธิปไตย ต้องตั้งอยู่บน หลัก 3 ประการ คือ การรับรองสิทธิเสรีภาพของประชาชน การตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ และ การเสริมสร้างเสถียรภาพและประสิทธิภาพให้รัฐบาล ทั้ง 3 หลักการสำคัญนี้ รัฐธรรมนูญ 2560 สอบตกเกือบหมด.

“ลม เปลี่ยนทิศ”