ผมใช้เวลาช่วง ที่ ส.ส. ส.ว.ออกเสียงรับไม่รับหลักการ 7 ร่างรัฐธรรมนูญ แล้วก็มโนไปว่า ในสมัยมนุษยชาติดึกดำบรรพ์ คนรุ่นนั้นใช้กระบวนการยุติธรรมแบบไหน
ประมวลกฎหมายของพระเจ้าฮัมบูราบี แห่งบาบิโลเนีย กว่าสี่พันปีที่แล้ว ใช้หลักการตาต่อตาฟันต่อฟัน ควบคุมความประพฤติของประชาชน
ช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน อียิปต์ ไม่ใช้กฎหมายลายลักษณ์อักษรควบคุมความประพฤติชาวไอยคุปต์ ให้อยู่ในทำนองคลองธรรม แต่ใช้สิ่ง ที่เรียกกันว่า “มาอัต” “มาอัต” เป็นทั้งนามธรรม และรูปธรรม
ตามตำนานการสร้างโลกของชาวไอยคุปต์ แรกเริ่มที่สุด โลกชองเรามีแต่ความปั่นป่วนไปทั่วทั้งบริเวณ จนเมื่อมีเนินดินโผล่ขึ้นมาพร้อมเทพเจ้าอตุม
ท่ามกลางความโกลาหลวุ่นวาย เทพอตุมค่อยๆรังสรรค์แต่ละสรรพสิ่งขึ้นมา สิ่งสุดท้าย พระองค์ได้สร้าง “มาอัต” ระเบียบแห่งจักรวาล ควบคุมและเป็นแบบแผนต่อไป
แต่กระนั้น “มาอัต” ก็ไม่ได้อยู่ยงคงค้ำฟ้า ชาวไอยคุปต์เชื่อว่า เป็นหน้าที่ของฟาโรห์ จะต้องรักษา
เมื่อใดที่มาอัตถูกละเลย ความปั่นป่วนและหายนะก็จะกลับมาครอบครองดินแดนไอยคุปต์เมื่อนั้น
ด้วยความเชื่อนี้ การรักษาระเบียบจักรวาล จึงเป็นเหมือนกุศโลบาย ให้ฟาโรห์ประพฤติอยู่ในจารีตที่ถูกที่ควร เพื่อนำอาณาจักรอียิปต์โบราณ ก้าวไปสู่ความรุ่งเรือง
แน่นอนประชาชนก็ต้องรักษามาอัตด้วย หากประชาชนทำผิดไม่เพียงต้องรับโทษในโลกนี้แล้วยังจะต้องไปรับโทษในโลกหน้า
เพื่อเป็นการสร้างรูปธรรมของระเบียบจักรวาลควบคุมสังคม เทพีมาอัต จึงถูกสร้างขึ้นมาในมโนคติของชาวไอยคุปต์ รูปร่างหน้าตาของเทพีมาอัต จึงอยู่ในร่างสตรีเต็มตัว
...
มองแค่ใบหน้า คล้ายเทพีไอซิสเทพีฮาเธอร์ แต่เมื่อเห็นขนนกกระจอกเทศ ประดับเหนือศีรษะ จึงจะแยกออก
เทพีมาอัต เป็นเทพีเก่าแก่ ปรากฏในตำนาน ตั้งแต่จารึกพีระมิดสมัยราชอาณาจักรเก่า พระนางประทับยืนอยู่เบื้องหลังสุริยเทพรา
ถึงยุคราชอาณาจักรใหม่ เทพีมาอัตได้รับฉายา “ธิดาแห่งรา” สามีเธอคือ เทพเจ้าธอธ เทพแห่งความเฉลียวฉลาด และความรู้ ผู้มีเศียรเป็นนกกระสาไอบิส
ตำแหน่งธิดาแห่งรา จึงเชื่อมโยงกับฟาโรห์ ทุกพระองค์ต่างก็อ้างเป็น “โอรสแห่งรา” เพื่อแสดงว่าสืบทอดอำนาจจากเทพเจ้าราซึ่งเป็นบรรพกษัตริย์
โดยนัยนี้ ฟาโรห์และ มาอัต จึงเป็นพี่น้องกัน รูปสลักฟาโรห์ถือมาอัตในมือ แสดงสัญลักษณ์อุ้มชูมาอัต ยืนยันทั้งความเป็นพี่น้อง และการรักษาความยุติธรรม
ในสุสานจะพบรูปสลักเทพีมาอัต มีปีกสองข้าง ชี้ความสำคัญในโลกคนตาย
ในโลกคนเป็น เทพีมาอัต ยิ่งใหญ่ในการรักษาครรลองคลองธรรม ในโลกคนตาย มาอัต คือ “ขนนก” ในตาชั่งข้างหนึ่ง ชี้ความดีความชั่วของหัวใจมนุษย์ อีกข้าง
ถ้าหัวใจนั้น ได้ดุลหรือเบากว่าขนนก แสดงว่าเป็นคนดี เทพเจ้าโอสิริสจะตัดสินให้เดินทางต่อไปทุ่งต้นกก โลกหลังความตาย คล้ายสวรรค์
แต่ถ้าหัวใจหนักกว่า แสดงว่าชั่ว เจ้าตัวก็จะหล่นลงไปให้อัมมุต สัตว์ผสม สิงโต ฮิบโปโปเตมัส จระเข้ กัดกิน
ไม่ว่ายุคใดสมัยไหน มโนคติของเทพีมาอัต แทรกซึมอยู่ในจิตใต้สำนึกของชาวอียิปต์โบราณทุกชนชั้น
ทุกชีวิตถูกตัดสินกันด้วยดีชั่ว...มีเกณฑ์วัดชัดเจนในหัวใจ...ไม่ต้องถกเถียงกันเขียนลายลักษณ์ ให้เหนื่อยแรงเปลืองน้ำลาย เหมือนกฎหมายของคนยุคใหม่เลย.
กิเลน ประลองเชิง